KardiyolojiKalp ve Damar CerrahisiGirişimsel Kardiyoloji

Kalp Kapakçığında Kaçak Olanlara ve Aortik Kapak Yetmezliği Olanlara TAVI İşlemi Uygulanır mı?

Kalp kapak hastalıkları, kalbin dört kapakçığından bir veya birkaçının düzgün çalışmaması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, kalbin kanı etkili bir şekilde pompalayamamasına ve dolayısıyla vücuda yeterli oksijenin ulaşmamasına neden olabilir. Kalp kapak hastalıklarının tedavisinde cerrahi ve cerrahi olmayan çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Son yıllarda, özellikle aort kapak yetmezliği olan hastalar için Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVI) adı verilen minimal invaziv bir yöntem giderek daha popüler hale gelmiştir. Bu yazıda, kalp kapakçığında kaçak olan ve özellikle aortik kapak yetmezliği olan hastalara TAVI işleminin uygulanabilirliğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Kalp Kapak Hastalıklarına Genel Bakış

Kalp, dört odacık ve dört kapakçıktan oluşur. Bu kapakçıklar, kanın doğru yönde akmasını sağlar. Kalp kapak hastalıkları, bu kapakçıkların yapısında veya fonksiyonunda meydana gelen sorunlar sonucu ortaya çıkar. Kalp kapak hastalıkları genel olarak iki ana kategoriye ayrılır:

• Stenoz (Darlık): Kapakçıkların tam olarak açılamaması ve kan akışını engellemesi durumudur.
• Yetmezlik (Kaçak): Kapakçıkların tam olarak kapanamaması ve kanın geriye doğru kaçmasına neden olması durumudur.

Bu iki durum, kalbin daha fazla çalışmasına ve zamanla kalp yetmezliğine yol açabilir. Kalp kapak hastalıkları doğuştan (konjenital) olabileceği gibi, sonradan da gelişebilir (edinilmiş). Edinsel kalp kapak hastalıklarının en yaygın nedenleri arasında romatizmal ateş, enfeksiyon (endokardit), yaşlanma ve koroner arter hastalığı bulunur.

Aort Kapak Hastalıkları

Aort kapağı, kalbin sol ventrikülünden aort damarına kan akışını kontrol eder. Aort kapak hastalıkları, aort kapağında darlık (aort stenozu) veya yetmezlik (aort yetmezliği) şeklinde ortaya çıkabilir.

Aort Stenozu

Aort stenozu, aort kapağının daralması sonucu sol ventrikülün kanı aort damarına pompalamak için daha fazla çalışması gerektiği bir durumdur. Zamanla, bu durum sol ventrikülün kalınlaşmasına (hipertrofi) ve kalp yetmezliğine yol açabilir. Aort stenozunun en yaygın nedenleri arasında kalsifik dejenerasyon (yaşlanmaya bağlı kireçlenme), romatizmal ateş ve doğuştan gelen kapak anomalileri bulunur.

Aort Yetmezliği

Aort yetmezliği, aort kapağının tam olarak kapanamaması ve kanın aort damarından sol ventriküle geri kaçması durumudur. Bu durum, sol ventrikülün hacim yüklenmesine ve zamanla genişlemesine (dilatasyon) neden olur. Aort yetmezliğinin nedenleri arasında romatizmal ateş, enfeksiyon (endokardit), aort anevrizması, aort diseksiyonu ve doğuştan gelen kapak anomalileri bulunur.

Aort Yetmezliğinin Belirtileri ve Tanısı

Aort yetmezliğinin belirtileri, hastalığın şiddetine ve ilerleme hızına bağlı olarak değişebilir. Hafif aort yetmezliği olan kişilerde genellikle herhangi bir belirti görülmeyebilir. Ancak, hastalık ilerledikçe aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:

• Nefes darlığı (özellikle eforla ve yatarken)
• Göğüs ağrısı (anjina)
• Çarpıntı
• Yorgunluk
• Baş dönmesi veya bayılma
• Ayak bileklerinde veya bacaklarda şişlik (ödem)

Aort yetmezliğinin tanısı genellikle aşağıdaki yöntemlerle konulur:

• Fizik Muayene: Kalp üfürümü duyulması, aort yetmezliğinin önemli bir belirtisidir.
• Ekokardiyografi: Kalbin ultrasonografik incelemesiyle kapakların yapısı ve fonksiyonu değerlendirilir. Aort yetmezliğinin şiddeti ve sol ventrikülün durumu belirlenir.
• Elektrokardiyografi (EKG): Kalbin elektriksel aktivitesini değerlendirir ve kalp ritim bozukluklarını tespit edebilir.
• Göğüs Röntgeni: Kalp büyüklüğünü ve akciğerlerde sıvı birikimini değerlendirir.
• Kalp Kateterizasyonu: Koroner arterlerin ve kalp kapaklarının detaylı olarak incelenmesini sağlar. Aort yetmezliğinin şiddeti ve diğer kalp hastalıkları değerlendirilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Kalbin detaylı anatomik ve fonksiyonel değerlendirilmesini sağlar.

Aort Yetmezliğinin Tedavisi

Aort yetmezliğinin tedavisi, hastalığın şiddetine, belirtilere ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

• İlaç Tedavisi: Hafif ve orta dereceli aort yetmezliği olan hastalarda, belirtileri kontrol altına almak ve kalp yetmezliğinin ilerlemesini yavaşlatmak için ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar arasında şunlar bulunur:
  • ACE inhibitörleri ve ARB'ler: Kan basıncını düşürerek ve sol ventrikül üzerindeki yükü azaltarak kalbin daha rahat çalışmasını sağlar.
  • Beta blokerler: Kalp hızını yavaşlatarak ve kan basıncını düşürerek kalbin iş yükünü azaltır.
  • Diüretikler (idrar söktürücüler): Vücuttaki fazla sıvıyı atarak ödemi azaltır ve nefes darlığını hafifletir.
  • Digoksin: Kalp kasılmalarını güçlendirerek kalp yetmezliğinin belirtilerini azaltır.
• Cerrahi Tedavi: Şiddetli aort yetmezliği olan ve ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalarda cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi tedavi seçenekleri şunlardır:
  • Aort Kapak Replasmanı (Değişimi): Hasarlı aort kapağının çıkarılarak yerine mekanik veya biyolojik bir kapak takılması işlemidir.
    • Mekanik Kapaklar: Dayanıklıdır ve uzun ömürlüdür, ancak kan pıhtılaşmasını önlemek için ömür boyu kan sulandırıcı ilaç (warfarin) kullanılması gerekir.
    • Biyolojik Kapaklar: Hayvan (domuz veya sığır) dokusundan veya insan donör dokusundan yapılır. Kan sulandırıcı ilaç kullanılması genellikle gerekmez, ancak mekanik kapaklara göre daha kısa ömürlüdürler (10-15 yıl).
  • Aort Kapak Tamiri: Bazı durumlarda, aort kapağı tamamen değiştirilmek yerine tamir edilebilir. Bu işlem, kapakçıkların yeniden şekillendirilmesini veya desteklenmesini içerir. Kapak tamiri, kapak değişimine göre daha az invaziv bir yöntemdir ve kan sulandırıcı ilaç kullanma gerekliliğini ortadan kaldırabilir. Ancak, her aort yetmezliği vakası için uygun bir seçenek değildir.
• Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVI): Son yıllarda, özellikle cerrahiye uygun olmayan veya yüksek riskli aort yetmezliği hastaları için TAVI adı verilen minimal invaziv bir yöntem geliştirilmiştir.

Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVI)

TAVI, cerrahi olmayan bir yöntemle aort kapağının değiştirilmesidir. Bu işlemde, kateter adı verilen ince bir tüp aracılığıyla kasıktan veya diğer bir damardan girilerek hasarlı aort kapağına ulaşılır ve yeni bir kapak yerleştirilir. TAVI, geleneksel açık kalp ameliyatına göre daha az invaziv bir yöntemdir ve genellikle daha kısa hastanede kalış süresi ve daha hızlı iyileşme sağlar.

TAVI İşleminin Aşamaları

TAVI işlemi genellikle aşağıdaki aşamalardan oluşur:

1. Hazırlık: Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir ve işlem için uygunluğu belirlenir. Gerekli görüntüleme ve laboratuvar testleri yapılır.
2. Anestezi: TAVI işlemi genellikle lokal anestezi veya sedasyon altında yapılır. Bazı durumlarda genel anestezi de uygulanabilir.
3. Kateter Girişi: Kateter, genellikle kasıktaki femoral arter veya diğer bir damardan (subklavian arter, transaortik yaklaşım) girilerek aort kapağına yönlendirilir.
4. Kapak Yerleştirilmesi: Kateter aracılığıyla yeni aort kapağı (genellikle biyolojik bir kapak) hasarlı kapağın üzerine yerleştirilir. Kapak, kendiliğinden genişleyebilir veya balonla genişletilebilir.
5. Kontrol ve Değerlendirme: Yeni kapağın doğru pozisyonda olduğundan ve iyi çalıştığından emin olmak için ekokardiyografi ve diğer görüntüleme yöntemleri kullanılır.
6. Kateter Çıkarılması ve Kapanış: Kateter çıkarılır ve giriş yeri kapatılır.

