KardiyolojiKalp ve Damar CerrahisiGirişimsel Kardiyoloji

TAVI İşleminde Yaş Sınırı Var mıdır?

Transkateter aort kapak implantasyonu (TAVI), ciddi aort darlığı olan hastalar için minimal invaziv bir tedavi seçeneği olarak son yıllarda giderek daha fazla kabul görmektedir. Geleneksel açık kalp ameliyatına kıyasla daha az travmatik olması, özellikle yaşlı ve eşlik eden sağlık sorunları olan hastalar için cazip bir alternatif sunmaktadır. Ancak, TAVI işleminin uygunluğu değerlendirilirken yaş önemli bir faktör müdür? Bu blog yazısında, TAVI işleminde yaş sınırının olup olmadığını, yaşın risk ve fayda dengesini nasıl etkilediğini ve diğer önemli faktörleri ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Aort Darlığı ve Tedavi Seçenekleri

Aort Darlığı Nedir?

Aort darlığı, aort kapağının daralması sonucu kalbin vücuda kan pompalamakta zorlanmasına neden olan bir kalp hastalığıdır. Aort kapağı, kalbin sol karıncığından çıkan ve aort damarına açılan kapıdır. Bu kapak, kanın doğru yönde akmasını sağlar. Daralma, kapakçıkların kalınlaşması ve sertleşmesi sonucu meydana gelir. Aort darlığı zamanla ilerleyerek ciddi semptomlara yol açabilir.

Aort Darlığının Belirtileri

Aort darlığının belirtileri genellikle hastalığın ilerlemesiyle ortaya çıkar. Başlıca belirtiler şunlardır:

• Göğüs ağrısı (anjina): Özellikle egzersiz sırasında ortaya çıkar.
• Nefes darlığı: Eforla veya istirahatte görülebilir.
• Bayılma (senkop): Kalbe yeterli kan gitmemesi sonucu oluşur.
• Halsizlik ve yorgunluk: Kalbin daha fazla çalışması nedeniyle ortaya çıkar.
• Kalp yetmezliği: İlerleyen durumlarda görülebilir.

Aort Darlığı Tedavi Seçenekleri

Aort darlığının tedavi seçenekleri hastalığın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

1. İlaç tedavisi: Belirtileri hafifletmeye yöneliktir, ancak darlığı ortadan kaldırmaz.
2. Balon valvüloplasti: Daralmış kapağı genişletmek için kullanılan minimal invaziv bir yöntemdir. Ancak, uzun vadeli sonuçları sınırlıdır ve genellikle geçici bir çözüm olarak kullanılır.
3. Açık kalp ameliyatı ile aort kapak değişimi (SAVR): Hasarlı aort kapağının cerrahi olarak çıkarılıp yerine mekanik veya biyolojik bir kapak yerleştirilmesi işlemidir. Uzun yıllardır kullanılan etkili bir yöntemdir, ancak daha invazivdir ve iyileşme süreci daha uzundur.
4. Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVI): Kasık damarından veya diğer erişim yollarından kateter yardımıyla yeni bir aort kapağının yerleştirilmesi işlemidir. Minimal invaziv bir yöntemdir ve genellikle yüksek riskli hastalar için tercih edilir.

TAVI İşlemi: Detaylı Bakış

TAVI Nedir?

Transkateter Aort Kapak İmplantasyonu (TAVI), açık kalp ameliyatı gerektirmeden aort kapağının değiştirilmesini sağlayan minimal invaziv bir prosedürdür. TAVI işleminde, kateter adı verilen ince bir tüp, genellikle kasık damarından (femoral arter) kalbe doğru ilerletilir. Kateterin ucunda, stent üzerine monte edilmiş yeni bir aort kapağı bulunur. Bu kapak, daralmış olan mevcut kapağın üzerine yerleştirilir ve açılarak yeni bir fonksiyonel kapak görevi görür.

TAVI İşlemi Nasıl Yapılır?

TAVI işlemi genellikle şu adımları içerir:

1. Hazırlık: Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir ve gerekli testler yapılır (EKG, ekokardiyografi, anjiyografi, vb.).
2. Anestezi: İşlem genellikle lokal anestezi veya sedasyon altında yapılır. Bazı durumlarda genel anestezi de tercih edilebilir.
3. Erişim: Kateterin kalbe ulaşması için genellikle kasık damarı kullanılır. Alternatif olarak, kol atardamarı veya göğüs kafesi üzerinden de erişim sağlanabilir.
4. Kapak Yerleştirme: Kateter, daralmış aort kapağına yönlendirilir. Yeni aort kapağı, kateter üzerinden ilerletilir ve mevcut kapağın üzerine yerleştirilir. Kapak, balonla şişirilerek veya kendiliğinden genişleyerek yerine oturur.
5. Kontrol ve Tamamlama: Yeni kapağın doğru pozisyonda olduğundan ve düzgün çalıştığından emin olmak için ekokardiyografi ve anjiyografi gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Kateter çıkarılır ve erişim yeri kapatılır.

