Enfeksiyon HastalıklarıYoğun BakımGöğüs HastalıklarıKardiyolojiOrtopedi

Ortopedi Yoğun Bakım Hastalarında Sık Görülen Komplikasyonlar ve Yönetimi

Ortopedi yoğun bakım üniteleri (YBÜ), travma, büyük cerrahi girişimler veya kronik ortopedik sorunları olan ve yoğun tıbbi takip ve tedavi gerektiren hastaların bakımı için özelleşmiş alanlardır. Bu hastaların karmaşık tıbbi durumları ve geçirdikleri invaziv işlemler, çeşitli komplikasyonların ortaya çıkma riskini artırır. Bu blog yazısında, ortopedi yoğun bakım hastalarında sıkça karşılaşılan komplikasyonları ve bu komplikasyonların etkin bir şekilde nasıl yönetilebileceğini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Solunumsal Komplikasyonlar

Ortopedi yoğun bakım hastalarında solunumsal komplikasyonlar oldukça yaygındır ve morbidite ve mortalite üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu komplikasyonlar, doğrudan travmaya, cerrahiye, anesteziye veya altta yatan tıbbi durumlara bağlı olarak gelişebilir.

Pnömoni

Pnömoni, ortopedi YBÜ hastalarında en sık görülen solunumsal komplikasyonlardan biridir. Özellikle mekanik ventilasyon desteği alan hastalarda, ventilatör ilişkili pnömoni (VİP) riski yüksektir. VİP, entübasyon tüpü aracılığıyla solunum yollarına bakterilerin girmesiyle meydana gelir. Ortopedi hastalarında pnömoni riskini artıran faktörler arasında immobilitasyon, ağrı kontrolü için kullanılan opioidler, travma nedeniyle oluşan akciğer kontüzyonları ve eşlik eden kronik hastalıklar sayılabilir.

Yönetimi:

• Erken Tanı: Klinik belirtiler (ateş, öksürük, balgam çıkarma, solunum sıkıntısı) ve radyolojik bulgular (akciğer infiltrasyonları) yakından takip edilmelidir.
• Tanısal Testler: Balgam kültürü, bronkoalveolar lavaj (BAL) ve kan kültürü gibi mikrobiyolojik testler patojeni belirlemek için kullanılır.
• Antibiyotik Tedavisi: Kültür sonuçlarına göre uygun antibiyotik tedavisi başlanmalıdır. Ampirik tedavi, geniş spektrumlu antibiyotiklerle başlanıp, kültür sonuçlarına göre daraltılabilir.
• Ventilatör Yönetimi: VİP'i önlemek için ventilatör devreleri düzenli olarak değiştirilmeli, baş yukarı pozisyon (30-45 derece) tercih edilmeli ve subglottik sekresyon aspirasyonu uygulanmalıdır.
• Fizyoterapi: Göğüs fizyoterapisi ve solunum egzersizleri, sekresyonların temizlenmesine ve akciğer kapasitesinin artırılmasına yardımcı olur.

Akciğer Ödemi

Akciğer ödemi, akciğerlerde sıvı birikmesi sonucu solunum yetmezliğine yol açan bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, travma, cerrahi sonrası sıvı yüklenmesi, kalp yetmezliği veya akut böbrek yetmezliği gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Sıvı Dengesinin Kontrolü: Sıvı alımı ve çıkışı dikkatle izlenmeli ve sıvı yüklenmesinden kaçınılmalıdır.
• Diüretik Tedavisi: Sıvı birikimini azaltmak için diüretikler (örneğin, furosemid) kullanılabilir.
• Oksijen Tedavisi: Hipoksiyi düzeltmek için oksijen desteği sağlanmalıdır. Gerekirse non-invaziv ventilasyon (NIV) veya mekanik ventilasyon uygulanabilir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Akciğer ödemine neden olan altta yatan durum (örneğin, kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği) tedavi edilmelidir.

