Ortopedi ve TravmatolojiFiziksel Tıp ve RehabilitasyonBeyin ve Sinir Cerrahisi

Boyun Fıtığı Ameliyatı Riski Var mıdır? Kapsamlı Rehber

Boyun fıtığı, omurga kemikleri arasındaki disklerin yırtılması veya kayması sonucu sinirlere baskı yapmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, boyun ağrısı, kol ağrısı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi belirtilere neden olabilir. Boyun fıtığı tedavisinde genellikle öncelikle ilaç tedavisi, fizik tedavi ve egzersiz gibi cerrahi olmayan yöntemler denenir. Ancak, bu yöntemlerin yetersiz kaldığı veya belirtilerin şiddetli olduğu durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Bu yazıda, boyun fıtığı ameliyatının risklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Boyun Fıtığı Nedir?

Boyun fıtığı, boyun omurları arasındaki disklerin zarar görmesi sonucu ortaya çıkar. Omurlar arasındaki diskler, omurgaya esneklik kazandırır ve darbeleri emer. Her disk, sert bir dış tabaka (anulus fibrosus) ve jel kıvamında bir iç tabaka (nukleus pulposus) içerir. Yaşlanma, travma veya tekrarlayan hareketler sonucu diskin dış tabakası yırtılabilir ve iç tabaka dışarı doğru kayabilir. Bu durum, omurilik veya sinir köklerine baskı yaparak ağrı ve diğer belirtilere neden olabilir.

Boyun Fıtığının Nedenleri

• Yaşlanma: Yaşlandıkça diskler su kaybeder ve daha az esnek hale gelir, bu da yırtılma riskini artırır.
• Travma: Boyuna gelen ani bir darbe veya yaralanma, diskin yırtılmasına neden olabilir.
• Tekrarlayan Hareketler: Sürekli tekrarlayan boyun hareketleri veya ağır kaldırma, disklere zarar verebilir.
• Genetik Faktörler: Bazı kişilerde genetik yatkınlık nedeniyle boyun fıtığı riski daha yüksek olabilir.
• Obezite: Aşırı kilo, omurgaya daha fazla yük bindirerek disklerin zarar görmesine katkıda bulunabilir.
• Sigara İçmek: Sigara içmek, disklerin beslenmesini bozarak dejenerasyonunu hızlandırabilir.

Boyun Fıtığının Belirtileri

Boyun fıtığının belirtileri, fıtığın yerine ve şiddetine bağlı olarak değişebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Boyun Ağrısı: Boyun fıtığının en belirgin semptomlarından biridir. Ağrı, genellikle boyundan omuzlara ve kollara yayılabilir.
• Kol Ağrısı: Sinir köklerine baskı yapılması sonucu kol ağrısı görülebilir. Bu ağrı, keskin, yakıcı veya elektriklenme şeklinde olabilir.
• Uyuşma ve Karıncalanma: Sinirlerin sıkışması, kollarda, ellerde ve parmaklarda uyuşma ve karıncalanmaya neden olabilir.
• Kas Güçsüzlüğü: Sinirlerin etkilenmesi, kol, el veya parmaklarda güçsüzlüğe yol açabilir. Bu durum, günlük aktiviteleri yapmayı zorlaştırabilir.
• Baş Ağrısı: Boyun fıtığı, bazı durumlarda baş ağrısına da neden olabilir. Bu baş ağrısı genellikle enseden başlar ve başın ön tarafına doğru yayılabilir.
• Denge Problemleri: Nadir durumlarda, omuriliğe baskı yapılması sonucu denge problemleri görülebilir.
• Refleks Kaybı: Sinirlerin hasar görmesi, reflekslerde azalmaya veya kaybolmaya neden olabilir.

Boyun Fıtığı Tedavi Yöntemleri

Boyun fıtığı tedavisinde amaç, ağrıyı azaltmak, sinir sıkışmasını gidermek ve günlük aktiviteleri yapabilmeyi sağlamaktır. Tedavi yöntemleri, belirtilerin şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

Cerrahi Olmayan Tedavi Yöntemleri

• İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve anti-enflamatuar ilaçlar, ağrıyı ve inflamasyonu azaltmaya yardımcı olabilir.
• Fizik Tedavi: Fizyoterapistler, boyun kaslarını güçlendirmek, esnekliği artırmak ve duruşu düzeltmek için egzersizler ve diğer tedavi yöntemleri uygulayabilir.
• Boyunluk: Boyunluk, boynu destekleyerek ağrıyı azaltmaya ve iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olabilir.
• Enjeksiyonlar: Kortikosteroid enjeksiyonları, sinir köklerinin etrafındaki inflamasyonu azaltarak ağrıyı hafifletebilir.
• Akupunktur: Bazı kişilerde akupunktur, boyun ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir.
• Egzersiz ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Düzenli egzersiz yapmak, doğru duruş pozisyonlarını korumak ve ergonomik bir çalışma ortamı oluşturmak, boyun fıtığı belirtilerini hafifletebilir.

Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Cerrahi tedavi, cerrahi olmayan yöntemlerin yetersiz kaldığı veya belirtilerin şiddetli olduğu durumlarda düşünülür. Cerrahi tedavinin amacı, sinir köklerine veya omuriliğe baskı yapan diski çıkarmak veya rahatlatmaktır.

Boyun Fıtığı Ameliyatı Çeşitleri

• Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF): Bu yöntemde, boynun ön tarafından küçük bir kesi yapılarak hasarlı disk çıkarılır. Daha sonra, omurlar arasına kemik grefti veya kafes yerleştirilir ve omurlar vidalarla sabitlenir. Bu, omurların kaynaşmasını (füzyon) sağlayarak omurgayı stabilize eder.
• Posterior Servikal Laminoplasti: Bu yöntemde, boynun arka tarafından bir kesi yapılarak omurilik kanalının genişletilmesi sağlanır. Bu, omuriliğe baskı yapan yapıların rahatlatılmasına yardımcı olur. Laminoplasti, omurların hareketliliğini korur.
• Posterior Servikal Laminektomi: Bu yöntemde, boynun arka tarafından bir kesi yapılarak omurilik kanalının bir kısmı veya tamamı çıkarılır. Bu, omuriliğe baskı yapan yapıların rahatlatılmasına yardımcı olur. Ancak, laminektomi, omurganın stabilitesini etkileyebilir.
• Servikal Disk Artroplastisi (Yapay Disk): Bu yöntemde, hasarlı disk çıkarılır ve yerine yapay bir disk yerleştirilir. Yapay disk, omurların hareketliliğini korur ve füzyonun olası komplikasyonlarını önler.
• Minimal İnvaziv Cerrahi: Bu yöntemlerde, daha küçük kesiler kullanılarak ameliyat yapılır. Bu, daha az doku hasarına, daha az ağrıya ve daha hızlı iyileşmeye yol açabilir.

Boyun Fıtığı Ameliyatı Riski Var mıdır?

Evet, her cerrahi müdahalede olduğu gibi, boyun fıtığı ameliyatının da bazı riskleri bulunmaktadır. Bu riskler, ameliyatın türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahın deneyimine bağlı olarak değişebilir. Ameliyat öncesinde, cerrahınız size ameliyatın riskleri ve faydaları hakkında detaylı bilgi verecektir.

Genel Cerrahi Riskleri

Boyun fıtığı ameliyatı da dahil olmak üzere tüm cerrahi işlemlerde görülebilecek genel riskler şunlardır:

• Enfeksiyon: Ameliyat sonrası enfeksiyon gelişme riski vardır. Enfeksiyon, yara yerinde kızarıklık, şişlik, ağrı ve ateş gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Enfeksiyonun tedavisi genellikle antibiyotiklerle yapılır.
• Kanama: Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Kanama, yara yerinde şişlik, morarma veya kan kaybı şeklinde kendini gösterebilir. Şiddetli kanamalarda kan transfüzyonu gerekebilir.
• Kan Pıhtılaşması (Tromboz): Ameliyat sonrası uzun süre hareketsiz kalmak, bacaklarda veya akciğerlerde kan pıhtılaşmasına neden olabilir. Kan pıhtılaşmasını önlemek için kan sulandırıcı ilaçlar kullanılabilir ve erken dönemde hareket etmeye başlanması önemlidir.
• Anestezi Reaksiyonları: Anesteziye bağlı alerjik reaksiyonlar veya diğer komplikasyonlar görülebilir. Anestezi uzmanı, ameliyat öncesinde hastanın tıbbi geçmişini değerlendirerek bu riskleri en aza indirmeye çalışır.
• Yara İyileşme Sorunları: Bazı hastalarda yara iyileşmesi gecikebilir veya yara yerinde enfeksiyon gelişebilir. Bu durum, yara bakımının dikkatli bir şekilde yapılmasını gerektirir.

Boyun Fıtığı Ameliyatına Özgü Riskler

Boyun fıtığı ameliyatının kendine özgü bazı riskleri de bulunmaktadır. Bu riskler, ameliyatın türüne ve uygulanan tekniğe bağlı olarak değişebilir.

