Kadın Hastalıkları ve Doğum

NST Ne Zaman Yapılır? Kapsamlı Rehber

Non-Stres Testi (NST), gebelikte bebeğin iyilik halini değerlendirmek için kullanılan önemli bir yöntemdir. Bu test, bebeğin kalp atış hızını ve anne karnındaki hareketlerini izleyerek, bebeğin sağlığı hakkında bilgi verir. Peki, NST ne zaman yapılır? Bu yazımızda, NST'nin ne zaman yapıldığına dair detaylı bilgileri, risk faktörlerini, farklı senaryoları ve sıkça sorulan soruları ele alacağız.

NST'nin Amacı Nedir?

NST'nin temel amacı, anne karnındaki bebeğin sağlığını değerlendirmek ve olası riskleri erken dönemde tespit etmektir. Bu test sayesinde, bebeğin oksijenlenmesi, kalp atış hızı ve genel iyilik hali hakkında önemli bilgiler elde edilir. NST, özellikle riskli gebeliklerde ve belirli komplikasyonların varlığında hayati öneme sahiptir.

NST Hangi Bilgileri Verir?

• Bebeğin Kalp Atış Hızı: Bebeğin kalp atış hızının normal sınırlar içinde olup olmadığını değerlendirir.
• Bebeğin Hareketleri: Bebeğin hareketleri ile kalp atış hızı arasındaki ilişkiyi inceler.
• Uterin Kasılmaları: Rahimdeki kasılmaların varlığını ve sıklığını tespit eder (özellikle sancı testi sırasında).
• Oksijenlenme Durumu: Bebeğin yeterli oksijen alıp almadığı hakkında ipuçları verir.

NST Ne Zaman Yapılmaya Başlanır?

NST'nin ne zaman yapılmaya başlanacağı, gebeliğin risk durumuna ve anne adayının sağlık geçmişine bağlı olarak değişir. Genellikle, NST gebelikte 28. haftadan sonra uygulanmaya başlanır. Ancak, bazı durumlarda daha erken haftalarda da NST yapılması gerekebilir.

Standart Gebeliklerde NST Zamanlaması

Sağlıklı ve risksiz bir gebelikte, NST genellikle 36. haftadan sonra haftada bir veya iki kez yapılır. Doğum yaklaştıkça, bebeğin iyilik halini düzenli olarak kontrol etmek önemlidir.

Riskli Gebeliklerde NST Zamanlaması

Riskli gebeliklerde NST'nin başlama zamanı ve sıklığı, risk faktörlerine bağlı olarak değişir. İşte bazı risk faktörleri ve NST zamanlaması:

• Gestasyonel Diyabet (Gebelik Şekeri): Gestasyonel diyabeti olan anne adaylarında, NST genellikle 32. haftadan itibaren başlar ve haftada bir veya iki kez yapılır. İnsülin kullanan anne adaylarında NST daha erken haftalarda ve daha sık yapılabilir.
• Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Gebelikte yüksek tansiyonu olan anne adaylarında, NST genellikle 32. haftadan itibaren başlar ve haftada bir veya iki kez yapılır. Tansiyonun kontrol altında olup olmamasına göre NST sıklığı artırılabilir.
• Bebeğin Gelişim Geriliği (IUGR): Bebeğin anne karnında yeterince gelişmediği durumlarda, NST daha erken haftalarda (örneğin 26-28. haftalarda) başlar ve haftada iki veya üç kez yapılabilir.
• Çoğul Gebelikler (İkiz, Üçüz): Çoğul gebeliklerde, NST genellikle 32. haftadan itibaren başlar ve haftada bir veya iki kez yapılır.
• Plasenta Sorunları: Plasenta previa (plasentanın rahim ağzını kapatması) veya plasenta dekolmanı (plasentanın erken ayrılması) gibi durumlarda, NST daha erken haftalarda ve daha sık yapılabilir.
• Önceki Gebelik Kayıpları: Önceki gebeliklerinde açıklanamayan kayıplar yaşayan anne adaylarında, NST daha erken haftalarda ve daha sık yapılabilir.
• Su Kesesi Erken Açılması (SROM): Su kesesi erken açılan anne adaylarında, NST bebeğin iyilik halini değerlendirmek için sıklıkla kullanılır.
• Oligohidramnios (Amniyon Sıvısının Azalması): Amniyon sıvısının normalden az olduğu durumlarda, NST bebeğin iyilik halini değerlendirmek için sıklıkla kullanılır.

NST Nasıl Yapılır?

