NST'de Doğum Sancısı Kaç Olmalı? Kapsamlı Rehber

Non-Stres Testi (NST), gebeliğin son dönemlerinde anne ve bebeğin sağlığını değerlendirmek için kullanılan önemli bir yöntemdir. Özellikle doğum sancılarının takibi ve bebeğin bu sancılara nasıl tepki verdiğinin belirlenmesi açısından kritik bir rol oynar. Bu yazımızda, NST'de doğum sancısının ne anlama geldiğini, ideal değerlerin neler olduğunu, farklı senaryolarda ne gibi adımlar atılması gerektiğini ve NST sonuçlarını etkileyebilecek faktörleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Amacımız, anne adaylarını ve yakınlarını bu konuda bilgilendirmek ve olası endişeleri gidermektir.

NST Nedir ve Neden Yapılır?

NST, bebeğin kalp atış hızının ve anne karnındaki hareketlerinin eş zamanlı olarak kaydedildiği, ağrısız ve invaziv olmayan bir testtir. Genellikle gebeliğin 28. haftasından sonra ve özellikle riskli gebeliklerde daha erken dönemlerde uygulanmaya başlanır.

NST'nin Temel Amaçları

• Bebeğin iyilik halini değerlendirmek: NST, bebeğin anne karnındaki genel sağlığını ve oksijenlenmesini değerlendirmek için kullanılır.
• Doğum sancılarına bebeğin tepkisini gözlemlemek: Doğum sancıları sırasında bebeğin kalp atış hızındaki değişiklikler, bebeğin strese nasıl tepki verdiğini gösterir.
• Riskli gebelikleri takip etmek: Yüksek tansiyon, diyabet, çoğul gebelik gibi riskli durumlarda bebeğin sağlığını yakından izlemek için NST sıklıkla kullanılır.
• Doğum zamanlamasına karar vermek: NST sonuçları, doğumun ne zaman ve nasıl gerçekleştirileceğine dair önemli bilgiler sağlar.

NST Nasıl Uygulanır?

NST uygulaması genellikle 20-40 dakika sürer ve anne adayının rahat bir pozisyonda (genellikle yan yatarak) uzanmasıyla başlar. Daha sonra, karın bölgesine iki adet prob yerleştirilir. Bu problardan biri bebeğin kalp atış hızını algılarken, diğeri anne adayının rahim kasılmalarını (sancılarını) kaydeder. Anne adayından, bebeğin hareketlerini hissettiğinde bir düğmeye basması istenir. Bu sayede, bebeğin hareketleriyle kalp atış hızı arasındaki ilişki değerlendirilir.

NST'de Doğum Sancısı Ne Anlama Gelir?

NST sırasında kaydedilen rahim kasılmaları, doğum sancılarının bir göstergesi olabilir. Ancak, NST'de görülen her kasılma gerçek doğum sancısı anlamına gelmez. Braxton Hicks kasılmaları olarak da bilinen yalancı sancılar, gebeliğin son dönemlerinde sıkça görülen ve rahimin hazırlık kasılmalarıdır. Bu kasılmalar genellikle düzensiz, kısa süreli ve ağrısızdır.

Gerçek Doğum Sancıları ile Yalancı Sancıların Farkı

NST'de kaydedilen kasılmaların gerçek doğum sancısı olup olmadığını anlamak için bazı önemli kriterlere dikkat etmek gerekir:

• Sıklık: Gerçek doğum sancıları düzenli aralıklarla gelir ve zamanla sıklığı artar. Yalancı sancılar ise düzensiz ve aralıklı olabilir.
• Süre: Gerçek doğum sancıları daha uzun sürer ve zamanla süresi artar. Yalancı sancılar ise genellikle kısa sürelidir.
• Şiddet: Gerçek doğum sancıları zamanla şiddetlenir ve dayanılmaz hale gelebilir. Yalancı sancılar ise genellikle hafif şiddettedir.
• Rahatlama: Gerçek doğum sancıları pozisyon değiştirmekle veya dinlenmekle geçmez. Yalancı sancılar ise pozisyon değiştirmekle veya dinlenmekle hafifleyebilir.