ARDS (Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu)

ARDS, akciğerlerde yaygın inflamasyon ve hasar sonucu gelişen, ciddi bir solunum yetmezliği durumudur. Ortopedi YBÜ hastalarında, travma, sepsis, yağ embolisi veya aspirasyon pnömonisi gibi nedenlerle tetiklenebilir.

Yönetimi:

• Mekanik Ventilasyon: Akciğerleri koruyucu ventilasyon stratejileri (düşük tidal volüm, yüksek PEEP) ile mekanik ventilasyon sağlanmalıdır.
• Prone Pozisyon: Hastanın yüzüstü (prone) pozisyonda yatırılması, akciğerlerin daha iyi havalanmasını sağlayabilir.
• NMBA (Nöromusküler Blokerler): Ağır ARDS vakalarında, ventilasyon uyumunu iyileştirmek için NMBA kullanılabilir.
• Sıvı Yönetimi: Sıvı yüklenmesinden kaçınılmalı, ancak hipovolemi de önlenmelidir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: ARDS'ye neden olan altta yatan durum (örneğin, sepsis, travma) tedavi edilmelidir.

Pulmoner Tromboemboli (PTE)

PTE, pulmoner arterlerin kan pıhtılarıyla tıkanması sonucu gelişen, hayatı tehdit edebilen bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, immobilizasyon, cerrahi, travma ve altta yatan hiperkoagülabilite durumları PTE riskini artırır.

Yönetimi:

• Proflaksi: Yüksek riskli hastalarda düşük moleküler ağırlıklı heparin (DMAH), fondaparinuks veya mekanik profilaksi (örneğin, aralıklı pnömatik kompresyon cihazları) ile PTE proflaksisi uygulanmalıdır.
• Tanı: Şüphelenilen PTE vakalarında, bilgisayarlı tomografi anjiyografi (BTA) veya ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi gibi tanısal testler yapılmalıdır.
• Antikoagülan Tedavisi: PTE tanısı konulduktan sonra, antikoagülan tedavi (örneğin, heparin, varfarin, direkt oral antikoagülanlar) başlanmalıdır.
• Trombolitik Tedavi: Masif PTE vakalarında, trombolitik tedavi (örneğin, doku plazminojen aktivatörü) düşünülebilir.
• Embolektomi: Nadiren, cerrahi embolektomi veya kateter bazlı embolektomi gerekebilir.

Kardiyovasküler Komplikasyonlar

Ortopedi yoğun bakım hastalarında kardiyovasküler komplikasyonlar da sıkça görülür ve prognozu olumsuz etkileyebilir. Bu komplikasyonlar, altta yatan kardiyak hastalıklar, travma, cerrahi stres, anestezi ve sıvı dengesizlikleri gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişebilir.

Aritmiler

Aritmiler, kalp atış hızının veya ritminin anormal olduğu durumlardır. Ortopedi YBÜ hastalarında, elektrolit dengesizlikleri (örneğin, hipokalemi, hipomagnezemi), hipoksi, anestezi ilaçları, ağrı kesiciler veya altta yatan kardiyak hastalıklar nedeniyle gelişebilir.

Yönetimi:

• EKG Takibi: Hastaların EKG'si sürekli olarak izlenmeli ve aritmiler erken tespit edilmelidir.
• Elektrolit Dengesinin Düzeltilmesi: Elektrolit dengesizlikleri (örneğin, hipokalemi, hipomagnezemi) düzeltilmelidir.
• Anti-aritmik İlaçlar: Aritmi tipine göre uygun anti-aritmik ilaçlar (örneğin, amiodaron, lidokain) kullanılabilir.
• Kardiyoversiyon/Defibrilasyon: Hayatı tehdit eden aritmilerde (örneğin, ventriküler fibrilasyon, ventriküler taşikardi), kardiyoversiyon veya defibrilasyon uygulanabilir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Aritmiye neden olan altta yatan durum (örneğin, hipoksi, ilaç yan etkisi) tedavi edilmelidir.

