İç HastalıklarıGöğüs HastalıklarıRadyoloji

Her Zatürre Sonrasında Akciğerde Sıvı Birikir mi?

Zatürre, akciğer dokusunun iltihaplanmasıdır ve genellikle bakteriler, virüsler veya mantarlar gibi enfeksiyon ajanları tarafından tetiklenir. Bu enfeksiyon, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveoller) sıvı veya irinle dolmasına neden olabilir. Zatürre geçiren birçok kişi, akciğerlerinde bir miktar sıvı birikimi yaşayabilir, ancak bu durum her zaman ve herkeste aynı şekilde görülmez. Bu yazıda, zatürre sonrası akciğerde sıvı birikiminin ne anlama geldiğini, neden oluştuğunu, risk faktörlerini, belirtilerini, teşhisini, tedavi seçeneklerini ve olası komplikasyonlarını ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Zatürre ve Akciğerde Sıvı Birikimi Arasındaki İlişki

Zatürre, akciğerlerde inflamasyona ve hasara yol açarak çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Akciğerde sıvı birikimi, bu komplikasyonlardan biridir ve genellikle "plevral efüzyon" olarak adlandırılır. Plevral efüzyon, akciğerleri saran plevra zarları arasında normalden fazla sıvı birikmesi durumudur. Zatürre, plevra zarlarının iltihaplanmasına (plevrit) neden olabilir ve bu da sıvı birikimine yol açabilir.

Plevral Efüzyonun Mekanizması

Plevral efüzyonun oluşum mekanizması karmaşıktır ve birkaç faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıkar:

• Artmış Sıvı Üretimi: Zatürre sırasında, akciğerlerdeki inflamasyon ve enfeksiyon, plevra zarlarından sıvı sızmasına neden olabilir. Bu sıvı, normalde emilmesi gerekenden daha hızlı bir şekilde üretilir.
• Azalmış Sıvı Emilimi: Plevra zarlarının normal emilim kapasitesi, inflamasyon ve hasar nedeniyle azalabilir. Bu da sıvının akciğerlerde birikmesine katkıda bulunur.
• Artmış Vasküler Geçirgenlik: Enfeksiyon ve inflamasyon, kan damarlarının geçirgenliğini artırabilir. Bu, protein ve diğer büyük moleküllerin plevral boşluğa sızmasına neden olabilir ve sıvının osmotik basıncını artırarak daha fazla sıvı birikmesine yol açabilir.
• Lenfatik Drenaj Bozukluğu: Plevral boşluktaki sıvının normalde lenfatik sistem tarafından drene edilmesi gerekir. Zatürre, lenf damarlarının tıkanmasına veya hasar görmesine neden olabilir ve bu da sıvı birikimine katkıda bulunabilir.

Zatürre Sonrası Akciğerde Sıvı Birikiminin Nedenleri

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimi, farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu nedenler, enfeksiyonun türü, şiddeti, hastanın genel sağlık durumu ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Enfeksiyonun Türü

Farklı zatürre türleri, plevral efüzyon riskini farklı şekillerde etkileyebilir:

• Bakteriyel Zatürre: Bakteriyel zatürre, özellikle Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae ve Staphylococcus aureus gibi bakteriler tarafından neden olunan zatürre türleri, plevral efüzyon riskini artırabilir. Bu bakteriler, daha agresif bir inflamatuvar yanıtı tetikleyebilir ve plevra zarlarına daha fazla zarar verebilir.
• Viral Zatürre: Viral zatürre, grip virüsü, RSV (respiratuvar sinsityal virüs) ve COVID-19 gibi virüsler tarafından neden olunan zatürre türleri, bakteriyel zatürreye göre daha az sıklıkla plevral efüzyona yol açar. Ancak, bazı durumlarda viral zatürre de plevral inflamasyona ve sıvı birikimine neden olabilir.
• Mantar Zatürresi: Mantar zatürresi, özellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde görülen bir zatürre türüdür. Aspergillus, Candida ve Pneumocystis jirovecii gibi mantarlar tarafından neden olabilir. Mantar zatürresi, plevral efüzyon riskini artırabilir, özellikle de enfeksiyon plevra zarlarına yayıldığında.
• Tüberküloz Zatürresi: Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis bakterisi tarafından neden olunan bir enfeksiyon hastalığıdır. Akciğerlerde tüberküloza bağlı zatürre gelişebilir ve bu durum plevral efüzyon riskini önemli ölçüde artırır. Tüberküloz plörezisi, tüberküloz enfeksiyonunun plevra zarlarına yayılması sonucu oluşan bir durumdur ve genellikle plevral efüzyonla ilişkilidir.