NST, genellikle 20-40 dakika süren ağrısız ve non-invaziv bir testtir. İşte NST'nin nasıl yapıldığına dair adımlar:

1. Hazırlık: Anne adayı rahat bir pozisyonda (genellikle yan yatarak) muayene masasına uzanır.
2. Monitör Bağlanması: Karın bölgesine iki adet sensör (transducer) yerleştirilir. Bir sensör bebeğin kalp atış hızını, diğer sensör ise rahimdeki kasılmaları (varsa) kaydeder.
3. Test Süreci: Bebeğin kalp atış hızı ve hareketleri monitör tarafından kaydedilir. Anne adayından bebeğin hareketlerini hissettiğinde bir düğmeye basması istenir. Bu sayede, bebeğin hareketleri ile kalp atış hızı arasındaki ilişki değerlendirilir.
4. Değerlendirme: Test sonunda elde edilen veriler doktor tarafından değerlendirilir. Bebeğin kalp atış hızının normal sınırlar içinde olup olmadığı, hareketleri ile kalp atış hızı arasındaki uyum ve rahim kasılmalarının varlığı değerlendirilir.

NST Sonuçları Ne Anlama Gelir?

NST sonuçları genellikle iki şekilde değerlendirilir: Reaktif (normal) ve Non-reaktif (anormal).

Reaktif (Normal) NST

Reaktif NST, bebeğin sağlıklı olduğunu gösterir. Bu durumda, aşağıdaki kriterler sağlanır:

• Bazal Kalp Atış Hızı: Bebeğin bazal kalp atış hızı normal sınırlar içinde (genellikle 110-160 atım/dakika) olmalıdır.
• Hızlanmalar (Akselerasyonlar): 20 dakikalık bir süre içinde, bebeğin kalp atış hızında en az iki kez 15 atım/dakika artış (akselerasyon) ve bu artışın en az 15 saniye sürmesi gerekir. 32. haftadan önce bu değerler 10 atım/dakika ve 10 saniye olabilir.
• Deselerasyon Yokluğu: Bebeğin kalp atış hızında ani düşüşler (deselerasyonlar) olmamalıdır.

Non-Reaktif (Anormal) NST

Non-reaktif NST, bebeğin sağlığı hakkında endişe verici bir durum olduğunu gösterebilir. Bu durumda, yukarıdaki kriterler sağlanmaz. Non-reaktif NST sonuçları her zaman bebeğin sağlıksız olduğu anlamına gelmez. Bebeğin uyuduğu, ilaçların etkisi altında olduğu veya annenin kan şekeri seviyesinin düşük olduğu durumlarda da non-reaktif sonuçlar elde edilebilir. Bu nedenle, non-reaktif NST durumunda genellikle ek testler (Biyofizik Profil, Doppler Ultrason) yapılır.

NST Yerine Hangi Alternatif Testler Uygulanabilir?

NST'ye alternatif olarak veya NST sonuçlarını doğrulamak için aşağıdaki testler uygulanabilir:

• Biyofizik Profil (BPP): Biyofizik profil, NST'ye ek olarak bebeğin solunum hareketleri, vücut hareketleri, kas tonusu ve amniyon sıvısı miktarını değerlendiren bir testtir. BPP, NST'den daha kapsamlı bir değerlendirme sağlar.
• Doppler Ultrason: Doppler ultrason, bebeğin kan damarlarındaki kan akışını değerlendiren bir testtir. Bu test, bebeğin plasenta yoluyla yeterli oksijen ve besin alıp almadığını gösterir.
• Kontraksiyon Stres Testi (CST): Kontraksiyon stres testi, rahim kasılmalarının bebeğin kalp atış hızını nasıl etkilediğini değerlendiren bir testtir. Bu test, genellikle NST'nin non-reaktif sonuç vermesi durumunda uygulanır. CST, oksitosin hormonu verilerek veya meme başı uyarımı ile rahim kasılmaları oluşturularak yapılır.

NST Öncesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

NST öncesinde anne adayının rahat ve sakin olması önemlidir. İşte NST öncesinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Beslenme: NST'den önce hafif bir şeyler yemek, bebeğin hareketlenmesine yardımcı olabilir. Ancak, aşırı şekerli veya kafeinli yiyeceklerden kaçınmak gerekir.
• Sıvı Alımı: NST'den önce yeterli miktarda su içmek, bebeğin hareketlenmesine yardımcı olabilir.
• Rahat Giyim: Rahat ve bol giysiler giymek, NST sırasında daha rahat olmanızı sağlar.
• İdrar: NST'den önce idrarınızı yaparak mesanenizi boşaltmak, test sırasında daha rahat olmanızı sağlar.
• Stres Yönetimi: Stresten kaçınmak ve rahatlamak, NST sonuçlarını olumlu yönde etkileyebilir.
• İlaçlar: Düzenli olarak kullandığınız ilaçlar hakkında doktorunuzu bilgilendirin. Bazı ilaçlar NST sonuçlarını etkileyebilir.