Hipotansiyon

Hipotansiyon, kan basıncının normalin altında olmasıdır. Ortopedi YBÜ hastalarında, hipovolemi (sıvı kaybı), sepsis, ilaç yan etkileri, kardiyak disfonksiyon veya nörojenik şok gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Sıvı Resüsitasyonu: Hipovolemiye bağlı hipotansiyonda, intravenöz sıvılar (örneğin, kristalloidler, kolloidler) ile sıvı resüsitasyonu yapılmalıdır.
• Vazopressörler: Sıvı resüsitasyonuna yanıt alınamayan hipotansiyon vakalarında, vazopressörler (örneğin, norepinefrin, dopamin) kullanılabilir.
• İnotroplar: Kardiyak disfonksiyona bağlı hipotansiyonda, inotroplar (örneğin, dobutamin) kullanılabilir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Hipotansiyona neden olan altta yatan durum (örneğin, sepsis, ilaç yan etkisi) tedavi edilmelidir.

Miyokard İnfarktüsü

Miyokard infarktüsü (kalp krizi), koroner arterlerdeki tıkanıklık sonucu kalp kasının hasar görmesidir. Ortopedi YBÜ hastalarında, altta yatan koroner arter hastalığı, cerrahi stres, anemi veya hipotansiyon gibi nedenlerle tetiklenebilir.

Yönetimi:

• EKG ve Kardiyak Belirteçler: Göğüs ağrısı veya EKG değişiklikleri olan hastalarda, EKG çekilmeli ve kardiyak belirteçler (örneğin, troponin) ölçülmelidir.
• Oksijen Tedavisi: Hipoksiyi düzeltmek için oksijen desteği sağlanmalıdır.
• Ağrı Kontrolü: Göğüs ağrısını gidermek için morfin veya diğer analjezikler kullanılabilir.
• Antiplatelet Tedavisi: Aspirin ve klopidogrel gibi antiplatelet ilaçlar başlanmalıdır.
• Antikoagülan Tedavisi: Heparin veya diğer antikoagülanlar başlanmalıdır.
• Koroner Anjiyografi ve Revaskülarizasyon: ST elevasyonlu miyokard infarktüsünde (STEMI), acil koroner anjiyografi ve revaskülarizasyon (PTCA veya CABG) yapılmalıdır.

Derin Ven Trombozu (DVT)

DVT, derin venlerde kan pıhtısı oluşmasıdır. Ortopedi YBÜ hastalarında, immobilizasyon, cerrahi, travma ve altta yatan hiperkoagülabilite durumları DVT riskini artırır. DVT, PTE'ye yol açabilir.

Yönetimi:

• Proflaksi: Yüksek riskli hastalarda DMAH, fondaparinuks veya mekanik profilaksi (örneğin, aralıklı pnömatik kompresyon cihazları) ile DVT proflaksisi uygulanmalıdır.
• Tanı: Şüphelenilen DVT vakalarında, venöz Doppler ultrasonografi yapılmalıdır.
• Antikoagülan Tedavisi: DVT tanısı konulduktan sonra, antikoagülan tedavi (örneğin, heparin, varfarin, direkt oral antikoagülanlar) başlanmalıdır.

Nörolojik Komplikasyonlar

Ortopedi yoğun bakım hastalarında nörolojik komplikasyonlar da önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Bu komplikasyonlar, travma, cerrahi, anestezi, ilaçlar, metabolik bozukluklar veya altta yatan nörolojik hastalıklara bağlı olarak gelişebilir.

