Genel CerrahiÇocuk Cerrahisi

Çocuklarda Sık Görülen Fıtıklar: Nedenleri, Belirtileri ve Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Fıtıklar, çocuklarda oldukça yaygın görülen bir durumdur ve genellikle karın duvarındaki zayıflıklar veya açıklıklardan kaynaklanır. Bu yazıda, çocuklarda sık görülen fıtık türlerini, nedenlerini, belirtilerini ve cerrahi tedavi yöntemlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Amacımız, ebeveynleri bu konuda bilgilendirmek ve çocuklarının sağlığı için doğru kararları vermelerine yardımcı olmaktır.

Fıtık Nedir?

Fıtık, bir organın veya dokunun normalde bulunduğu yerden dışarı doğru çıkması durumudur. Bu çıkıntı, genellikle bir kas veya doku tabakasındaki zayıf bir noktadan veya açıklıktan meydana gelir. Çocuklarda en sık görülen fıtık türleri, kasık fıtığı (inguinal herni) ve göbek fıtığıdır (umbilical herni).

Çocuklarda Görülen Fıtık Türleri

Kasık Fıtığı (Inguinal Herni)

Kasık fıtığı, çocuklarda en sık görülen fıtık türüdür ve genellikle erkek çocuklarda daha yaygındır. Bu tür fıtık, karın içindeki organların (genellikle bağırsaklar veya omentum) kasık bölgesindeki bir açıklıktan dışarı doğru çıkmasıyla oluşur. Bu açıklık, anne karnındaki gelişim sırasında oluşan bir açıklığın tam olarak kapanmaması sonucu ortaya çıkar.

Kasık Fıtığının Nedenleri

Kasık fıtığının temel nedeni, processus vaginalis adı verilen bir yapının doğumdan sonra kapanmamasıdır. Anne karnında, testisler karın içinden kasık bölgesine doğru inerken, bu yapı da testislerle birlikte aşağı doğru iner. Normalde, doğumdan sonra bu yapının kapanması gerekir. Ancak, bazı durumlarda bu kapanma gerçekleşmez ve karın içindeki organların kasık bölgesine doğru çıkmasına izin veren bir açıklık kalır.

Kasık fıtığına yatkınlığı artıran bazı faktörler şunlardır:

• Prematüre doğum: Erken doğan bebeklerde processus vaginalis'in kapanma olasılığı daha düşüktür.
• Aile öyküsü: Ailede kasık fıtığı öyküsü olan çocuklarda kasık fıtığı görülme riski daha yüksektir.
• Karın içi basıncını artıran durumlar: Kronik öksürük, kabızlık veya zorlanma gibi durumlar karın içi basıncını artırarak fıtık oluşumunu tetikleyebilir.

Kasık Fıtığının Belirtileri

Kasık fıtığının en belirgin belirtisi, kasık bölgesinde görülen bir şişliktir. Bu şişlik, genellikle ağlama, öksürme veya ıkınma gibi karın içi basıncını artıran durumlarda daha belirgin hale gelir. Şişlik, genellikle elle hissedilebilir ve bazen kendiliğinden kaybolabilir.

Kasık fıtığının diğer belirtileri şunlar olabilir:

• Kasık bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissi
• Bebeklerde huzursuzluk ve sürekli ağlama
• Şişliğin olduğu bölgede hassasiyet
• Nadir durumlarda, fıtık boğulması (strangüle herni) durumunda şiddetli ağrı, kızarıklık ve kusma

Fıtık boğulması (strangüle herni), fıtıklaşan organın kan akışının kesilmesi durumudur. Bu durum, acil tıbbi müdahale gerektirir ve tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Kasık Fıtığının Tanısı

Kasık fıtığının tanısı genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, kasık bölgesini dikkatlice inceleyerek şişliği ve diğer belirtileri değerlendirir. Bazı durumlarda, tanıyı doğrulamak veya diğer olası nedenleri dışlamak için ultrason veya diğer görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Kasık Fıtığının Cerrahi Tedavisi

Kasık fıtığının tedavisi genellikle cerrahidir. Ameliyatın amacı, fıtıklaşan organı karın içine geri itmek ve fıtık açıklığını kapatmaktır. Çocuklarda kasık fıtığı ameliyatı genellikle genel anestezi altında yapılır.

