DermatolojiAlerji ve İmmünoloji

Egzamadan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Egzama, ciltte kaşıntı, kızarıklık ve iltihaplanmaya neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Atopik dermatit olarak da bilinen egzama, her yaşta görülebilir, ancak genellikle çocukluk döneminde başlar. Egzama belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve zaman zaman alevlenebilir. Egzamadan tamamen kurtulmak mümkün olmasa da, doğru bakım ve önlemlerle belirtileri kontrol altında tutmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür. Bu yazıda, egzamadan korunmak ve belirtileri hafifletmek için yapabileceklerinizi detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Egzamayı Anlamak

Egzamadan korunma yollarını anlamak için öncelikle egzamanın ne olduğunu, nedenlerini ve belirtilerini iyi bilmek gerekir.

Egzama Nedir?

Egzama, cildin bariyer fonksiyonunun bozulması sonucu ortaya çıkan bir inflamatuar durumdur. Bu bariyer bozulması, cildin nemini kaybetmesine ve dış etkenlere karşı daha savunmasız hale gelmesine neden olur. Bu durum da kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve kabarcıklar gibi belirtilere yol açar. Egzama bulaşıcı değildir ve genellikle genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve bağışıklık sistemi sorunları gibi çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar.

Egzamanın Nedenleri

• Genetik Yatkınlık: Ailede egzama, astım veya alerjik rinit öyküsü olan kişilerde egzama görülme olasılığı daha yüksektir.
• Çevresel Faktörler: Alerjenler (polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri), tahriş edici maddeler (sabunlar, deterjanlar, parfümler), hava koşulları (soğuk, kuru hava), terleme ve stres gibi faktörler egzama belirtilerini tetikleyebilir.
• Bağışıklık Sistemi Sorunları: Bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi, ciltte iltihaplanmaya neden olabilir ve egzama belirtilerini tetikleyebilir.
• Cilt Bariyerinin Bozulması: Cildin doğal bariyer fonksiyonunun bozulması, cildin nemini kaybetmesine ve dış etkenlere karşı daha savunmasız hale gelmesine neden olur.
• Beslenme: Bazı yiyecekler (süt ürünleri, yumurta, fıstık, soya, buğday) bazı kişilerde egzama belirtilerini tetikleyebilir.

Egzama Belirtileri

Egzama belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve yaşa göre değişebilir. En sık görülen egzama belirtileri şunlardır:

• Kaşıntı: Egzamanın en belirgin belirtisidir ve genellikle geceleri daha da şiddetlenir.
• Kızarıklık: Ciltte kızarıklık ve iltihaplanma görülür.
• Kuruluk: Cilt kuru, pul pul ve çatlak görünebilir.
• Kabarcıklar: Ciltte küçük, sıvı dolu kabarcıklar oluşabilir. Bu kabarcıklar patlayarak kabuklanabilir.
• Kalınlaşmış Cilt: Kronik egzama durumlarında, sürekli kaşıma nedeniyle cilt kalınlaşabilir ve deri rengi koyulaşabilir.
• Pullanma: Ciltte pullanma ve dökülme görülebilir.

Bebeklerde egzama genellikle yüz, saç derisi, dirseklerin dış yüzeyi ve dizlerin önünde görülürken, çocuklarda dirseklerin iç yüzeyi, dizlerin arkası, bilekler ve ayak bileklerinde görülür. Yetişkinlerde ise eller, ayaklar, boyun, göz kapakları ve genital bölgede görülebilir.

Egzamadan Korunma Yolları

Egzamadan tamamen kurtulmak mümkün olmasa da, doğru bakım ve önlemlerle belirtileri kontrol altında tutmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür. İşte egzamadan korunmak ve belirtileri hafifletmek için yapabilecekleriniz:

1. Cildinizi Nemli Tutun

Egzamalı ciltler genellikle kurudur ve bu kuruluk kaşıntıyı artırabilir. Bu nedenle, cildinizi düzenli olarak nemlendirmek egzama belirtilerini hafifletmek için çok önemlidir.

