Göğüs CerrahisiNörolojiOrtopedi ve TravmatolojiFiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Torasik Çıkış Sendromu Testleri: Kapsamlı Bir Rehber

Torasik çıkış sendromu (TÇS), köprücük kemiği ve birinci kaburga arasındaki torasik çıkış adı verilen boşlukta sinirlerin ve/veya kan damarlarının sıkışması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu sıkışma, omuz, boyun, kol ve elde ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlüğe neden olabilir. TÇS'nin teşhisi zordur çünkü semptomlar diğer birçok durumla örtüşebilir. Bu nedenle, doktorlar TÇS'yi teşhis etmek için bir dizi fiziksel muayene testi uygularlar. Bu makalede, yaygın olarak kullanılan torasik çıkış sendromu testlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Torasik Çıkış Sendromu Nedir?

TÇS, torasik çıkış bölgesindeki sinirler (brakiyal pleksus) ve/veya kan damarlarının (subklavian arter ve ven) sıkışmasıyla karakterize edilir. Bu sıkışma, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir:

• Anatomik Anomaliler: Ekstra kaburga (servikal kaburga), anormal kas veya fibröz bantlar.
• Travma: Kaza, düşme veya tekrarlayan hareketler sonucu oluşan yaralanmalar.
• Postür Bozuklukları: Kötü duruş, omuzların öne doğru yuvarlanması.
• Tekrarlayan Aktiviteler: Omuz ve kolları aşırı kullanan aktiviteler (yüzme, beyzbol, ağırlık kaldırma).
• Tümörler veya Kistler: Nadiren, torasik çıkış bölgesinde büyüyen tümörler veya kistler sinirlere ve kan damarlarına baskı yapabilir.

TÇS, nörojenik (sinirlerle ilgili), vasküler (kan damarlarıyla ilgili) veya her ikisinin kombinasyonu şeklinde olabilir. Nörojenik TÇS en yaygın türüdür ve brakiyal pleksusun sıkışmasıyla ilişkilidir. Vasküler TÇS ise subklavian arter veya venin sıkışması sonucu ortaya çıkar ve daha ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

TÇS'nin Belirtileri Nelerdir?

TÇS'nin belirtileri, sıkışmanın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Ağrı: Omuz, boyun, kol, el veya parmaklarda ağrı. Ağrı künt, zonklayıcı veya yakıcı olabilir.
• Uyuşma ve Karıncalanma: Kol, el veya parmaklarda uyuşma ve karıncalanma (parestezi). Genellikle sinirlerin etkilenmesiyle ilgilidir.
• Güçsüzlük: Kol, el veya parmaklarda güçsüzlük. Nesneleri tutmakta veya kaldırmakta zorluk.
• Soğukluk: El veya parmaklarda soğukluk veya solukluk. Kan damarlarının sıkışmasıyla ilişkili olabilir.
• Şişlik: Kol veya elde şişlik. Venöz sıkışmaya bağlı olabilir.
• Yorgunluk: Kolu kullanırken çabuk yorulma.
• Baş Ağrısı: Özellikle boyun ağrısıyla birlikte görülen baş ağrıları.

Bu belirtiler genellikle kollar yukarı kaldırıldığında, baş yana çevrildiğinde veya tekrarlayan aktiviteler yapıldığında kötüleşir.

Torasik Çıkış Sendromu Testleri: Amaç ve Önemi

TÇS teşhisi koymak için kullanılan fiziksel muayene testleri, semptomları tetikleyerek veya şiddetlendirerek torasik çıkış bölgesindeki sinirler ve kan damarları üzerindeki baskıyı değerlendirmeyi amaçlar. Bu testler, doktorun TÇS'nin varlığını ve potansiyel nedenlerini belirlemesine yardımcı olur. Ancak, hiçbir testin %100 duyarlılık veya özgüllüğe sahip olmadığını unutmamak önemlidir. Bu nedenle, test sonuçları, hastanın tıbbi geçmişi, semptomları ve diğer tanısal testlerle birlikte değerlendirilmelidir.