Deliryum

Deliryum, akut başlangıçlı, dalgalanan seyirli bilinç bozukluğu, dikkat eksikliği ve kognitif fonksiyonlarda bozulma ile karakterize bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, ağrı, uyku yoksunluğu, ilaçlar (özellikle opioidler ve benzodiazepinler), elektrolit dengesizlikleri, enfeksiyonlar ve altta yatan demans gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Risk Faktörlerinin Düzeltilmesi: Ağrı kontrolü iyileştirilmeli, uyku hijyenine dikkat edilmeli, ilaçlar gözden geçirilmeli, elektrolit dengesizlikleri düzeltilmeli ve enfeksiyonlar tedavi edilmelidir.
• Farmakolojik Tedavi: Deliryumu tedavi etmek için haloperidol veya atipik antipsikotikler (örneğin, risperidon, ketiapin) kullanılabilir. Benzodiazepinlerden kaçınılmalıdır.
• Non-Farmakolojik Yaklaşımlar: Hastaların yönelimini sağlamak için sık sık hatırlatıcılar kullanılmalı, aile üyelerinin ziyaretleri teşvik edilmeli ve gün ışığına maruz kalmaları sağlanmalıdır.

Serebrovasküler Olaylar (İnme)

İnme, beyne kan akışının kesilmesi sonucu gelişen, nörolojik fonksiyonlarda ani kayba neden olan bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, altta yatan serebrovasküler hastalık, hipertansiyon, atrial fibrilasyon, koagülopati veya cerrahi sırasında hipotansiyon gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Erken Tanı: Ani gelişen nörolojik defisitler (örneğin, konuşma bozukluğu, güçsüzlük, görme kaybı) varsa, acil olarak beyin görüntülemesi (BT veya MR) yapılmalıdır.
• İskemik İnme Tedavisi: İskemik inme tanısı konulduktan sonra, mümkünse ilk 4.5 saat içinde intravenöz trombolitik tedavi (alteplaz) uygulanmalıdır. Büyük damar tıkanıklıklarında, endovasküler trombektomi düşünülebilir.
• Hemorajik İnme Tedavisi: Hemorajik inme tanısı konulduktan sonra, kan basıncı kontrolü sağlanmalı ve kanama kaynağı araştırılmalıdır. Gerekirse cerrahi müdahale (kraniotomi) yapılabilir.
• Destek Tedavisi: Havayolu, solunum ve dolaşım desteği sağlanmalı, komplikasyonlar (örneğin, ödem, aspirasyon pnömonisi) önlenmelidir.

Nöbetler

Nöbetler, beyin hücrelerinin anormal elektriksel aktivitesi sonucu ortaya çıkan, istemsiz hareketler, bilinç kaybı veya davranış değişiklikleri ile karakterize durumlardır. Ortopedi YBÜ hastalarında, travmatik beyin hasarı, intrakraniyal kanama, elektrolit dengesizlikleri, ilaç toksisitesi veya yoksunluğu gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Nöbetin Sonlandırılması: Nöbet sırasında hastanın güvenliği sağlanmalı ve nöbeti sonlandırmak için benzodiazepinler (örneğin, lorazepam, diazepam) uygulanabilir.
• Antiepileptik Tedavi: Nöbetlerin tekrarlanmasını önlemek için antiepileptik ilaçlar (örneğin, fenitoin, valproik asit, levetirasetam) başlanmalıdır.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Nöbetlere neden olan altta yatan durum (örneğin, elektrolit dengesizliği, ilaç toksisitesi) tedavi edilmelidir.

Spinal Kord Kompresyonu

Spinal kord kompresyonu, omuriliğin basıya maruz kalması sonucu nörolojik fonksiyonlarda bozulmaya neden olan bir durumdur. Ortopedi hastalarında, omurga kırıkları, disk hernileri, tümörler veya abse gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Erken Tanı: Ani gelişen sırt ağrısı, güçsüzlük, his kaybı veya inkontinans gibi belirtiler varsa, acil olarak omurga görüntülemesi (MR veya BT) yapılmalıdır.
• Kortikosteroid Tedavisi: Omurilik ödemini azaltmak için yüksek doz kortikosteroidler (örneğin, deksametazon) başlanabilir.
• Cerrahi Dekompresyon: Omuriliğe bası yapan nedenin (örneğin, kırık, tümör) cerrahi olarak dekompresyonu gerekebilir.