Enfeksiyonun Şiddeti

Zatürrenin şiddeti, plevral efüzyon riskini etkileyen önemli bir faktördür. Daha şiddetli zatürre vakaları, daha fazla inflamasyona ve akciğer hasarına neden olabilir ve bu da sıvı birikimi riskini artırır.

• Ağır Zatürre: Yoğun bakım ünitesinde tedavi gerektiren veya solunum yetmezliğine yol açan ağır zatürre vakaları, plevral efüzyon gelişme olasılığı daha yüksektir.
• Komplike Zatürre: Akciğer apsesi, ampiyem (plevral boşlukta irin birikimi) veya nekrotizan pnömoni gibi komplikasyonlarla seyreden zatürre vakaları da plevral efüzyon riskini artırır.

Hastanın Genel Sağlık Durumu

Hastanın genel sağlık durumu, zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimi riskini etkileyen önemli bir faktördür. Bağışıklık sistemi zayıflamış veya kronik hastalığı olan kişiler, plevral efüzyon gelişme olasılığı daha yüksektir.

• Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: HIV/AIDS, kanser, organ nakli, kemoterapi veya immünosupresan ilaç kullanımı gibi durumlar, bağışıklık sistemini zayıflatarak zatürreye karşı savunmasızlığı artırır ve plevral efüzyon riskini yükseltir.
• Kronik Hastalıklar: Kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği, karaciğer hastalığı ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi kronik hastalıkları olan kişiler, plevral efüzyon gelişme olasılığı daha yüksektir. Bu hastalıklar, sıvı dengesini bozabilir, inflamasyonu artırabilir ve akciğer fonksiyonunu etkileyebilir.
• Yaşlılık: Yaşlı insanlar, bağışıklık sistemlerinin zayıflaması, kronik hastalıkların varlığı ve akciğer fonksiyonlarının azalması nedeniyle zatürreye karşı daha savunmasızdır ve plevral efüzyon gelişme riski daha yüksektir.
• Alkol ve Madde Bağımlılığı: Alkol ve madde bağımlılığı, bağışıklık sistemini zayıflatabilir, akciğer fonksiyonunu bozabilir ve zatürreye karşı savunmasızlığı artırabilir. Bu da plevral efüzyon riskini yükseltir.

Diğer Risk Faktörleri

Yukarıda belirtilenlerin yanı sıra, zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimi riskini etkileyen başka faktörler de vardır:

• Sigara İçmek: Sigara içmek, akciğerlere zarar verir, inflamasyonu artırır ve bağışıklık sistemini zayıflatır. Bu da zatürreye yakalanma riskini ve plevral efüzyon gelişme olasılığını artırır.
• Mesleki Maruziyet: Asbest, silika veya kömür tozu gibi akciğerlere zararlı maddelere maruz kalmak, zatürre ve plevral efüzyon riskini artırabilir.
• Yetersiz Beslenme: Yetersiz beslenme, bağışıklık sistemini zayıflatır ve enfeksiyonlara karşı savunmasızlığı artırır. Bu da zatürreye yakalanma riskini ve plevral efüzyon gelişme olasılığını yükseltir.
• Aspirasyon: Yiyecek, sıvı veya mide içeriğinin akciğerlere kaçması (aspirasyon), zatürreye neden olabilir ve plevral efüzyon riskini artırabilir. Aspirasyon, özellikle bilinç kaybı, yutma güçlüğü veya gastroözofageal reflü hastalığı olan kişilerde daha sık görülür.