TÇS testlerinin önemi şu şekilde özetlenebilir:

• Teşhisi Doğrulama: Hastanın semptomlarının TÇS'den kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemeye yardımcı olur.
• Sıkışma Yerini Belirleme: Torasik çıkış bölgesindeki hangi yapıların (sinirler, arterler, venler) etkilendiğini belirlemeye yardımcı olabilir.
• Tedavi Planını Oluşturma: Test sonuçları, en uygun tedavi yaklaşımını (fizik tedavi, ilaç tedavisi, cerrahi) belirlemede rehberlik eder.
• Ayırıcı Tanı: TÇS'ye benzer semptomlara neden olabilecek diğer durumları (servikal radikülopati, karpal tünel sendromu) dışlamaya yardımcı olur.

Yaygın Torasik Çıkış Sendromu Testleri

Aşağıda, TÇS teşhisi için yaygın olarak kullanılan fiziksel muayene testlerinin bir listesi bulunmaktadır. Her bir testin amacı, nasıl uygulandığı ve pozitif bir sonucun ne anlama geldiği detaylı olarak açıklanacaktır.

1. Adson Manevrası (Adson Testi)

Amaç: Subklavian arteri sıkıştırarak radial nabzı azaltıp azaltmadığını değerlendirmek. Özellikle servikal kaburga varlığında pozitif olabilir.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur veya yatar.
2. Muayene eden kişi hastanın radial nabzını palpe eder.
3. Hasta başını muayene edilen tarafa doğru çevirir ve çenesini hafifçe yukarı kaldırır.
4. Hastadan derin bir nefes alıp tutması istenir.

Pozitif Sonuç: Radial nabzın belirgin şekilde azalması veya kaybolması, subklavian arterin sıkıştığını gösterir ve Adson manevrasının pozitif olduğunu düşündürür. Ancak, bu testin yüksek oranda yanlış pozitif sonuçlar verebileceği unutulmamalıdır. Çünkü bazı sağlıklı kişilerde de başın pozisyonuyla birlikte nabızda azalma görülebilir.

Neden Yanlış Pozitif Olabilir? Çünkü bazı bireylerde, özellikle de kasları gergin olanlarda, başın döndürülmesi ve derin nefes alınması boyun kaslarını gererek subklavian arter üzerinde baskı oluşturabilir, bu da nabzın azalmasına neden olur. Ancak bu, TÇS'nin varlığını kesin olarak göstermez.

2. Wright Testi (Hiperabduksiyon Testi)

Amaç: Omuzun hiperabduksiyonu (yana ve yukarı doğru aşırı açılması) ile brakiyal pleksus ve subklavian damarlar üzerindeki baskıyı değerlendirmek.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur.
2. Muayene eden kişi hastanın radial nabzını palpe eder.
3. Hastanın kolu 180 derece yana ve yukarı doğru kaldırılır (hiperabduksiyon).
4. Muayene eden kişi radial nabzı sürekli olarak kontrol eder.

Pozitif Sonuç: Radial nabzın belirgin şekilde azalması veya kaybolması, Wright testinin pozitif olduğunu gösterir. Bu, kolun hiperabduksiyonunun torasik çıkış bölgesindeki damarları sıkıştırdığını ve kan akışını engellediğini gösterir.

Wright Testinin Varyasyonları: Bazı doktorlar, Wright testini uygularken hastadan başını karşı tarafa çevirmesini de isterler. Bu, sıkışmayı daha da belirginleştirmeye yardımcı olabilir.

3. Roos Testi (Elevated Arm Stress Test - EAST)

Amaç: Torasik çıkış bölgesindeki sinirler ve kan damarları üzerindeki stresi artırarak semptomları tetiklemek.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur veya ayakta durur.
2. Hasta her iki kolunu da 90 derece yana açar ve dirseklerini 90 derece bükerek ellerini yukarı kaldırır.
3. Hasta bu pozisyonda ellerini 3 dakika boyunca açıp kapar (yumruk sıkıp açma hareketi).