Renal Komplikasyonlar

Ortopedi yoğun bakım hastalarında böbrek fonksiyon bozuklukları, sık görülen ve önemli morbidite ve mortaliteye katkıda bulunan komplikasyonlardır. Bu komplikasyonlar, altta yatan böbrek hastalığı, travma, cerrahi, ilaçlar, sıvı dengesizlikleri ve sepsis gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak gelişebilir.

Akut Böbrek Hasarı (ABH)

ABH, böbrek fonksiyonlarında ani bir azalma ile karakterize bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, hipovolemi, hipotansiyon, nefrotoksik ilaçlar (örneğin, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar [NSAİİ], aminoglikozitler), rabdomiyoliz, kontrast madde nefropatisi veya sepsis gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Sıvı Dengesinin Optimizasyonu: Hipovolemiyi düzeltmek için intravenöz sıvılar (örneğin, kristalloidler) ile sıvı resüsitasyonu yapılmalıdır. Aşırı sıvı yüklenmesinden kaçınılmalıdır.
• Nefrotoksik İlaçlardan Kaçınma: Nefrotoksik ilaçlardan kaçınılmalı veya dozları ayarlanmalıdır.
• Kan Basıncının Kontrolü: Hipotansiyonu düzeltmek için vazopressörler (örneğin, norepinefrin) kullanılabilir.
• Dializ: İlaç tedavisine yanıt vermeyen ABH vakalarında, diyaliz (hemodiyaliz veya periton diyalizi) gerekebilir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: ABH'ye neden olan altta yatan durum (örneğin, sepsis, rabdomiyoliz) tedavi edilmelidir.

Elektrolit Dengesizlikleri

Ortopedi YBÜ hastalarında elektrolit dengesizlikleri (örneğin, hiponatremi, hipernatremi, hipokalemi, hiperkalemi, hipokalsemi, hiperkalsemi) sıkça görülür. Bu dengesizlikler, böbrek fonksiyon bozuklukları, ilaçlar, sıvı dengesizlikleri veya altta yatan endokrinolojik hastalıklara bağlı olarak gelişebilir.

Yönetimi:

• Elektrolitlerin Takibi: Elektrolit düzeyleri düzenli olarak izlenmeli ve dengesizlikler erken tespit edilmelidir.
• Elektrolitlerin Düzeltilmesi: Elektrolit dengesizlikleri, uygun elektrolit replasmanı veya kısıtlaması ile düzeltilmelidir. Örneğin, hipokalemide potasyum replasmanı, hiperkalemide kalsiyum glukonat, insülin ve glukoz uygulanabilir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Elektrolit dengesizliklerine neden olan altta yatan durum (örneğin, böbrek yetmezliği, ilaç yan etkisi) tedavi edilmelidir.

Asit-Baz Dengesizlikleri

Ortopedi YBÜ hastalarında asit-baz dengesizlikleri (örneğin, metabolik asidoz, metabolik alkaloz, respiratuar asidoz, respiratuar alkaloz) sıkça görülür. Bu dengesizlikler, böbrek fonksiyon bozuklukları, solunumsal problemler, sepsis veya ilaçlara bağlı olarak gelişebilir.

Yönetimi:

• Kan Gazı Analizi: Asit-baz dengesini değerlendirmek için kan gazı analizi yapılmalıdır.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Asit-baz dengesizliğine neden olan altta yatan durum (örneğin, böbrek yetmezliği, solunum yetmezliği, sepsis) tedavi edilmelidir.
• Bikarbonat Tedavisi: Şiddetli metabolik asidoz vakalarında, bikarbonat tedavisi düşünülebilir.
• Ventilasyonun Düzeltilmesi: Respiratuar asidoz veya alkaloz vakalarında, ventilasyon parametreleri ayarlanarak CO2 düzeyi kontrol edilmelidir.