• Sinir Hasarı: Ameliyat sırasında sinir köklerine veya omuriliğe zarar verme riski vardır. Sinir hasarı, kol, el veya parmaklarda uyuşma, karıncalanma, güçsüzlük veya ağrıya neden olabilir. Nadir durumlarda, sinir hasarı kalıcı olabilir.
• Omurilik Hasarı: Nadir durumlarda, ameliyat sırasında omuriliğe zarar verme riski vardır. Omurilik hasarı, felç (paralizi) gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
• Ses Kısıklığı: Anterior servikal diskektomi ve füzyon (ACDF) ameliyatında, boynun ön tarafından yapılan kesi nedeniyle ses tellerini kontrol eden sinirlere zarar verme riski vardır. Bu durum, ses kısıklığına veya yutma güçlüğüne neden olabilir. Genellikle geçici bir durumdur, ancak nadir durumlarda kalıcı olabilir.
• Yutma Güçlüğü: ACDF ameliyatında, yemek borusuna yakın çalışılması nedeniyle yutma güçlüğü (disfaji) görülebilir. Genellikle geçici bir durumdur, ancak nadir durumlarda kalıcı olabilir.
• Dura Yırtılması: Omuriliği çevreleyen zarların (dura) yırtılması, ameliyat sırasında veya sonrasında meydana gelebilir. Dura yırtılması, omurilik sıvısının sızmasına ve baş ağrısına neden olabilir. Bu durum genellikle cerrahi olarak onarılır.
• Omurga Füzyonunun Başarısız Olması (Psödoartroz): ACDF ameliyatında, omurların kaynaşması (füzyon) beklenir. Ancak, bazı durumlarda füzyon gerçekleşmeyebilir (psödoartroz). Bu durum, ağrıya ve omurga instabilitesine neden olabilir. Psödoartroz durumunda, ek cerrahi müdahale gerekebilir.
• Komşu Segment Hastalığı: ACDF ameliyatı sonrası, kaynaşmış omurların üzerindeki ve altındaki disklerde aşırı yüklenme olabilir. Bu durum, komşu segmentlerde dejenerasyona ve fıtık oluşumuna yol açabilir. Komşu segment hastalığı, ek cerrahi müdahale gerektirebilir.
• Yapay Disk Kayması veya Arızalanması: Servikal disk artroplastisi (yapay disk) ameliyatında, yapay diskin kayması veya arızalanması riski vardır. Bu durum, ağrıya ve omurga instabilitesine neden olabilir. Yapay diskin değiştirilmesi için ek cerrahi müdahale gerekebilir.
• Boyun Ağrısının Devam Etmesi veya Kötüleşmesi: Nadir durumlarda, ameliyat sonrası boyun ağrısı devam edebilir veya kötüleşebilir. Bu durumun nedeni, sinir hasarı, füzyon başarısızlığı veya diğer komplikasyonlar olabilir.
• Durumsal Başağrısı: Omurilik sıvısının sızması durumunda ortaya çıkabilir.

Risk Faktörleri

Bazı faktörler, boyun fıtığı ameliyatının riskini artırabilir. Bu faktörler şunlardır:

• İleri Yaş: Yaşlı hastalarda ameliyat sonrası komplikasyon riski daha yüksek olabilir.
• Sigara İçmek: Sigara içmek, yara iyileşmesini bozarak enfeksiyon riskini artırabilir ve füzyon başarısızlığına yol açabilir.
• Obezite: Aşırı kilo, ameliyat sonrası komplikasyon riskini artırabilir.
• Diyabet (Şeker Hastalığı): Diyabet, yara iyileşmesini bozarak enfeksiyon riskini artırabilir.
• Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bağışıklık sistemi zayıf olan hastalarda enfeksiyon riski daha yüksek olabilir.
• Önceden Geçirilmiş Boyun Ameliyatı: Önceden boyun ameliyatı geçirmiş olan hastalarda, tekrar ameliyat yapılması daha zor olabilir ve komplikasyon riski artabilir.
• Kronik Hastalıklar: Kalp hastalığı, akciğer hastalığı veya böbrek hastalığı gibi kronik rahatsızlıkları olan hastalarda ameliyat sonrası komplikasyon riski daha yüksek olabilir.