• Nemlendirici Seçimi: Parfümsüz, alkolsüz ve hipoalerjenik nemlendiricileri tercih edin. Vazelin, seramid içeren kremler ve gliserinli losyonlar egzama için uygun nemlendiricilerdir.
• Nemlendirme Sıklığı: Özellikle banyo veya duştan sonra cildiniz hala nemliyken nemlendirici uygulayın. Gün içinde de cildiniz kurudukça nemlendirici kullanın. Günde en az iki kez nemlendirici uygulamak önemlidir.
• Nemlendirici Formu: Merhemler, kremler ve losyonlar arasından cildinize en uygun olanı seçin. Merhemler daha yağlıdır ve daha yoğun nemlendirme sağlar, kremler daha hafiftir ve losyonlar ise daha sulu ve kolay emilir.
• Gece Bakımı: Yatmadan önce cildinize kalın bir tabaka nemlendirici uygulayarak gece boyunca cildinizin nemlenmesini sağlayabilirsiniz.

2. Tahriş Edici Maddelerden Kaçının

Egzamalı ciltler tahriş edici maddelere karşı daha hassastır. Bu nedenle, cildinizi tahriş edebilecek maddelerden kaçınmak egzama belirtilerini önlemek için önemlidir.

• Sabun ve Deterjan Seçimi: Parfümlü, alkollü, sert sabunlar ve deterjanlar cildinizi kurutabilir ve tahriş edebilir. Bu nedenle, parfümsüz, alkolsüz, hipoalerjenik ve yumuşak sabunlar ve deterjanlar tercih edin. Bebek sabunları veya egzama için özel olarak formüle edilmiş sabunlar kullanabilirsiniz.
• Giysi Seçimi: Yünlü, sentetik ve dar giysiler cildinizi tahriş edebilir. Pamuklu, ipek ve bol giysiler tercih edin. Yeni giysileri giymeden önce yıkayın.
• Takı Seçimi: Nikel içeren takılar bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir ve egzama belirtilerini tetikleyebilir. Bu nedenle, nikel içermeyen takılar veya altın, gümüş gibi hipoalerjenik metallerden yapılmış takılar tercih edin.
• Kozmetik Ürünler: Parfümlü, alkollü, renklendirici içeren kozmetik ürünler cildinizi tahriş edebilir. Parfümsüz, alkolsüz, hipoalerjenik ve doğal içerikli kozmetik ürünler tercih edin. Makyaj yapmadan önce cildinizi nemlendirin ve makyajınızı nazikçe temizleyin.
• Temizlik Ürünleri: Ağır kimyasallar içeren temizlik ürünleri cildinizi tahriş edebilir. Eldiven giyerek temizlik yapın ve doğal temizlik ürünleri kullanmayı tercih edin.

3. Alerjenlerden Uzak Durun

Alerjenler, bazı kişilerde egzama belirtilerini tetikleyebilir. Alerjenlerden uzak durmak, egzama belirtilerini önlemek için önemlidir.

• Ev Tozu Akarları: Ev tozu akarları, yatak, halı, perde ve döşemeli mobilyalarda yaşayan mikroskobik canlılardır. Ev tozu akarlarına alerjisi olan kişilerde egzama belirtileri tetiklenebilir. Yatak, yastık ve yorganlarınızı anti-alerjik kılıflarla kaplayın. Halıları kaldırın veya düzenli olarak vakumlayın. Perdeleri sık sık yıkayın. Evinizi düzenli olarak havalandırın.
• Hayvan Tüyleri: Evcil hayvanların tüyleri ve salyaları alerjik reaksiyonlara neden olabilir ve egzama belirtilerini tetikleyebilir. Evcil hayvanlarınızı düzenli olarak yıkayın ve tüy dökülmelerini azaltmaya çalışın. Evcil hayvanlarınızın yatak odasına girmesine izin vermeyin. Evinizi düzenli olarak temizleyin.
• Polen: Polenler, özellikle bahar aylarında havada yaygın olarak bulunan bitki tozlarıdır. Polen alerjisi olan kişilerde egzama belirtileri tetiklenebilir. Polen mevsiminde pencerelerinizi kapalı tutun. Dışarıda vakit geçirdikten sonra duş alın ve kıyafetlerinizi değiştirin. Polen filtreli hava temizleyiciler kullanın.
• Küf: Küf, nemli ortamlarda yetişen bir mantar türüdür. Küf alerjisi olan kişilerde egzama belirtileri tetiklenebilir. Evinizdeki nem oranını kontrol edin ve küf oluşumunu önleyin. Küflü alanları temizleyin.
• Yiyecekler: Bazı yiyecekler (süt ürünleri, yumurta, fıstık, soya, buğday) bazı kişilerde egzama belirtilerini tetikleyebilir. Hangi yiyeceklerin egzama belirtilerinizi tetiklediğini belirlemek için bir beslenme günlüğü tutabilirsiniz. Gerekirse, bir alerji uzmanına danışarak alerji testi yaptırabilirsiniz.