Enfeksiyonlar

Ortopedi yoğun bakım hastaları, invaziv işlemler, immün sistemin baskılanması ve uzun süreli hastanede yatış nedeniyle enfeksiyonlara karşı daha yatkındır. Enfeksiyonlar, morbidite ve mortaliteyi önemli ölçüde artırabilir.

Sepsis

Sepsis, enfeksiyona karşı vücudun disregüle yanıtı sonucu organ fonksiyon bozukluğuna yol açan, hayatı tehdit eden bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, pnömoni, idrar yolu enfeksiyonları, kateter ilişkili enfeksiyonlar, yara enfeksiyonları veya bakteriyemi gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Erken Tanı: Sepsis şüphesi olan hastalarda, hızlı bir şekilde tanısal testler (kan kültürü, idrar kültürü, akciğer grafisi vb.) yapılmalı ve sepsis tanı kriterleri (Sepsis-3) değerlendirilmelidir.
• Antibiyotik Tedavisi: Sepsis tanısı konulduktan sonra, geniş spektrumlu antibiyotik tedavisi mümkün olan en kısa sürede başlanmalıdır. Kültür sonuçlarına göre antibiyotik tedavisi daraltılabilir.
• Sıvı Resüsitasyonu: Hipotansiyonu düzeltmek için intravenöz sıvılar (örneğin, kristalloidler) ile sıvı resüsitasyonu yapılmalıdır.
• Vazopressörler: Sıvı resüsitasyonuna yanıt vermeyen hipotansiyon vakalarında, vazopressörler (örneğin, norepinefrin) kullanılabilir.
• Kaynak Kontrolü: Enfeksiyon kaynağı (örneğin, kateter, abse) ortadan kaldırılmalıdır.
• Destek Tedavisi: Organ fonksiyonlarını desteklemek için mekanik ventilasyon, diyaliz veya diğer destek tedavileri uygulanabilir.

Kateter İlişkili Enfeksiyonlar

Santral venöz kateterler (SVK) ve üriner kateterler, enfeksiyonlara yol açabilen yaygın kullanılan invaziv cihazlardır. Kateter ilişkili kan dolaşımı enfeksiyonları (KİKE) ve kateter ilişkili idrar yolu enfeksiyonları (KİİYE), ortopedi YBÜ hastalarında sıkça görülür.

Yönetimi:

• Önleme: Kateter takma ve bakımında aseptik teknikler kullanılmalı, kateterlerin gereksiz kullanımından kaçınılmalı ve kateterler mümkün olan en kısa sürede çıkarılmalıdır.
• Tanı: KİKE şüphesi olan hastalarda, kan kültürü alınmalı ve kateter ucu kültürü yapılmalıdır. KİİYE şüphesi olan hastalarda, idrar kültürü alınmalıdır.
• Antibiyotik Tedavisi: Kateter ilişkili enfeksiyon tanısı konulduktan sonra, uygun antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.
• Kateterin Çıkarılması: Kateter ilişkili enfeksiyonlarda, kateterin çıkarılması genellikle gereklidir.

Yara Enfeksiyonları

Ortopedi cerrahisi geçiren hastalarda, cerrahi yara enfeksiyonları (CYE) önemli bir komplikasyondur. CYE, cerrahi bölgede bakterilerin çoğalması sonucu gelişen, kızarıklık, şişlik, ağrı, ısı artışı ve akıntı ile karakterize bir durumdur.

Yönetimi:

• Önleme: Cerrahi öncesi cilt hazırlığı, aseptik cerrahi teknikler ve uygun profilaktik antibiyotik kullanımı ile CYE riski azaltılabilir.
• Tanı: Yara bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa, yara kültürü alınmalıdır.
• Antibiyotik Tedavisi: CYE tanısı konulduktan sonra, uygun antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.
• Yara Bakımı: Yara bölgesi düzenli olarak temizlenmeli ve debride edilmelidir. Gerekirse cerrahi drenaj uygulanabilir.