Zatürre Sonrası Akciğerde Sıvı Birikiminin Belirtileri

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikiminin belirtileri, sıvının miktarına, birikim hızına, altta yatan nedenlere ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Bazı kişilerde belirtiler hafif olabilirken, diğerlerinde daha şiddetli ve yaşamı tehdit edici olabilir.

Yaygın Belirtiler

Plevral efüzyonun en yaygın belirtileri şunlardır:

• Nefes Darlığı: Sıvı birikimi, akciğerlerin genişlemesini engelleyerek nefes darlığına neden olabilir. Nefes darlığı, özellikle egzersiz veya aktivite sırasında daha belirgin hale gelebilir.
• Göğüs Ağrısı: Plevral efüzyon, plevra zarlarının iltihaplanmasına (plevrit) neden olabilir ve bu da göğüs ağrısına yol açabilir. Göğüs ağrısı genellikle nefes almayla, öksürmeyle veya hareketle şiddetlenir.
• Öksürük: Plevral efüzyon, akciğerlerde tahrişe neden olabilir ve öksürüğü tetikleyebilir. Öksürük kuru olabilir veya balgamlı olabilir.
• Hızlı Nefes Alma: Vücut, akciğerlerdeki sıvı birikimini telafi etmek için daha hızlı nefes almaya çalışabilir.
• Ateş: Plevral efüzyon, altta yatan enfeksiyonun bir belirtisi olabilir ve ateşe neden olabilir.
• Terleme: Ateşle birlikte terleme de görülebilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk: Plevral efüzyon, vücudun enerji harcamasını artırabilir ve halsizlik ve yorgunluğa neden olabilir.

Daha Az Görülen Belirtiler

Plevral efüzyonun daha az görülen belirtileri şunlardır:

• Omuz Ağrısı: Plevral efüzyon, diyaframı etkileyebilir ve omuz ağrısına neden olabilir.
• Karın Ağrısı: Nadir durumlarda, plevral efüzyon karın ağrısına neden olabilir.
• İştahsızlık: Plevral efüzyon, iştahı azaltabilir.
• Kilo Kaybı: Uzun süreli plevral efüzyon, kilo kaybına neden olabilir.
• Çomak Parmak: Kronik plevral efüzyon vakalarında, parmak uçlarında çomaklaşma (çomak parmak) görülebilir.

Acil Durum Belirtileri

Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri varsa, derhal tıbbi yardım almak önemlidir:

• Şiddetli Nefes Darlığı: Konuşmakta veya hareket etmekte zorlanma gibi şiddetli nefes darlığı durumunda, acil tıbbi yardım gereklidir.
• Göğüs Ağrısı: Şiddetli ve geçmeyen göğüs ağrısı, kalp sorunları veya akciğer embolisi gibi ciddi durumların belirtisi olabilir.
• Bilinç Değişikliği: Sersemlik, konfüzyon veya bilinç kaybı durumunda, derhal tıbbi yardım alınmalıdır.
• Morarma: Dudaklarda veya parmaklarda morarma (siyanoz), oksijen eksikliğinin bir belirtisi olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Zatürre Sonrası Akciğerde Sıvı Birikiminin Teşhisi

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikiminin teşhisi, fizik muayene, tıbbi öykü ve çeşitli görüntüleme ve laboratuvar testlerine dayanır.

Fizik Muayene

Doktor, fizik muayene sırasında aşağıdaki bulguları arayabilir:

• Solunum Seslerinde Azalma veya Yokluk: Steteskopla akciğerleri dinlerken, sıvının bulunduğu bölgede solunum sesleri azalmış veya hiç duyulmayabilir.
• Matite: Göğüs duvarına vurulduğunda (perküsyon), sıvının bulunduğu bölgede mat bir ses duyulabilir.
• Fremitus Azalması: Konuşurken veya nefes alırken hissedilen titreşim (fremitus), sıvının bulunduğu bölgede azalmış olabilir.