Kasık fıtığı ameliyatı için iki temel cerrahi yöntem bulunmaktadır:

1. Açık Cerrahi: Bu yöntemde, kasık bölgesinde küçük bir kesi yapılır ve fıtıklaşan organ karın içine geri itilir. Daha sonra, fıtık açıklığı dikişlerle kapatılır.
2. Laparoskopik Cerrahi: Bu yöntemde, karın bölgesinde birkaç küçük kesi yapılır ve bu kesilerden ince, kameralı aletler (laparoskop) ve cerrahi aletler yerleştirilir. Cerrah, laparoskop aracılığıyla fıtığı görüntüler ve fıtıklaşan organı karın içine geri iterek fıtık açıklığını kapatır. Laparoskopik cerrahi, daha az invaziv bir yöntemdir ve genellikle daha az ağrı, daha kısa hastanede kalış süresi ve daha hızlı iyileşme sağlar.

Ameliyat sonrası, çocukların genellikle birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönmeleri mümkündür. Doktor, ameliyat sonrası ağrıyı kontrol etmek için ağrı kesiciler reçete edebilir. Ayrıca, ameliyat bölgesini temiz ve kuru tutmak ve doktorun önerdiği diğer talimatlara uymak önemlidir.

Göbek Fıtığı (Umbilical Herni)

Göbek fıtığı, çocuklarda sık görülen bir diğer fıtık türüdür. Bu tür fıtık, göbek deliği bölgesindeki karın duvarındaki bir açıklıktan karın içindeki organların (genellikle omentum veya bağırsaklar) dışarı doğru çıkmasıyla oluşur. Göbek fıtığı, genellikle doğumda fark edilir ve genellikle kendiliğinden kapanır.

Göbek Fıtığının Nedenleri

Göbek fıtığının temel nedeni, anne karnındaki gelişim sırasında göbek kordonunun geçtiği açıklığın doğumdan sonra tam olarak kapanmamasıdır. Normalde, bu açıklık doğumdan sonraki ilk birkaç ay içinde kendiliğinden kapanır. Ancak, bazı durumlarda bu kapanma gerçekleşmez ve karın içindeki organların göbek deliği bölgesine doğru çıkmasına izin veren bir açıklık kalır.

Göbek fıtığına yatkınlığı artıran bazı faktörler şunlardır:

• Prematüre doğum: Erken doğan bebeklerde göbek fıtığı görülme olasılığı daha yüksektir.
• Düşük doğum ağırlığı: Düşük doğum ağırlığı olan bebeklerde göbek fıtığı görülme riski daha yüksektir.
• Afro-Amerikan ırkı: Afro-Amerikan bebeklerde göbek fıtığı görülme olasılığı daha yüksektir.

Göbek Fıtığının Belirtileri

Göbek fıtığının en belirgin belirtisi, göbek deliği bölgesinde görülen bir şişliktir. Bu şişlik, genellikle ağlama, öksürme veya ıkınma gibi karın içi basıncını artıran durumlarda daha belirgin hale gelir. Şişlik, genellikle elle hissedilebilir ve bazen kendiliğinden kaybolabilir.

Göbek fıtığının diğer belirtileri şunlar olabilir:

• Göbek deliği bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissi (nadir durumlarda)
• Bebeklerde huzursuzluk ve sürekli ağlama (nadir durumlarda)
• Şişliğin olduğu bölgede hassasiyet (nadir durumlarda)

Göbek fıtığı genellikle ağrısızdır ve kendiliğinden kapanır. Ancak, nadir durumlarda fıtık boğulması (strangüle herni) meydana gelebilir. Bu durum, acil tıbbi müdahale gerektirir.

Göbek Fıtığının Tanısı

Göbek fıtığının tanısı genellikle fiziksel muayene ile konulur. Doktor, göbek deliği bölgesini dikkatlice inceleyerek şişliği ve diğer belirtileri değerlendirir. Genellikle ek bir tanı yöntemine ihtiyaç duyulmaz.

Göbek Fıtığının Tedavisi

Çoğu göbek fıtığı, çocuk 1-2 yaşına gelene kadar kendiliğinden kapanır. Bu nedenle, genellikle herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmaz. Ancak, fıtık büyükse, çocuğun 4-5 yaşına kadar kapanmamışsa veya fıtık boğulması riski varsa cerrahi tedavi düşünülebilir.

Göbek fıtığı ameliyatı genellikle genel anestezi altında yapılır. Ameliyatın amacı, fıtıklaşan organı karın içine geri itmek ve fıtık açıklığını kapatmaktır.

Göbek fıtığı ameliyatı için iki temel cerrahi yöntem bulunmaktadır:

1. Açık Cerrahi: Bu yöntemde, göbek deliği bölgesinde küçük bir kesi yapılır ve fıtıklaşan organ karın içine geri itilir. Daha sonra, fıtık açıklığı dikişlerle kapatılır.
2. Laparoskopik Cerrahi: Bu yöntem, bazı durumlarda uygulanabilir. Karın bölgesinde birkaç küçük kesi yapılır ve bu kesilerden ince, kameralı aletler (laparoskop) ve cerrahi aletler yerleştirilir. Cerrah, laparoskop aracılığıyla fıtığı görüntüler ve fıtıklaşan organı karın içine geri iterek fıtık açıklığını kapatır.