4. Terlemeyi Kontrol Altında Tutun

Terleme, egzama belirtilerini tetikleyebilir. Terlemeyi kontrol altında tutmak, egzama belirtilerini önlemek için önemlidir.

• Pamuklu Giysiler: Sentetik giysiler terlemeyi artırabilir ve cildinizi tahriş edebilir. Pamuklu giysiler terlemeyi emer ve cildinizin nefes almasını sağlar.
• Bol Giysiler: Dar giysiler terlemeyi artırabilir ve cildinizi tahriş edebilir. Bol giysiler cildinizin hava almasını sağlar ve terlemeyi azaltır.
• Serin Ortamlarda Bulunun: Sıcak ve nemli ortamlarda terleme daha fazla olur. Serin ortamlarda bulunmak terlemeyi azaltır. Klima veya vantilatör kullanabilirsiniz.
• Duş Alın: Egzersiz yaptıktan veya terledikten sonra ılık suyla duş alın. Duş alırken parfümsüz, alkolsüz ve hipoalerjenik sabunlar kullanın.
• Terlemeyi Önleyici Ürünler: Koltuk altı, kasık ve diğer terleyen bölgelerde terlemeyi önleyici ürünler kullanabilirsiniz. Ancak, bu ürünlerin içeriğine dikkat edin ve cildinizi tahriş edebilecek maddeler içermediğinden emin olun.

5. Stresi Yönetin

Stres, egzama belirtilerini tetikleyebilir. Stresi yönetmek, egzama belirtilerini önlemek için önemlidir.

• Egzersiz Yapın: Egzersiz, stresi azaltmaya ve ruh halinizi iyileştirmeye yardımcı olur. Düzenli olarak egzersiz yapın.
• Meditasyon ve Yoga: Meditasyon ve yoga, stresi azaltmaya ve rahatlamaya yardımcı olur. Düzenli olarak meditasyon ve yoga yapın.
• Hobiler Edinin: Hobiler, stresi azaltmaya ve keyifli vakit geçirmeye yardımcı olur. Sevdiğiniz bir hobiyle uğraşın.
• Sosyal Destek: Aileniz ve arkadaşlarınızla vakit geçirin. Onlarla konuşmak ve dertlerinizi paylaşmak stresi azaltmaya yardımcı olur.
• Uyku Düzeninizi Sağlayın: Yeterli uyku almak, stresi azaltmaya ve bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye yardımcı olur. Her gece aynı saatte yatıp kalkmaya çalışın ve 7-8 saat uyuyun.

6. Banyo Alışkanlıklarınıza Dikkat Edin

Banyo yapma sıklığı ve şekli egzama belirtilerini etkileyebilir. Doğru banyo alışkanlıkları, egzama belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.

• Ilık Su Kullanın: Sıcak su cildinizi kurutabilir ve tahriş edebilir. Ilık su kullanın.
• Kısa Süre Banyoda Kalın: Uzun süre banyoda kalmak cildinizi kurutabilir. 10-15 dakika banyoda kalmak yeterlidir.
• Yumuşak Sabun Kullanın: Parfümlü, alkollü, sert sabunlar cildinizi kurutabilir ve tahriş edebilir. Parfümsüz, alkolsüz, hipoalerjenik ve yumuşak sabunlar tercih edin. Bebek sabunları veya egzama için özel olarak formüle edilmiş sabunlar kullanabilirsiniz.
• Nazikçe Kurulanın: Cildinizi sert bir şekilde ovmak cildinizi tahriş edebilir. Yumuşak bir havluyla nazikçe kurulayın.
• Banyodan Sonra Nemlendirin: Cildiniz hala nemliyken nemlendirici uygulayın. Bu, cildinizin nemini korumasına yardımcı olur.

7. Hava Koşullarına Dikkat Edin

Hava koşulları egzama belirtilerini etkileyebilir. Özellikle soğuk ve kuru hava egzama belirtilerini kötüleştirebilir. Hava koşullarına dikkat etmek, egzama belirtilerini önlemek için önemlidir.