Gastrointestinal Komplikasyonlar

Ortopedi yoğun bakım hastalarında gastrointestinal sistem (GİS) komplikasyonları, beslenme yetersizliği, ilaç yan etkileri, stres ülserleri ve paralitik ileus gibi nedenlerle sıkça görülür. Bu komplikasyonlar, hastanın iyileşmesini geciktirebilir ve morbiditeyi artırabilir.

Stres Ülserleri

Stres ülserleri, yoğun bakım hastalarında görülen, mide veya duodenum mukozasında oluşan erozyon veya ülserlerdir. Stres, hipotansiyon, sepsis, solunum yetmezliği veya koagülopati gibi durumlar stres ülseri riskini artırır.

Yönetimi:

• Proflaksi: Yüksek riskli hastalarda, proton pompa inhibitörleri (PPİ) veya H2 reseptör blokerleri ile stres ülseri proflaksisi uygulanmalıdır.
• Tedavi: Stres ülseri tanısı konulduktan sonra, PPİ veya H2 reseptör blokerleri ile tedavi başlanmalıdır. Kanama varsa, endoskopik hemostaz gerekebilir.

Paralitik İleus

Paralitik ileus, bağırsak hareketlerinin geçici olarak durması sonucu gelişen, karın şişliği, bulantı, kusma ve kabızlık ile karakterize bir durumdur. Ortopedi YBÜ hastalarında, cerrahi, anestezi, opioidler, elektrolit dengesizlikleri veya sepsis gibi nedenlerle gelişebilir.

Yönetimi:

• Oral Alımın Kısıtlanması: Ağızdan beslenme durdurulmalı ve intravenöz sıvı tedavisi başlanmalıdır.
• Nazogastrik Drenaj: Mide içeriğini boşaltmak için nazogastrik tüp yerleştirilebilir.
• Elektrolit Dengesinin Düzeltilmesi: Elektrolit dengesizlikleri düzeltilmelidir.
• İlaçların Gözden Geçirilmesi: İleusa neden olabilecek ilaçlar (örneğin, opioidler) kesilmeli veya dozları azaltılmalıdır.
• Farmakolojik Tedavi: Metoklopramid veya neostigmin gibi prokinetik ilaçlar kullanılabilir.

Beslenme Yetersizliği

Ortopedi YBÜ hastalarında beslenme yetersizliği, katabolik durum, iştahsızlık, GİS disfonksiyonu veya yetersiz beslenme desteği gibi nedenlerle sıkça görülür. Beslenme yetersizliği, immün fonksiyonları bozar, yara iyileşmesini geciktirir ve enfeksiyon riskini artırır.

Yönetimi:

• Beslenme İhtiyacının Belirlenmesi: Hastanın enerji ve protein ihtiyacı, klinik durumuna ve metabolik durumuna göre belirlenmelidir.
• Enteral Beslenme: Mümkünse enteral beslenme (nazogastrik veya nazojejunal tüp ile) tercih edilmelidir.
• Parenteral Beslenme: Enteral beslenmenin mümkün olmadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda, parenteral beslenme uygulanabilir.
• Beslenme Takibi: Hastanın beslenme durumu düzenli olarak izlenmeli ve beslenme planı gerektiğinde ayarlanmalıdır.

Sonuç

Ortopedi yoğun bakım hastalarında sık görülen komplikasyonlar, hastaların morbidite ve mortalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu komplikasyonların erken tanısı, etkin yönetimi ve önlenmesi, hasta sonuçlarını iyileştirmek için kritik öneme sahiptir. Yoğun bakım ekibinin multidisipliner yaklaşımı, güncel kılavuzlara uyum ve sürekli eğitim, ortopedi YBÜ hastalarının bakım kalitesini artırmaya yardımcı olacaktır.