Ameliyat sonrası, çocukların genellikle birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönmeleri mümkündür. Doktor, ameliyat sonrası ağrıyı kontrol etmek için ağrı kesiciler reçete edebilir. Ayrıca, ameliyat bölgesini temiz ve kuru tutmak ve doktorun önerdiği diğer talimatlara uymak önemlidir.

Diğer Fıtık Türleri

Kasık ve göbek fıtıkları, çocuklarda en sık görülen fıtık türleri olsa da, nadiren de olsa diğer fıtık türleri de görülebilir. Bu fıtık türleri arasında şunlar yer alır:

• Femoral Fıtık: Kasık bölgesinde, kasık bağının altında görülen bir fıtık türüdür. Kız çocuklarında daha sık görülür.
• Epigastrik Fıtık: Karın orta hattında, göbek deliğinin üzerinde görülen bir fıtık türüdür.
• İnsizyonel Fıtık: Daha önce geçirilmiş bir karın ameliyatının olduğu bölgede görülen bir fıtık türüdür.
• Hiatal Fıtık: Mide, yemek borusunun diyaframdan geçtiği açıklıktan yukarı doğru kaydığında oluşan bir fıtık türüdür. Çocuklarda nadiren görülür.

Bu fıtık türlerinin belirtileri, nedenleri ve tedavileri, kasık ve göbek fıtıklarından farklılık gösterebilir. Bu nedenle, çocuğunuzda bu tür bir fıtık şüphesi varsa, bir doktora danışmanız önemlidir.

Fıtık Hakkında Sık Sorulan Sorular

Fıtık kendiliğinden geçer mi?

Göbek fıtıkları genellikle kendiliğinden geçer. Çoğu göbek fıtığı, çocuk 1-2 yaşına gelene kadar kendiliğinden kapanır. Ancak, kasık fıtıkları kendiliğinden geçmez ve genellikle cerrahi tedavi gerektirir.

Fıtık ameliyatı riskli midir?

Fıtık ameliyatı, genellikle güvenli bir işlemdir. Ancak, her cerrahi işlemde olduğu gibi, fıtık ameliyatının da bazı riskleri vardır. Bu riskler arasında enfeksiyon, kanama, yara iyileşme sorunları ve anesteziye bağlı komplikasyonlar yer alır. Laparoskopik cerrahi, açık cerrahiye göre genellikle daha az risk taşır.

Fıtık ameliyatı sonrası nelere dikkat etmek gerekir?

Fıtık ameliyatı sonrası, ameliyat bölgesini temiz ve kuru tutmak önemlidir. Doktorun önerdiği ağrı kesicileri düzenli olarak kullanmak ve doktorun önerdiği diğer talimatlara uymak da önemlidir. Ameliyat sonrası ilk birkaç hafta ağır kaldırmaktan ve zorlayıcı aktivitelerden kaçınmak gerekir.

Fıtık ameliyatı sonrası fıtık tekrarlar mı?

Fıtık ameliyatı sonrası fıtığın tekrarlama riski düşüktür. Ancak, bazı durumlarda fıtık tekrarlayabilir. Fıtığın tekrarlama riskini azaltmak için, ameliyat sonrası doktorun önerdiği talimatlara uymak ve karın içi basıncını artıran durumlardan kaçınmak önemlidir.

Fıtık bebeğimi emzirmemi engeller mi?

Fıtık genellikle bebeğinizi emzirmenizi engellemez. Ancak, fıtık bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissediyorsanız, emzirme pozisyonunuzu değiştirerek veya emzirme yastığı kullanarak rahatınızı artırabilirsiniz. Ameliyat sonrası doktorunuzun önerilerine uymanız önemlidir.

Sonuç

Çocuklarda fıtıklar, yaygın görülen ve genellikle tedavi edilebilir durumlardır. Erken tanı ve uygun tedavi ile, fıtıkların yol açabileceği komplikasyonların önüne geçilebilir. Ebeveynler olarak, çocuklarınızda fıtık belirtileri fark ettiğinizde, bir doktora danışmanız ve gerekli tedaviyi almanız önemlidir. Bu yazı, çocuklarda sık görülen fıtıklar hakkında genel bir bilgilendirme sağlamaktadır. Ancak, her çocuğun durumu farklı olabileceğinden, çocuğunuzun özel durumu hakkında doktorunuzdan detaylı bilgi almanız önemlidir.

Umarız bu yazı, çocuklarda fıtıklar hakkında size faydalı bilgiler sağlamıştır. Sağlıklı günler dileriz!