TAVI İşleminin Avantajları

TAVI işleminin geleneksel açık kalp ameliyatına göre birçok avantajı bulunmaktadır:

• Minimal İnvaziv: Daha küçük kesilerle yapılır, bu da daha az ağrı, daha az kanama ve daha hızlı iyileşme anlamına gelir.
• Daha Kısa Hastanede Kalış Süresi: Hastalar genellikle birkaç gün içinde taburcu olabilirler.
• Daha Hızlı İyileşme: Hastalar normal aktivitelerine daha hızlı dönebilirler.
• Anestezi Riski Daha Az: Lokal anestezi veya sedasyon altında yapılabilir, bu da genel anestezi riskini azaltır.
• Yüksek Riskli Hastalar İçin Uygun: Cerrahiye uygun olmayan veya yüksek riskli hastalar için bir seçenek olabilir.

TAVI İşleminin Riskleri

TAVI işlemi, minimal invaziv olmasına rağmen bazı riskler taşır:

• Kanama: Kateter giriş yerinde kanama olabilir.
• Damar Yaralanması: Kateterin damar duvarını yaralama riski vardır.
• İnme (Felç): İşlem sırasında beyne pıhtı atma riski vardır.
• Kalp Ritim Bozuklukları: İşlem sonrasında kalp ritim bozuklukları gelişebilir.
• Kapak Kaçağı (Paravalvüler Kaçak): Yeni kapak ile aort damarı arasında kaçak olabilir.
• Enfeksiyon: İşlem yerinde enfeksiyon gelişebilir.
• Ölüm: Nadiren, işlem sırasında veya sonrasında ölüm riski vardır.

Kalp Kapakçığında Kaçak Olanlara TAVI Uygulanır mı?

TAVI, öncelikle aort stenozu (aort darlığı) olan hastalar için geliştirilmiş ve yaygın olarak kullanılan bir tedavi yöntemidir. Ancak, aort yetmezliği (aort kaçağı) olan hastalarda TAVI kullanımı daha karmaşık bir konudur. Geleneksel olarak, aort yetmezliği olan hastalarda TAVI uygulaması, aort stenozu olan hastalara göre daha az tercih edilmiştir. Bunun temel nedenleri şunlardır:

• Kapak Yerleştirme Zorluğu: Aort yetmezliği olan hastalarda kapak kalsifikasyonu genellikle daha azdır veya yoktur. Bu durum, TAVI kapağının doğru pozisyonda sabitlenmesini zorlaştırabilir. Kalsifikasyonun olmaması, kapağın yerleştirildiği bölgede yeterli tutunma sağlamamasına ve kapağın kaymasına veya yerinden çıkmasına neden olabilir.
• Paravalvüler Kaçak Riski: Aort yetmezliği olan hastalarda, TAVI kapağı ile aort damarı arasında kaçak (paravalvüler kaçak) riski daha yüksektir. Paravalvüler kaçak, kanın yeni kapak etrafından geriye doğru sızmasıdır ve kalp yetmezliğine yol açabilir. Kalsifikasyonun yetersiz olması, kapağın aort duvarına tam olarak oturmamasına ve bu nedenle kaçaklara neden olabilir.
• Kapak Uygunluğu: Mevcut TAVI kapaklarının çoğu, aort stenozu olan hastalar için tasarlanmıştır. Aort yetmezliği olan hastaların anatomik özelliklerine tam olarak uyan kapakların bulunmaması, TAVI işleminin başarısını olumsuz etkileyebilir.

Ancak, son yıllarda teknolojideki gelişmeler ve yeni nesil TAVI kapaklarının geliştirilmesiyle birlikte, aort yetmezliği olan hastalarda TAVI kullanımı giderek artmaktadır. Yeni nesil kapaklar, daha iyi tutunma özellikleri ve paravalvüler kaçak riskini azaltan tasarımlara sahiptir. Ayrıca, işlem sırasında daha hassas görüntüleme tekniklerinin kullanılması, kapak yerleştirme doğruluğunu artırmaktadır.