• Soğuk Havada Cildinizi Koruyun: Soğuk havada cildinizi atkı, eldiven ve şapka ile koruyun.
• Nemlendirici Kullanın: Soğuk ve kuru havada cildinizi daha sık nemlendirin.
• Güneş Kremi Kullanın: Güneş, egzama belirtilerini tetikleyebilir. Güneşlenmeden önce güneş kremi kullanın.
• Hava Nemlendirici Kullanın: Kuru havada cildinizin nemini korumak için hava nemlendirici kullanabilirsiniz.

8. Doktorunuza Danışın

Egzama belirtileriniz şiddetliyse veya yukarıdaki önlemlerle kontrol altına alınamıyorsa, bir doktora danışın. Doktorunuz, egzamanızı kontrol altına almak için topikal kortikosteroidler, antihistaminikler, immünomodülatörler veya fototerapi gibi tedaviler önerebilir.

• Topikal Kortikosteroidler: Topikal kortikosteroidler, ciltteki iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olan kremler veya merhemlerdir. Doktorunuz, egzama belirtilerinizi kontrol altına almak için topikal kortikosteroidler reçete edebilir.
• Antihistaminikler: Antihistaminikler, kaşıntıyı azaltmaya yardımcı olan ilaçlardır. Doktorunuz, kaşıntınızı kontrol altına almak için antihistaminikler reçete edebilir.
• İmmünomodülatörler: İmmünomodülatörler, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini azaltmaya yardımcı olan ilaçlardır. Doktorunuz, egzamanızın şiddetli olduğu durumlarda immünomodülatörler reçete edebilir.
• Fototerapi: Fototerapi, cildinizi ultraviyole ışığa maruz bırakarak iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olan bir tedavidir. Doktorunuz, egzamanızın şiddetli olduğu durumlarda fototerapi önerebilir.

Egzama Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Egzama hakkında sıkça sorulan bazı sorular ve cevapları aşağıda verilmiştir:

Egzama bulaşıcı mıdır?

Hayır, egzama bulaşıcı değildir. Başka bir kişiden size bulaşmaz veya sizden başka bir kişiye bulaşmaz.

Egzama tedavi edilebilir mi?

Egzamadan tamamen kurtulmak mümkün değildir, ancak belirtileri kontrol altında tutmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür.

Egzama genetik midir?

Egzama genellikle genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve bağışıklık sistemi sorunları gibi çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Ailede egzama öyküsü olan kişilerde egzama görülme olasılığı daha yüksektir.

Egzama hangi yaşlarda görülür?

Egzama her yaşta görülebilir, ancak genellikle çocukluk döneminde başlar.

Egzama belirtileri nelerdir?

Egzama belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve yaşa göre değişebilir. En sık görülen egzama belirtileri şunlardır: kaşıntı, kızarıklık, kuruluk, kabarcıklar, kalınlaşmış cilt ve pullanma.

Egzamayı tetikleyen faktörler nelerdir?

Egzamayı tetikleyen faktörler kişiden kişiye farklılık gösterebilir. En sık görülen tetikleyici faktörler şunlardır: alerjenler (polen, ev tozu akarları, hayvan tüyleri), tahriş edici maddeler (sabunlar, deterjanlar, parfümler), hava koşulları (soğuk, kuru hava), terleme ve stres.

Egzamadan korunmak için neler yapabilirim?

Egzamadan korunmak için cildinizi nemli tutun, tahriş edici maddelerden kaçının, alerjenlerden uzak durun, terlemeyi kontrol altında tutun, stresi yönetin, banyo alışkanlıklarınıza dikkat edin, hava koşullarına dikkat edin ve doktorunuza danışın.

Sonuç

Egzama, yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen bir cilt rahatsızlığıdır. Ancak, doğru bakım ve önlemlerle egzama belirtilerini kontrol altında tutmak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür. Bu yazıda, egzamadan korunmak ve belirtileri hafifletmek için yapabileceklerinizi detaylı bir şekilde inceledik. Unutmayın, her bireyin cildi farklıdır ve egzama tetikleyicileri kişiden kişiye değişebilir. Bu nedenle, kendi cildinizi iyi tanıyın ve egzama belirtilerinizi tetikleyen faktörlerden kaçının. Egzama belirtileriniz şiddetliyse veya yukarıdaki önlemlerle kontrol altına alınamıyorsa, bir doktora danışın. Sağlıklı günler dileriz!