Pozitif Sonuç: 3 dakika içinde kol, omuz veya göğüste ağrı, uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük veya yorgunluk gibi semptomların ortaya çıkması Roos testinin pozitif olduğunu gösterir. Semptomların şiddeti ve ne kadar erken başladığı da önemlidir. Erken başlayan ve şiddetli semptomlar, TÇS olasılığını artırır.

Roos Testinin Avantajları: Roos testi, diğer testlere göre daha fonksiyoneldir çünkü hastanın günlük yaşam aktivitelerine benzer bir pozisyonda semptomları değerlendirir. Bu, TÇS'nin fonksiyonel etkilerini daha iyi ortaya çıkarabilir.

4. Halstead Manevrası

Amaç: Subklavian arter üzerindeki baskıyı değerlendirmek ve brakiyal pleksus sıkışmasını tespit etmek.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur.
2. Muayene eden kişi hastanın radial nabzını palpe eder.
3. Muayene eden kişi, hastanın etkilenen kolunu aşağı doğru çekerken, hastadan başını karşı tarafa eğmesini ister.

Pozitif Sonuç: Radial nabzın belirgin şekilde azalması veya kaybolması, Halstead manevrasının pozitif olduğunu gösterir. Bu, subklavian arterin sıkıştığını ve brakiyal pleksusun gerildiğini gösterir. Bu test, genellikle servikal kaburgası olan kişilerde daha belirgin sonuçlar verir.

Halstead Manevrasının Dikkat Edilmesi Gereken Noktaları: Bu test, dikkatli bir şekilde uygulanmalıdır. Boyun ağrısı veya servikal sorunları olan hastalarda bu testin uygulanması sakıncalı olabilir.

5. Costoclavicular Manevrası (Eden Testi)

Amaç: Köprücük kemiği ve birinci kaburga arasındaki boşlukta subklavian arter ve venin sıkışmasını değerlendirmek.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur veya yatar.
2. Muayene eden kişi hastanın radial nabzını palpe eder.
3. Hasta omuzlarını geriye ve aşağıya doğru çeker (askeri duruş pozisyonu).
4. Hastadan derin bir nefes alıp tutması istenir.

Pozitif Sonuç: Radial nabzın belirgin şekilde azalması veya kaybolması, Costoclavicular manevrasının pozitif olduğunu gösterir. Bu, omuzların geriye ve aşağıya çekilmesinin torasik çıkış bölgesindeki damarları sıkıştırdığını gösterir.

Costoclavicular Manevrasının Klinik Önemi: Bu test, özellikle duruş bozuklukları (omuzların öne doğru yuvarlanması) olan kişilerde ve sırt çantası taşıyan öğrencilerde pozitif olabilir.

6. Erb'in Noktası Testi

Amaç: Brakiyal pleksusun Erb'in noktasındaki hassasiyetini değerlendirmek.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur veya yatar.
2. Muayene eden kişi, boynun yan tarafında, klavikulanın (köprücük kemiği) hemen üzerinde bulunan Erb'in noktasına (brakiyal pleksusun birleştiği nokta) hafifçe baskı uygular.

Pozitif Sonuç: Erb'in noktasına baskı uygulandığında kol, omuz veya elde ağrı, uyuşma veya karıncalanma hissedilmesi, Erb'in noktası testinin pozitif olduğunu gösterir. Bu, brakiyal pleksusun hassas olduğunu ve TÇS'nin varlığını destekleyebilir.

Erb'in Noktası Testinin Değerlendirilmesi: Bu test, diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir çünkü Erb'in noktasındaki hassasiyet, sadece TÇS'ye özgü değildir. Diğer sinir sıkışmaları veya inflamatuar durumlar da bu noktada hassasiyete neden olabilir.