Aort Yetmezliği Olan Hastalarda TAVI Uygulanabilirliği

Aort yetmezliği olan hastalarda TAVI uygulanabilirliği, hastanın bireysel özelliklerine ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişir. TAVI, özellikle aşağıdaki durumlarda düşünülebilir:

• Cerrahiye Uygun Olmayan veya Yüksek Riskli Hastalar: Geleneksel açık kalp ameliyatı için uygun olmayan veya yüksek risk taşıyan hastalarda TAVI, bir alternatif olabilir. Yaşlı hastalar, ciddi komorbiditeleri olan hastalar (örneğin, kronik akciğer hastalığı, böbrek yetmezliği, koroner arter hastalığı) ve daha önce kalp ameliyatı geçirmiş hastalar bu gruba girebilir.
• Şiddetli Aort Yetmezliği: Şiddetli aort yetmezliği olan ve ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalarda TAVI düşünülebilir. Bu hastalarda, TAVI ile kapak değiştirilmesi, kalp yetmezliğinin ilerlemesini durdurabilir ve yaşam kalitesini artırabilir.
• Uygun Anatomi: Aort kökü ve aort kapağı anatomisi TAVI için uygun olan hastalarda işlem daha başarılı olabilir. Özellikle, aort kapağının yeterli büyüklükte olması ve kalsifikasyonun uygun dağılımda olması önemlidir.

Aort Yetmezliği İçin Özel Olarak Tasarlanmış TAVI Kapakları

Aort yetmezliği olan hastalar için özel olarak tasarlanmış TAVI kapakları geliştirilmektedir. Bu kapaklar, daha iyi tutunma özellikleri, daha az paravalvüler kaçak riski ve aort yetmezliği olan hastaların anatomik özelliklerine daha uygun tasarımlara sahiptir. Bu yeni nesil kapakların kullanımı, aort yetmezliği olan hastalarda TAVI işleminin başarısını artırmaktadır.

TAVI Kararı Nasıl Verilir?

Aort yetmezliği olan bir hastada TAVI uygulanıp uygulanmayacağına karar vermek, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Kalp cerrahları, kardiyologlar, görüntüleme uzmanları ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip, hastanın durumunu değerlendirir ve en uygun tedavi yöntemini belirler. Bu değerlendirme sürecinde aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulur:

• Hastalığın Şiddeti: Aort yetmezliğinin şiddeti ve belirtileri değerlendirilir.
• Hastanın Genel Sağlık Durumu: Hastanın yaşı, komorbiditeleri ve genel sağlık durumu göz önünde bulundurulur.
• Anatomik Uygunluk: Aort kökü ve aort kapağı anatomisi TAVI için uygun olup olmadığı değerlendirilir.
• Cerrahi Risk: Geleneksel açık kalp ameliyatının riskleri ve faydaları değerlendirilir.
• TAVI Riskleri: TAVI işleminin riskleri ve faydaları değerlendirilir.
• Hasta Tercihleri: Hastanın tedavi seçenekleri ve tercihleri dikkate alınır.

Bu değerlendirme sonucunda, hastaya en uygun tedavi yöntemine karar verilir. Bazı durumlarda, TAVI en iyi seçenek olabilirken, bazı durumlarda cerrahi tedavi veya ilaç tedavisi daha uygun olabilir.

Sonuç

Kalp kapakçığında kaçak olan ve özellikle aortik kapak yetmezliği olan hastalarda TAVI uygulanabilirliği, hastanın bireysel özelliklerine, hastalığın şiddetine ve anatomik uygunluğa bağlı olarak değişir. Geleneksel olarak, aort yetmezliği olan hastalarda TAVI uygulaması daha az tercih edilmekle birlikte, son yıllarda teknolojideki gelişmeler ve yeni nesil TAVI kapaklarının geliştirilmesiyle birlikte TAVI kullanımı giderek artmaktadır. Özellikle cerrahiye uygun olmayan veya yüksek riskli hastalarda TAVI, bir alternatif olabilir. Ancak, TAVI kararı multidisipliner bir yaklaşımla verilmelidir ve hastanın tüm özellikleri dikkate alınmalıdır.

Bu yazı, genel bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Kalp kapak hastalıkları ve TAVI tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için lütfen bir kardiyoloji uzmanına danışınız.