Ameliyat Öncesi Değerlendirme ve Hazırlık

Boyun fıtığı ameliyatı kararı vermeden önce, doktorunuz sizi kapsamlı bir şekilde değerlendirecektir. Bu değerlendirme şunları içerebilir:

• Fizik Muayene: Doktorunuz, boyun hareketlerinizi, reflekslerinizi, kas gücünüzü ve duyunuzu değerlendirecektir.
• Görüntüleme Testleri: MR (Manyetik Rezonans Görüntüleme), BT (Bilgisayarlı Tomografi) veya röntgen gibi görüntüleme testleri, fıtığın yerini ve şiddetini belirlemeye yardımcı olur.
• Elektromiyografi (EMG): EMG, sinirlerin fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılan bir testtir.
• Kan Testleri: Kan testleri, genel sağlık durumunuzu değerlendirmek ve ameliyat için uygun olup olmadığınızı belirlemek için yapılır.
• Tıbbi Geçmiş: Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi, kullandığınız ilaçları ve alerjilerinizi soracaktır.

Ameliyat öncesinde yapmanız gereken hazırlıklar şunlardır:

• Sigarayı Bırakmak: Sigara içiyorsanız, ameliyattan en az 4-6 hafta önce sigarayı bırakmanız önemlidir.
• İlaçları Düzenlemek: Doktorunuz, ameliyat öncesinde kullanmanız veya bırakmanız gereken ilaçları size bildirecektir. Kan sulandırıcı ilaçlar veya aspirin gibi ilaçların ameliyattan önce kesilmesi gerekebilir.
• Aç Kalmak: Ameliyattan önce belirli bir süre aç kalmanız gerekecektir. Doktorunuz, size ne zaman yemek yemeyi ve içmeyi bırakmanız gerektiğini söyleyecektir.
• Duş Almak: Ameliyat sabahı duş almanız ve antiseptik sabun kullanmanız enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Yakınlarınızı Bilgilendirmek: Ameliyat ve iyileşme süreci hakkında yakınlarınızı bilgilendirin ve destek isteyin.
• Hastane Çantası Hazırlamak: Hastanede kalacağınız süre boyunca ihtiyacınız olacak eşyaları (pijama, terlik, kitap, vb.) içeren bir çanta hazırlayın.

Ameliyat Sonrası Bakım ve İyileşme

Ameliyat sonrası bakım ve iyileşme süreci, ameliyatın türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, ameliyat sonrası dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

• Ağrı Yönetimi: Ameliyat sonrası ağrılarınız olabilir. Doktorunuz, ağrıyı kontrol altında tutmak için ağrı kesiciler reçete edecektir.
• Yara Bakımı: Yara yerini temiz ve kuru tutmanız önemlidir. Doktorunuz, yara bakımı hakkında size talimatlar verecektir.
• Fizik Tedavi: Ameliyat sonrası fizik tedavi, boyun kaslarınızı güçlendirmek, esnekliğinizi artırmak ve duruşunuzu düzeltmek için önemlidir.
• Boyunluk Kullanımı: Doktorunuz, ameliyat sonrası belirli bir süre boyunluk kullanmanızı önerebilir. Boyunluk, boynu destekleyerek iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olur.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçınmak: Ameliyat sonrası belirli bir süre ağır kaldırmaktan ve zorlayıcı aktivitelerden kaçınmanız önemlidir.
• Doğru Duruş Pozisyonlarını Korumak: Otururken, ayakta dururken ve uyurken doğru duruş pozisyonlarını korumak, boynunuzu korumaya yardımcı olur.
• Doktor Kontrollerine Gitmek: Ameliyat sonrası düzenli olarak doktor kontrollerine gitmeniz, iyileşmenizin takip edilmesi ve olası komplikasyonların erken teşhis edilmesi için önemlidir.
• İlaçları Düzenli Kullanmak: Doktorunuzun reçete ettiği ilaçları düzenli olarak kullanmanız, iyileşmenize yardımcı olacaktır.
• Beslenmenize Dikkat Etmek: Sağlıklı ve dengeli beslenmek, yara iyileşmesini hızlandırır ve genel sağlığınızı iyileştirir.

Sonuç

Boyun fıtığı ameliyatı, belirtileri kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmak için etkili bir tedavi seçeneği olabilir. Ancak, her cerrahi müdahalede olduğu gibi, boyun fıtığı ameliyatının da bazı riskleri bulunmaktadır. Bu riskler, ameliyatın türüne, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahın deneyimine bağlı olarak değişebilir. Ameliyat öncesinde, cerrahınız size ameliyatın riskleri ve faydaları hakkında detaylı bilgi verecektir. Ameliyat kararı vermeden önce, cerrahi olmayan tedavi yöntemlerini denemek ve ameliyatın potansiyel risklerini ve faydalarını dikkatlice değerlendirmek önemlidir. Ameliyat sonrası bakım ve iyileşme sürecine özen göstermek, komplikasyon riskini azaltmaya ve başarılı bir sonuç elde etmeye yardımcı olabilir.