NST'de Sancı Değerlerinin Yorumlanması

NST'de kaydedilen sancı değerleri, bebeğin kalp atış hızıyla birlikte değerlendirilir. Sancıların sıklığı, süresi ve şiddeti, bebeğin bu sancılara nasıl tepki verdiğini anlamak için önemlidir. İdeal bir NST sonucunda, bebeğin kalp atış hızı normal sınırlar içinde olmalı ve sancılar sırasında belirgin bir hızlanma (akselerasyon) göstermelidir.

İdeal NST Sonuçları ve Sancı Değerleri

İdeal bir NST sonucunda, aşağıdaki kriterlerin karşılanması beklenir:

• Temel Kalp Atış Hızı (FHR): Bebeğin temel kalp atış hızı genellikle 110-160 atım/dakika arasında olmalıdır.
• Variabilite (Dalgalanma): Kalp atış hızında küçük dalgalanmalar (5-25 atım/dakika) olmalıdır. Bu, bebeğin sinir sisteminin sağlıklı olduğunu gösterir.
• Akselerasyonlar (Hızlanmalar): 20 dakikalık bir süre içinde en az iki adet, 15 saniye süren ve temel kalp atış hızından 15 atım/dakika daha yüksek olan hızlanma (akselerasyon) olmalıdır.
• Deselerasyonlar (Yavaşlamalar): Anlamlı deselerasyonlar (kalp atış hızında yavaşlamalar) olmamalıdır. Bazı hafif deselerasyonlar normal kabul edilebilir, ancak bunların tipi ve süresi önemlidir.
• Sancılar: NST sırasında kaydedilen sancıların sıklığı, süresi ve şiddeti değerlendirilir. Gerçek doğum sancıları varsa, bebeğin kalp atış hızında beklenen hızlanmaların görülmesi önemlidir.

Sancı Değerlerinin Normal Sınırları

NST sırasında kaydedilen sancıların normal sınırları, gebeliğin evresine ve anne adayının genel sağlık durumuna göre değişebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki değerler normal kabul edilir:

• Sıklık: Dakikada 5'ten fazla sancı (hiperstimülasyon) olmamalıdır.
• Süre: Her bir sancı 90 saniyeden uzun sürmemelidir.
• Şiddet: Sancıların şiddeti, bebeğin kalp atış hızını olumsuz etkilememelidir.

NST Sonuçlarının Değerlendirilmesi

NST sonuçları, bir uzman doktor tarafından değerlendirilmelidir. Doktor, bebeğin kalp atış hızı, variabilite, akselerasyonlar, deselerasyonlar ve sancı değerlerini bir bütün olarak değerlendirerek bebeğin sağlığı hakkında bir sonuca varır. NST sonuçları, "reaktif" (normal) veya "non-reaktif" (anormal) olarak sınıflandırılır.

NST'de Anormal Sancı Değerleri ve Yapılması Gerekenler

NST'de anormal sancı değerleri, bebeğin sağlığıyla ilgili bir sorun olduğunu gösterebilir. Bu durumda, doktorunuz ek testler isteyebilir veya acil doğum kararı alabilir. Anormal sancı değerleri ve yapılması gerekenler aşağıda açıklanmıştır:

Hiperstimülasyon

Hiperstimülasyon, dakikada 5'ten fazla sancının olması durumudur. Bu durum, bebeğin oksijenlenmesini olumsuz etkileyebilir ve kalp atış hızında yavaşlamalara (deselerasyonlara) neden olabilir.