7. Tinel Bulgusu (Brakiyal Pleksus Tinel Bulgusu)

Amaç: Brakiyal pleksusun üzerine vurarak sinir irritasyonunu değerlendirmek.

Uygulama:

1. Hasta dik pozisyonda oturur veya yatar.
2. Muayene eden kişi, bir refleks çekici veya parmak ucuyla klavikulanın (köprücük kemiği) üstünden brakiyal pleksusun geçtiği bölgeye hafifçe vurur.

Pozitif Sonuç: Vurulan bölgeden kola veya ele yayılan uyuşma, karıncalanma veya elektrik çarpması hissi, Tinel bulgusunun pozitif olduğunu gösterir. Bu, brakiyal pleksusun irritasyonunu ve TÇS'nin varlığını destekleyebilir.

Tinel Bulgusunun Yorumlanması: Tinel bulgusu, sinir sıkışmalarını değerlendirmede kullanılan bir testtir. Ancak, TÇS'ye özgü değildir. Karpal tünel sendromu gibi diğer sinir sıkışmalarında da pozitif olabilir.

8. Üst Ekstremite Gerilim Testleri (Upper Limb Tension Tests - ULTT)

Amaç: Brakiyal pleksus ve sinirler üzerindeki mekanik ve fizyolojik stresi artırarak semptomları tetiklemek. ULTT'ler, sinirlerin hareketliliğini ve gerilme toleransını değerlendirir.

Uygulama: ULTT'ler, bir dizi farklı siniri hedef almak için farklı kombinasyonlarda omuz, dirsek, el bileği ve parmak hareketlerini içerir. En yaygın kullanılan ULTT'ler şunlardır:

• ULTT1 (Median Sinir): Omuz depresyonu, omuz abdüksiyonu, dirsek ekstansiyonu, el bileği ekstansiyonu, ön kol supinasyonu ve parmakların ekstansiyonu.
• ULTT2a (Median Sinir): Omuz depresyonu, omuz abdüksiyonu, dirsek ekstansiyonu, el bileği ekstansiyonu, ön kol pronasyonu ve başın karşı tarafa eğilmesi.
• ULTT2b (Radial Sinir): Omuz depresyonu, omuz abdüksiyonu, dirsek ekstansiyonu, el bileği fleksiyonu, ön kol pronasyonu ve başın karşı tarafa eğilmesi.
• ULTT3 (Ulnar Sinir): Omuz depresyonu, omuz abdüksiyonu, dirsek fleksiyonu, el bileği ekstansiyonu, ön kol pronasyonu ve parmakların ekstansiyonu.

Muayene eden kişi, hastanın semptomlarını tetikleyene kadar bu hareketleri kademeli olarak uygular. Semptomlar tetiklendiğinde, muayene eden kişi bir veya birden fazla hareketi serbest bırakarak semptomların azalmasını veya kaybolmasını gözlemler.

Pozitif Sonuç: Test sırasında kol boyunca ağrı, uyuşma veya karıncalanma gibi semptomların ortaya çıkması ve bu semptomların bir veya birden fazla hareketin serbest bırakılmasıyla azalması veya kaybolması, ULTT'nin pozitif olduğunu gösterir. Bu, sinirlerin mekanik hassasiyetinin arttığını ve TÇS'nin varlığını destekleyebilir.

ULTT'lerin Klinik Önemi: ULTT'ler, TÇS'nin nörojenik komponentini değerlendirmede özellikle yararlıdır. Sinirlerin hareketliliğini ve gerilme toleransını değerlendirerek, sinir sıkışmasının yerini ve şiddetini belirlemeye yardımcı olabilirler.

TÇS Testlerinin Yorumlanması ve Tanı Süreci

TÇS testlerinin sonuçları, tek başına kesin bir tanı koymak için yeterli değildir. Doktorlar, test sonuçlarını hastanın tıbbi geçmişi, semptomları, fiziksel muayene bulguları ve diğer tanısal testlerle birlikte değerlendirirler. TÇS teşhisi koymak, genellikle bir süreçtir ve birden fazla değerlendirme gerektirebilir.