Görüntüleme Yöntemleri

Görüntüleme yöntemleri, akciğerlerdeki sıvı birikiminin varlığını, miktarını ve yerini belirlemeye yardımcı olur:

• Akciğer Röntgeni: Akciğer röntgeni, plevral efüzyonu teşhis etmek için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Röntgen filminde, sıvı birikimi beyaz bir gölge olarak görünür.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taraması, akciğer röntgenine göre daha detaylı görüntüler sağlar ve plevral efüzyonun nedenini belirlemeye yardımcı olabilir. BT taraması, akciğer apsesi, tümör veya diğer anormallikleri tespit edebilir.
• Ultrason: Ultrason, plevral efüzyonu teşhis etmek ve sıvının yerini belirlemek için kullanılabilir. Ultrason, özellikle hamile kadınlar ve böbrek yetmezliği olan kişilerde radyasyondan kaçınmak için tercih edilebilir.

Laboratuvar Testleri

Laboratuvar testleri, plevral sıvının analizini içerir ve plevral efüzyonun nedenini belirlemeye yardımcı olur:

• Plevral Sıvı Aspirasyonu (Torasentez): Torasentez, bir iğne yardımıyla plevral boşluktan sıvı alınması işlemidir. Alınan sıvı, laboratuvarda analiz edilir.
• Sıvı Analizi: Plevral sıvının analizi, aşağıdaki testleri içerebilir:
  • Hücre Sayımı: Sıvıdaki hücrelerin sayısı ve türü (beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri) belirlenir.
  • Protein ve LDH Düzeyleri: Sıvıdaki protein ve laktat dehidrojenaz (LDH) düzeyleri ölçülür. Bu değerler, sıvının transüda mı yoksa eksüda mı olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
  • Glukoz Düzeyi: Sıvıdaki glukoz düzeyi ölçülür.
  • pH: Sıvının asitlik veya bazlık düzeyi ölçülür.
  • Mikrobiyolojik İnceleme: Sıvıda bakteri, virüs veya mantar olup olmadığını belirlemek için kültür ve duyarlılık testleri yapılır.
  • Sitopatolojik İnceleme: Sıvıda kanser hücreleri olup olmadığını belirlemek için sitopatolojik inceleme yapılır.

Ek Testler

Plevral efüzyonun nedenini belirlemek için ek testler gerekebilir:

• Kan Testleri: Kan testleri, enfeksiyon, inflamasyon veya diğer sistemik hastalıkların varlığını belirlemeye yardımcı olabilir.
• Bronkoskopi: Bronkoskopi, akciğerlere bir tüp yerleştirilerek hava yollarının ve akciğer dokusunun incelenmesi işlemidir. Bronkoskopi, tümör, yabancı cisim veya diğer anormallikleri tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Plevral Biyopsi: Plevral biyopsi, plevra zarından bir doku örneği alınması işlemidir. Biyopsi örneği, mikroskop altında incelenerek tanı konulmasına yardımcı olur.

Zatürre Sonrası Akciğerde Sıvı Birikiminin Tedavisi

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikiminin tedavisi, sıvının nedenine, miktarına, hastanın genel sağlık durumuna ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi, altta yatan enfeksiyonun kontrol altına alınmasını, sıvının boşaltılmasını ve semptomların hafifletilmesini amaçlar.

Altta Yatan Enfeksiyonun Tedavisi

Eğer plevral efüzyon zatürreye bağlıysa, altta yatan enfeksiyonun tedavisi esastır. Tedavi, enfeksiyonun türüne göre değişir:

• Bakteriyel Zatürre: Bakteriyel zatürre, antibiyotiklerle tedavi edilir. Antibiyotik seçimi, enfeksiyonu neden olan bakteriye ve bakterinin antibiyotiklere duyarlılığına bağlıdır.
• Viral Zatürre: Viral zatürre, genellikle antiviral ilaçlarla tedavi edilir. Ancak, çoğu viral zatürre vakası kendiliğinden iyileşir ve sadece semptomatik tedavi yeterli olabilir.
• Mantar Zatürresi: Mantar zatürresi, antifungal ilaçlarla tedavi edilir.
• Tüberküloz Zatürresi: Tüberküloz zatürresi, antitüberküloz ilaçlarla tedavi edilir. Tedavi süresi genellikle 6-9 aydır.