NST Sırasında Yaşanabilecekler

NST sırasında genellikle herhangi bir rahatsızlık yaşanmaz. Ancak, bazı anne adayları uzun süre hareketsiz kalmaktan dolayı sıkılabilir. İşte NST sırasında yaşanabilecekler:

• Hareket Kısıtlaması: NST sırasında uzun süre hareketsiz kalmanız gerekebilir. Bu durum bazı anne adaylarını sıkabilir.
• Bebeğin Uyku Hali: Bebeğin uyuduğu durumlarda, NST süresi uzayabilir veya ek testler yapılması gerekebilir.
• Küçük Rahatsızlıklar: Nadiren, sensörlerin karın bölgesine baskı yapması nedeniyle hafif rahatsızlık hissedilebilir.

NST Sonrasında Yapılması Gerekenler

NST sonrasında genellikle herhangi bir özel önlem almaya gerek yoktur. Ancak, NST sonuçları hakkında doktorunuzla konuşmak ve herhangi bir endişenizi dile getirmek önemlidir. İşte NST sonrasında yapılması gerekenler:

• Sonuçları Değerlendirme: NST sonuçlarını doktorunuzla birlikte değerlendirin ve sonuçların ne anlama geldiğini tam olarak anlayın.
• Ek Testler: Eğer NST sonuçları anormal ise, doktorunuz ek testler (Biyofizik Profil, Doppler Ultrason) önerebilir.
• Takip Randevuları: Doktorunuzun önerdiği takip randevularına düzenli olarak katılın.
• Sağlıklı Yaşam Tarzı: Sağlıklı beslenmeye, yeterli sıvı almaya ve düzenli egzersiz yapmaya devam edin.
• Stres Yönetimi: Stresten kaçınmak ve rahatlamak, hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

NST Ağrılı Bir İşlem midir?

Hayır, NST ağrılı bir işlem değildir. Karın bölgesine yerleştirilen sensörler herhangi bir ağrıya neden olmaz.

NST Ne Kadar Sürer?

NST genellikle 20-40 dakika sürer. Ancak, bebeğin uyuduğu durumlarda test süresi uzayabilir.

NST Sonuçları Hemen Belli Olur mu?

Evet, NST sonuçları genellikle test bittikten hemen sonra belli olur.

NST Neden Yapılır?

NST, bebeğin anne karnındaki iyilik halini değerlendirmek ve olası riskleri erken dönemde tespit etmek için yapılır.

NST Riskli midir?

Hayır, NST riskli bir işlem değildir. Non-invaziv bir test olduğu için anne ve bebek için herhangi bir risk taşımaz.

NST Kaçıncı Haftada Başlar?

NST genellikle 28. haftadan sonra başlar. Ancak, riskli gebeliklerde daha erken haftalarda da NST yapılması gerekebilir.

NST Sonucu Anormal Çıkarsa Ne Olur?

NST sonucu anormal çıkarsa, doktorunuz ek testler (Biyofizik Profil, Doppler Ultrason) önerebilir. Bu testler sayesinde bebeğin durumu daha detaylı bir şekilde değerlendirilir ve gerekli tedavi veya müdahaleler planlanır.

NST'nin Alternatifleri Nelerdir?

NST'nin alternatifleri arasında Biyofizik Profil (BPP), Doppler Ultrason ve Kontraksiyon Stres Testi (CST) bulunur.

NST'ye Giderken Yanımda Ne Getirmeliyim?

NST'ye giderken kimlik kartınızı, gebelik takip kartınızı ve varsa doktorunuzun size verdiği özel talimatları yanınızda bulundurmanız yeterlidir.

NST Sonucu Neyi Gösterir?

NST sonucu, bebeğin kalp atış hızının normal sınırlar içinde olup olmadığını, bebeğin hareketleri ile kalp atış hızı arasındaki uyumu ve rahim kasılmalarının varlığını gösterir.

NST'yi Kim Yapar?

NST'yi genellikle kadın doğum uzmanları veya deneyimli ebeler yapar.

Sonuç

NST, gebelikte bebeğin iyilik halini değerlendirmek için önemli bir araçtır. NST'nin ne zaman yapılacağı, gebeliğin risk durumuna ve anne adayının sağlık geçmişine bağlı olarak değişir. Düzenli NST takipleri ve doktorunuzun önerilerine uymak, sağlıklı bir gebelik süreci geçirmenize ve bebeğinizin sağlığını korumanıza yardımcı olacaktır. Unutmayın, herhangi bir endişeniz olduğunda doktorunuza danışmaktan çekinmeyin.