Hiperstimülasyon Durumunda Yapılması Gerekenler

• Sancıların azaltılması: Doktorunuz, sancıları azaltmak için ilaçlar (tokolitikler) verebilir veya suni sancı (oksitosin) veriliyorsa dozu azaltabilir.
• Anne pozisyonunun değiştirilmesi: Anne adayının yan yatması, rahim üzerindeki baskıyı azaltarak bebeğin oksijenlenmesini iyileştirebilir.
• Oksijen desteği: Anne adayına oksijen verilmesi, bebeğin oksijenlenmesine yardımcı olabilir.
• Acil doğum: Hiperstimülasyon devam ederse ve bebeğin kalp atış hızında belirgin yavaşlamalar görülürse, acil doğum (sezaryen) gerekebilir.

Uzun Süren Sancılar

Her bir sancının 90 saniyeden uzun sürmesi, bebeğin oksijenlenmesini olumsuz etkileyebilir ve kalp atış hızında yavaşlamalara neden olabilir.

Uzun Süren Sancılar Durumunda Yapılması Gerekenler

• Sancıların azaltılması: Doktorunuz, sancıları azaltmak için ilaçlar (tokolitikler) verebilir veya suni sancı (oksitosin) veriliyorsa dozu azaltabilir.
• Anne pozisyonunun değiştirilmesi: Anne adayının yan yatması, rahim üzerindeki baskıyı azaltarak bebeğin oksijenlenmesini iyileştirebilir.
• Oksijen desteği: Anne adayına oksijen verilmesi, bebeğin oksijenlenmesine yardımcı olabilir.
• Acil doğum: Uzun süren sancılar devam ederse ve bebeğin kalp atış hızında belirgin yavaşlamalar görülürse, acil doğum (sezaryen) gerekebilir.

Şiddetli Sancılar ve Bebeğin Kalp Atış Hızındaki Yavaşlamalar

Şiddetli sancılar sırasında bebeğin kalp atış hızında belirgin yavaşlamalar (deselerasyonlar) görülmesi, bebeğin stres altında olduğunu ve oksijenlenmesinin yetersiz olduğunu gösterebilir.

Şiddetli Sancılar ve Bebeğin Kalp Atış Hızındaki Yavaşlamalar Durumunda Yapılması Gerekenler

• Anne pozisyonunun değiştirilmesi: Anne adayının yan yatması, rahim üzerindeki baskıyı azaltarak bebeğin oksijenlenmesini iyileştirebilir.
• Oksijen desteği: Anne adayına oksijen verilmesi, bebeğin oksijenlenmesine yardımcı olabilir.
• Sancıların azaltılması: Doktorunuz, sancıları azaltmak için ilaçlar (tokolitikler) verebilir veya suni sancı (oksitosin) veriliyorsa dozu azaltabilir.
• Sıvı takviyesi: Anne adayına sıvı verilmesi, kan basıncını yükselterek bebeğin oksijenlenmesini iyileştirebilir.
• Acil doğum: Bebeğin kalp atış hızındaki yavaşlamalar devam ederse ve düzelmezse, acil doğum (sezaryen) gerekebilir.

NST Sonuçlarını Etkileyen Faktörler

NST sonuçları, birçok faktörden etkilenebilir. Bu faktörlerin bilinmesi, NST sonuçlarının doğru yorumlanmasına yardımcı olabilir.

Anne Adayının Sağlık Durumu

• Yüksek Tansiyon: Yüksek tansiyon, bebeğin oksijenlenmesini olumsuz etkileyebilir ve NST sonuçlarını etkileyebilir.
• Diyabet: Diyabet, bebeğin kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.
• Anemi: Anemi, bebeğin oksijenlenmesini azaltabilir ve NST sonuçlarını etkileyebilir.
• Tiroid Hastalıkları: Tiroid hastalıkları, bebeğin kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.

Bebeğin Durumu

• Uyku Döngüsü: Bebeğin uyku döngüsü, kalp atış hızını ve hareketlerini etkileyebilir. Uyuyan bir bebekte kalp atış hızı daha yavaş olabilir ve hareketleri azalabilir.
• Doğumsal Anormallikler: Bebeğin doğumsal anormallikleri, kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.
• Enfeksiyonlar: Bebeğin enfeksiyonları, kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.