Sıvının Boşaltılması

Eğer plevral efüzyon büyükse veya nefes darlığına neden oluyorsa, sıvının boşaltılması gerekebilir. Sıvı boşaltma yöntemleri şunlardır:

• Torasentez: Torasentez, bir iğne yardımıyla plevral boşluktan sıvı alınması işlemidir. Torasentez, hem tanısal hem de terapötik amaçlarla kullanılabilir.
• Göğüs Tüpü Yerleştirilmesi (Tüplü Torakostomi): Göğüs tüpü, plevral boşluğa yerleştirilen bir tüptür ve sıvının sürekli olarak drene edilmesini sağlar. Göğüs tüpü, özellikle büyük plevral efüzyonlarda veya ampiyem (plevral boşlukta irin birikimi) durumunda kullanılır.
• Video Yardımlı Torakoskopik Cerrahi (VATS): VATS, küçük kesilerle plevral boşluğa bir kamera ve cerrahi aletler yerleştirilerek yapılan bir cerrahi işlemdir. VATS, plevral efüzyonun nedenini belirlemek ve sıvıyı boşaltmak için kullanılabilir. Ayrıca, plevra zarlarının kalınlaşması (plevral kabuk) durumunda plevral kabuğun soyulması (dekortikasyon) için de kullanılabilir.
• Açık Torakotomi: Açık torakotomi, göğüs duvarında büyük bir kesi yapılarak yapılan bir cerrahi işlemdir. Açık torakotomi, VATS'ın mümkün olmadığı veya başarısız olduğu durumlarda kullanılır.

Semptomatik Tedavi

Semptomatik tedavi, semptomları hafifletmeyi amaçlar:

• Ağrı Kesiciler: Göğüs ağrısını hafifletmek için ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Öksürük Şurupları: Öksürüğü hafifletmek için öksürük şurupları kullanılabilir.
• Oksijen Tedavisi: Nefes darlığı olan hastalara oksijen tedavisi verilebilir.
• Fizik Tedavi: Fizik tedavi, akciğer fonksiyonunu iyileştirmeye ve nefes darlığını azaltmaya yardımcı olabilir.

Diğer Tedaviler

Bazı durumlarda, plevral efüzyonun tedavisi için diğer tedaviler gerekebilir:

• Plevrodezis: Plevrodezis, plevra zarlarının yapışmasını sağlamak için plevral boşluğa bir madde (örneğin, talk) enjekte edilmesi işlemidir. Plevrodezis, tekrarlayan plevral efüzyonları önlemeye yardımcı olabilir.
• Trombolitik Tedavi: Ampiyem durumunda, plevral boşluğa trombolitik ilaçlar enjekte edilerek irinli sıvının daha kolay drene edilmesi sağlanabilir.

Zatürre Sonrası Akciğerde Sıvı Birikiminin Komplikasyonları

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimi, tedavi edilmediği veya geç tedavi edildiği takdirde çeşitli komplikasyonlara yol açabilir:

• Ampiyem: Ampiyem, plevral boşlukta irin birikmesidir. Ampiyem, enfeksiyonun plevra zarlarına yayılması sonucu oluşur ve genellikle bakteriyel zatürre vakalarında görülür. Ampiyem, göğüs ağrısı, ateş, nefes darlığı ve genel sağlık durumunda kötüleşmeye neden olabilir. Ampiyem tedavisi, antibiyotikler, göğüs tüpü yerleştirilmesi veya cerrahi drenajı içerebilir.
• Plevral Kabuk (Fibrotoraks): Plevral kabuk, plevra zarlarının kalınlaşması ve sertleşmesi durumudur. Plevral kabuk, kronik plevral inflamasyon sonucu oluşur ve akciğerlerin genişlemesini engelleyerek nefes darlığına neden olabilir. Plevral kabuk tedavisi, cerrahi olarak plevral kabuğun soyulması (dekortikasyon) işlemini içerebilir.
• Akciğer Apsesi: Akciğer apsesi, akciğer dokusunda irin birikmesidir. Akciğer apsesi, zatürre, aspirasyon veya diğer enfeksiyonlar sonucu oluşabilir. Akciğer apsesi, öksürük, ateş, göğüs ağrısı ve balgam çıkarma gibi belirtilere neden olabilir. Akciğer apsesi tedavisi, antibiyotikler, drenaj veya cerrahi rezeksiyonu içerebilir.
• Solunum Yetmezliği: Şiddetli plevral efüzyon veya ampiyem, akciğerlerin yeterince oksijen almasını engelleyerek solunum yetmezliğine yol açabilir. Solunum yetmezliği, oksijen tedavisi, mekanik ventilasyon veya diğer destekleyici tedavileri gerektirebilir.
• Sepsis: Sepsis, enfeksiyonun kana yayılması sonucu oluşan yaşamı tehdit eden bir durumdur. Plevral efüzyon veya ampiyem, sepsise neden olabilir. Sepsis, ateş, titreme, hızlı kalp atışı, hızlı nefes alma ve bilinç değişikliği gibi belirtilere neden olabilir. Sepsis tedavisi, antibiyotikler, sıvı tedavisi ve organ fonksiyonlarını destekleyici tedavileri içerir.
• Ölüm: Nadir durumlarda, zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimi ölümcül olabilir. Ölüm, genellikle altta yatan enfeksiyonun şiddeti, hastanın genel sağlık durumu ve komplikasyonların gelişmesi gibi faktörlere bağlıdır.

Zatürre Sonrası Akciğerde Sıvı Birikimini Önleme

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimini önlemenin en iyi yolu, zatürreyi önlemektir. Zatürreyi önlemek için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Aşı Olmak: Grip ve pnömokok aşıları, zatürreye neden olan virüs ve bakterilere karşı koruma sağlayabilir. Aşılar, özellikle risk altındaki kişiler (yaşlılar, kronik hastalığı olanlar, bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar) için önerilir.
• Elleri Sık Sık Yıkamak: Eller sık sık sabun ve suyla yıkanarak enfeksiyonların yayılması önlenebilir.
• Sigara İçmemek: Sigara içmek, akciğerlere zarar verir ve enfeksiyonlara karşı savunmasızlığı artırır.
• Sağlıklı Beslenmek: Sağlıklı ve dengeli beslenmek, bağışıklık sistemini güçlendirir ve enfeksiyonlara karşı direnci artırır.
• Yeterince Uyku Almak: Yeterince uyku almak, bağışıklık sistemini güçlendirir ve genel sağlığı iyileştirir.
• Kronik Hastalıkları Kontrol Altında Tutmak: Kronik hastalıkları kontrol altında tutmak, enfeksiyonlara karşı savunmasızlığı azaltır.
• Aspirasyonu Önlemek: Yiyecek, sıvı veya mide içeriğinin akciğerlere kaçmasını önlemek için dikkatli olmak gerekir. Yutma güçlüğü olan kişilerde beslenme tüpü veya diğer yöntemler kullanılabilir.

Sonuç

Zatürre sonrası akciğerde sıvı birikimi (plevral efüzyon), sık görülen bir komplikasyondur ve çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Plevral efüzyonun belirtileri, nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük ve ateştir. Teşhis, fizik muayene, görüntüleme yöntemleri ve plevral sıvı analizine dayanır. Tedavi, altta yatan enfeksiyonun kontrol altına alınmasını, sıvının boşaltılmasını ve semptomların hafifletilmesini amaçlar. Tedavi edilmediği takdirde, plevral efüzyon ampiyem, plevral kabuk, akciğer apsesi, solunum yetmezliği ve sepsis gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Zatürreyi önlemek ve erken tedaviye başlamak, plevral efüzyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.