Yanlış Pozitif ve Yanlış Negatif Sonuçlar: TÇS testlerinin duyarlılığı ve özgüllüğü, diğer durumlara göre daha düşüktür. Bu, hem yanlış pozitif (testin pozitif olduğu ancak TÇS'nin olmadığı) hem de yanlış negatif (testin negatif olduğu ancak TÇS'nin olduğu) sonuçların ortaya çıkabileceği anlamına gelir. Bu nedenle, test sonuçlarına şüpheyle yaklaşmak ve diğer tanısal yöntemlerle doğrulamak önemlidir.

Ayırıcı Tanı: TÇS'ye benzer semptomlara neden olabilecek diğer durumları dışlamak önemlidir. Bu durumlar şunları içerebilir:

• Servikal Radikülopati (Boyun Fıtığı): Boyundaki sinir köklerinin sıkışması.
• Karpal Tünel Sendromu: El bileğindeki median sinirin sıkışması.
• Kübitel Tünel Sendromu: Dirseğin iç kısmındaki ulnar sinirin sıkışması.
• Omuz Rotator Manşet Yırtığı: Omuz kaslarının tendonlarının yırtılması.
• Fibromiyalji: Yaygın kas ağrısı ve hassasiyeti.
• Multipl Skleroz (MS): Sinir sistemini etkileyen otoimmün bir hastalık.

Ek Tanısal Testler: TÇS teşhisini doğrulamak ve diğer durumları dışlamak için ek tanısal testler gerekebilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Röntgen: Servikal kaburga veya diğer kemik anomalilerini tespit etmek için.
• MRG (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Sinirlerin, kan damarlarının ve diğer yumuşak dokuların detaylı görüntülerini elde etmek için.
• EMG (Elektromiyografi) ve Sinir İletim Çalışmaları: Sinirlerin elektriksel aktivitesini ölçmek ve sinir hasarını tespit etmek için.
• Doppler Ultrason: Kan damarlarındaki kan akışını değerlendirmek için.
• Anjiyografi: Kan damarlarının görüntülerini elde etmek için (genellikle vasküler TÇS şüphesi varsa).

TÇS'nin Tedavi Yaklaşımları: TÇS'nin tedavisi, semptomların şiddetine, sıkışmanın nedenine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

• Fizik Tedavi: Duruş düzeltme, germe egzersizleri, güçlendirme egzersizleri ve sinir mobilizasyon teknikleri.
• İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, anti-inflamatuar ilaçlar ve sinir ağrısını hafifleten ilaçlar.
• Botoks Enjeksiyonları: Sıkışmaya neden olan kasları gevşetmek için.
• Cerrahi: Konservatif tedaviler başarısız olduğunda ve semptomlar şiddetli olduğunda. Cerrahi, sıkışmaya neden olan yapıları (örneğin, servikal kaburga, anormal kaslar) çıkarmayı veya sinirlere ve kan damarlarına daha fazla yer açmayı amaçlar.

Sonuç

Torasik çıkış sendromu, teşhisi zor bir durumdur. Fiziksel muayene testleri, teşhis sürecinde önemli bir rol oynar, ancak test sonuçları her zaman kesin değildir ve diğer tanısal yöntemlerle birlikte değerlendirilmelidir. Erken teşhis ve uygun tedavi, semptomları hafifletmeye, fonksiyonu iyileştirmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olabilir. TÇS semptomları yaşadığınızı düşünüyorsanız, bir doktora başvurmanız ve kapsamlı bir değerlendirme yaptırmanız önemlidir.

Bu makale, torasik çıkış sendromu testleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Herhangi bir tıbbi durumla ilgili olarak doktorunuza danışmanız her zaman en iyisidir.