İlaçlar

• Ağrı Kesiciler: Bazı ağrı kesiciler, bebeğin kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.
• Sakinleştiriciler: Sakinleştiriciler, bebeğin kalp atış hızını ve hareketlerini etkileyebilir.
• Antidepresanlar: Bazı antidepresanlar, bebeğin kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.

Diğer Faktörler

• Sigara İçmek: Sigara içmek, bebeğin oksijenlenmesini azaltabilir ve NST sonuçlarını etkileyebilir.
• Alkol Kullanmak: Alkol kullanmak, bebeğin kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.
• Aşırı Kafein Tüketimi: Aşırı kafein tüketimi, bebeğin kalp atış hızını artırabilir ve NST sonuçlarını etkileyebilir.
• Anne Adayının Stresi: Anne adayının stresi, bebeğin kalp atış hızını etkileyebilir ve NST sonuçlarını değiştirebilir.

NST Sonuçları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

NST sonuçları hakkında anne adaylarının ve yakınlarının sıklıkla sorduğu bazı sorular ve cevapları aşağıda yer almaktadır:

NST ne zaman yapılır?

NST genellikle gebeliğin 28. haftasından sonra ve özellikle riskli gebeliklerde daha erken dönemlerde uygulanmaya başlanır. Doktorunuz, gebeliğinizin seyrine ve risk faktörlerinize göre NST zamanlamasını belirleyecektir.

NST ağrılı bir işlem midir?

Hayır, NST ağrısız bir işlemdir. Karın bölgesine yerleştirilen problar herhangi bir ağrı veya rahatsızlık vermez.

NST ne kadar sürer?

NST uygulaması genellikle 20-40 dakika sürer.

NST sonuçları ne zaman çıkar?

NST sonuçları genellikle işlem bittikten hemen sonra çıkar ve doktorunuz tarafından değerlendirilir.

NST sonuçları normal değilse ne olur?

NST sonuçları normal değilse, doktorunuz ek testler isteyebilir veya acil doğum kararı alabilir. Bu durum, bebeğin sağlığıyla ilgili bir sorun olduğunu gösterebilir ve dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerekir.

NST'ye aç karnına mı tok karnına mı girmek gerekir?

NST'ye aç veya tok karnına girmeniz önemli değildir. Ancak, rahat olmanız ve bebeğinizin hareketli olması için hafif bir şeyler yiyebilirsiniz.

NST'de bebeğin hareket etmemesi normal midir?

Bebeğin uyku döngüsü nedeniyle NST sırasında hareket etmemesi normal olabilir. Ancak, uzun süre hareketsiz kalması durumunda doktorunuz sizi uyarabilir ve bebeği uyandırmak için bazı yöntemler deneyebilir.

NST sonuçlarını etkileyen faktörlerden nasıl kaçınabilirim?

NST sonuçlarını etkileyen faktörlerden kaçınmak için sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, doktorunuzun önerilerine uymak ve stresten uzak durmak önemlidir. Sigara içmekten, alkol kullanmaktan ve aşırı kafein tüketiminden kaçınmalısınız. Ayrıca, doktorunuza kullandığınız ilaçlar hakkında bilgi vermelisiniz.

Sonuç

NST, gebeliğin son dönemlerinde anne ve bebeğin sağlığını değerlendirmek için kullanılan önemli bir yöntemdir. NST'de doğum sancılarının takibi ve bebeğin bu sancılara nasıl tepki verdiğinin belirlenmesi, doğumun sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için kritik bir rol oynar. Bu yazımızda, NST'de doğum sancısının ne anlama geldiğini, ideal değerlerin neler olduğunu, farklı senaryolarda ne gibi adımlar atılması gerektiğini ve NST sonuçlarını etkileyebilecek faktörleri detaylı bir şekilde inceledik. Unutmayın, NST sonuçları her zaman bir uzman doktor tarafından değerlendirilmelidir ve herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışmaktan çekinmeyin. Sağlıklı bir gebelik ve doğum süreci geçirmeniz dileğiyle!