TAVI'nin Avantajları

TAVI, açık kalp ameliyatına kıyasla birçok avantaja sahiptir:

• Minimal invaziv: Daha küçük kesilerle yapıldığı için daha az travmatiktir.
• Daha kısa iyileşme süresi: Hastalar genellikle daha hızlı taburcu olur ve günlük aktivitelerine daha çabuk dönerler.
• Daha az ağrı: Ameliyat sonrası ağrı daha azdır ve daha az ağrı kesici ilaç kullanımına ihtiyaç duyulur.
• Daha düşük komplikasyon riski: Özellikle yüksek riskli hastalarda ameliyat riskini azaltır.
• Yaşlı ve eşlik eden hastalıkları olan hastalar için uygun: Açık kalp ameliyatı için uygun olmayan hastalar için bir seçenek sunar.

TAVI'nin Dezavantajları

TAVI'nin bazı dezavantajları da bulunmaktadır:

• Strok riski: İşlem sırasında veya sonrasında beyne pıhtı atma riski vardır.
• Damar komplikasyonları: Kateterin yerleştirildiği damarda hasar oluşabilir.
• Kapak sızıntısı (paravalvüler kaçak): Yeni kapak ile aort damarı arasında sızıntı olabilir.
• Kalp pili ihtiyacı: İşlem sonrası kalp pili takılması gerekebilir.
• Uzun dönem sonuçları: Açık kalp ameliyatına kıyasla uzun dönem sonuçları hakkında daha az veri bulunmaktadır.

TAVI İşleminde Yaş Sınırı: Gerçekler ve Yanılgılar

TAVI işleminde kesin bir yaş sınırı yoktur. Ancak, yaş, hastanın genel sağlık durumu ve diğer faktörlerle birlikte TAVI'nin uygunluğunu değerlendirmede önemli bir rol oynar. Yaşlı hastalar genellikle daha fazla eşlik eden sağlık sorunlarına (örneğin, böbrek yetmezliği, akciğer hastalığı, şeker hastalığı) sahip olabilirler ve bu durum TAVI işleminin risklerini artırabilir.

Yaş Tek Başına Bir Kriter Değildir

Önemli olan kronolojik yaş değil, hastanın biyolojik yaşı ve genel sağlık durumudur. Bazı 80 yaşındaki hastalar, 70 yaşındaki hastalardan daha sağlıklı olabilirler ve TAVI için daha uygun aday olabilirler. Hastanın genel sağlık durumu, eşlik eden hastalıkları, yaşam kalitesi ve beklentileri TAVI kararını etkileyen önemli faktörlerdir.

Yaşın Rolü: Risk ve Fayda Dengesi

Yaş, TAVI işleminin risk ve fayda dengesini etkileyebilir. Yaşlı hastalarda, TAVI işlemi daha yüksek komplikasyon riski taşıyabilir. Ancak, açık kalp ameliyatının riskleri de yaşlı hastalarda daha yüksektir. Bu nedenle, TAVI'nin yaşlı hastalara sağladığı faydalar (daha az invaziv olması, daha kısa iyileşme süresi) risklerinden daha ağır basabilir.

Yaşlı Hastalarda TAVI: Çalışma Sonuçları

Çeşitli klinik çalışmalar, TAVI'nin yaşlı hastalarda güvenli ve etkili bir tedavi seçeneği olduğunu göstermiştir. Bu çalışmalar, TAVI'nin yaşlı hastalarda yaşam kalitesini artırdığını, hastanede kalış süresini kısalttığını ve komplikasyon riskini azalttığını göstermiştir. Örneğin:

• PARTNER Çalışması: TAVI'nin yüksek riskli ve ameliyat edilemeyen hastalarda açık kalp ameliyatına kıyasla daha iyi sonuçlar verdiğini göstermiştir.
• SURTAVI Çalışması: TAVI'nin orta riskli hastalarda açık kalp ameliyatına eşdeğer sonuçlar verdiğini göstermiştir.
• NOTION Çalışması: TAVI'nin düşük riskli hastalarda da güvenli ve etkili bir tedavi seçeneği olabileceğini göstermiştir.

Çok Disiplinli Yaklaşımın Önemi

TAVI kararının verilmesi, kardiyologlar, kalp cerrahları, anestezi uzmanları ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir kalp ekibi tarafından yapılmalıdır. Bu ekip, hastanın genel sağlık durumunu, eşlik eden hastalıklarını, risk faktörlerini ve beklentilerini dikkate alarak TAVI'nin uygunluğunu değerlendirir. Ayrıca, hastanın yaşı, fonksiyonel durumu, bilişsel yetenekleri ve sosyal desteği de dikkate alınmalıdır.

TAVI Kararını Etkileyen Diğer Faktörler

Yaşın yanı sıra, TAVI kararını etkileyen birçok faktör bulunmaktadır:

Genel Sağlık Durumu

Hastanın genel sağlık durumu, TAVI işleminin risklerini ve faydalarını etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Eşlik eden hastalıklar (örneğin, böbrek yetmezliği, akciğer hastalığı, şeker hastalığı), TAVI işleminin komplikasyon riskini artırabilir. Bu nedenle, hastanın genel sağlık durumu dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.

Eşlik Eden Hastalıklar

Eşlik eden hastalıklar, TAVI işleminin başarısını ve hastanın iyileşme sürecini etkileyebilir. Örneğin:

• Böbrek yetmezliği: TAVI işlemi sırasında kullanılan kontrast madde böbrek fonksiyonlarını daha da bozabilir.
• Akciğer hastalığı: TAVI işlemi sırasında veya sonrasında solunum problemleri yaşanabilir.
• Şeker hastalığı: Yara iyileşmesi sorunları ve enfeksiyon riski artabilir.
• Koroner arter hastalığı: TAVI işlemi öncesinde veya sırasında anjiyoplasti veya bypass ameliyatı gerekebilir.
• Felç öyküsü: TAVI işlemi sırasında veya sonrasında strok riski artabilir.

Fonksiyonel Durum

Hastanın fonksiyonel durumu, günlük aktivitelerini ne kadar bağımsız olarak yapabildiğini gösterir. Fonksiyonel durumu kötü olan hastalar, TAVI işleminden daha az fayda görebilirler. Bu nedenle, hastanın fonksiyonel durumu dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.

Bilişsel Yetenekler

Hastanın bilişsel yetenekleri, TAVI işlemi sonrası bakım ve rehabilitasyon sürecini etkileyebilir. Bilişsel yetenekleri kısıtlı olan hastalar, ilaçlarını düzenli olarak almayı unutabilirler veya takip randevularına gitmekte zorlanabilirler. Bu nedenle, hastanın bilişsel yetenekleri de dikkate alınmalıdır.

Sosyal Destek

Hastanın sosyal desteği, TAVI işlemi sonrası iyileşme sürecini önemli ölçüde etkileyebilir. Aile üyeleri veya arkadaşları tarafından desteklenen hastalar, daha hızlı iyileşebilirler ve komplikasyon riskini azaltabilirler. Bu nedenle, hastanın sosyal desteği de değerlendirilmelidir.

Hasta Tercihleri

Son olarak, hastanın tercihleri de TAVI kararını etkileyebilir. Hastanın risk ve faydalar hakkında bilgilendirilmesi ve kendi değerlerine ve hedeflerine uygun bir karar vermesi önemlidir.

TAVI İşlemi Sonrası Yaşam

TAVI işlemi sonrası hastaların çoğu yaşam kalitelerinde önemli bir iyileşme hissederler. Ancak, başarılı bir sonuç için işlem sonrası bakım ve takip önemlidir.

Hastaneden Taburcu Olma

TAVI işleminden sonra hastalar genellikle birkaç gün içinde hastaneden taburcu olabilirler. Taburcu olmadan önce hastalar, ilaçları hakkında bilgilendirilirler ve takip randevuları planlanır.

İlaçlar

TAVI işleminden sonra hastaların çoğu, kan sulandırıcı ilaçlar (örneğin, aspirin, klopidogrel) ve diğer kalp ilaçları kullanmaları gerekebilir. Bu ilaçlar, kan pıhtılaşmasını önlemeye ve kalp fonksiyonlarını iyileştirmeye yardımcı olurlar.

Takip Randevuları

TAVI işleminden sonra hastaların düzenli olarak takip randevularına gitmeleri önemlidir. Bu randevularda, hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir, ilaçları kontrol edilir ve ekokardiyografi gibi görüntüleme yöntemleriyle kapak fonksiyonu değerlendirilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

TAVI işleminden sonra hastaların sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeleri önemlidir. Bu, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigarayı bırakma ve stresi yönetme gibi alışkanlıkları içerir.

Olası Komplikasyonlar ve Ne Zaman Doktora Başvurulmalı

TAVI işleminden sonra bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Hastalar, aşağıdaki belirtiler ortaya çıktığında derhal doktora başvurmalıdırlar:

• Göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Bayılma
• Bacaklarda şişlik
• Ateş
• Enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, şişlik, ağrı)

Sonuç: Yaş, Karar Verme Sürecinde Sadece Bir Faktör

TAVI işleminde kesin bir yaş sınırı olmamakla birlikte, yaş, hastanın genel sağlık durumu ve diğer faktörlerle birlikte TAVI'nin uygunluğunu değerlendirmede önemli bir rol oynar. Yaşlı hastalar genellikle daha fazla eşlik eden sağlık sorunlarına sahip olabilirler ve bu durum TAVI işleminin risklerini artırabilir. Ancak, TAVI'nin yaşlı hastalara sağladığı faydalar (daha az invaziv olması, daha kısa iyileşme süresi) risklerinden daha ağır basabilir. TAVI kararının verilmesi, kardiyologlar, kalp cerrahları, anestezi uzmanları ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir kalp ekibi tarafından yapılmalıdır. Bu ekip, hastanın genel sağlık durumunu, eşlik eden hastalıklarını, risk faktörlerini ve beklentilerini dikkate alarak TAVI'nin uygunluğunu değerlendirir. Sonuç olarak, yaş tek başına bir kriter olmamalı, hastanın bireysel durumu dikkate alınarak kişiye özel bir tedavi planı oluşturulmalıdır.