Enfeksiyon HastalıklarıAnesteziyoloji ve ReanimasyonYoğun BakımGenel Cerrahi

Ameliyathane Yoğun Bakım Ünitelerinde Enfeksiyon Kontrolü: Güncel Yaklaşımlar ve Klinik Uygulamalar

Ameliyathane yoğun bakım üniteleri (AYBÜ), cerrahi müdahale sonrası kritik durumdaki hastaların hayati fonksiyonlarının desteklendiği ve yakından izlendiği özel alanlardır. Bu ünitelerde yatan hastalar, cerrahi işlem, invaziv girişimler, bağışıklık sisteminin baskılanması ve altta yatan hastalıklar gibi faktörler nedeniyle enfeksiyonlara karşı yüksek risk altındadır. AYBÜ enfeksiyonları, hasta morbiditesini ve mortalitesini artırmakta, hastanede kalış süresini uzatmakta ve sağlık hizmeti maliyetlerini önemli ölçüde yükseltmektedir. Bu nedenle, AYBÜ'lerde enfeksiyon kontrolü, hasta güvenliği ve sağlık hizmeti kalitesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu blog yazısında, AYBÜ'lerde enfeksiyon kontrolüne yönelik güncel yaklaşımlar ve klinik uygulamalar detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

AYBÜ Enfeksiyonlarının Önemi ve Risk Faktörleri

AYBÜ enfeksiyonları, hastaların sağlık durumunu olumsuz etkileyen, tedavi sürecini karmaşıklaştıran ve hastane kaynaklı enfeksiyonların (nozokomiyal enfeksiyonlar) önemli bir bölümünü oluşturan ciddi bir sorundur. Bu enfeksiyonlar, pnömoni, kan dolaşımı enfeksiyonları (KDE), üriner sistem enfeksiyonları (ÜSE) ve cerrahi alan enfeksiyonları (CAE) gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. AYBÜ enfeksiyonlarının gelişmesinde rol oynayan birçok risk faktörü bulunmaktadır:

• Hastaya Bağlı Risk Faktörleri: İleri yaş, altta yatan kronik hastalıklar (diyabet, böbrek yetmezliği, kronik obstrüktif akciğer hastalığı vb.), bağışıklık sisteminin baskılanması (immünsüpresif tedavi, kemoterapi vb.), malnütrisyon, obezite ve travma gibi faktörler hastaların enfeksiyonlara karşı duyarlılığını artırır.
• Cerrahi İşleme Bağlı Risk Faktörleri: Uzun süren cerrahi işlemler, acil cerrahi girişimler, kontamine veya kirli cerrahi alanlar, geniş doku hasarı ve yetersiz cerrahi teknikler enfeksiyon riskini yükseltir.
• AYBÜ Ortamına Bağlı Risk Faktörleri: Yetersiz havalandırma, kalabalık ortam, uygunsuz yüzey temizliği ve dezenfeksiyonu, tıbbi cihazların kontaminasyonu ve sağlık çalışanlarının hijyen kurallarına uyumundaki eksiklikler enfeksiyonların yayılmasına zemin hazırlar.
• İnvaziv Girişimlere Bağlı Risk Faktörleri: Santral venöz kateter (SVK), üriner kateter, endotrakeal tüp ve diğer invaziv cihazların kullanımı, enfeksiyon riskini önemli ölçüde artırır. Kateter yerleştirme ve bakımındaki hatalar, mikroorganizmaların vücuda girişine ve enfeksiyon gelişimine neden olabilir.
• Antimikrobiyal Direnç: Geniş spektrumlu antibiyotiklerin yaygın kullanımı, antimikrobiyal dirençli mikroorganizmaların (MRSA, VRE, Acinetobacter baumannii vb.) ortaya çıkmasına ve yayılmasına neden olur. Bu durum, enfeksiyonların tedavisini zorlaştırır ve mortaliteyi artırır.

AYBÜ'lerde Enfeksiyon Kontrol Programlarının Temel Unsurları

AYBÜ'lerde enfeksiyon kontrolü, multidisipliner bir yaklaşım gerektiren, sürekli izleme, değerlendirme ve iyileştirme döngüsüne dayanan kapsamlı bir program aracılığıyla sağlanmalıdır. Etkili bir enfeksiyon kontrol programının temel unsurları şunlardır:

1. Enfeksiyon Kontrol Ekibi ve Sorumlulukları

AYBÜ enfeksiyon kontrol programının başarısı, deneyimli ve yetkin bir enfeksiyon kontrol ekibinin varlığına bağlıdır. Enfeksiyon kontrol ekibi, enfeksiyon hastalıkları uzmanı, mikrobiyoloji uzmanı, enfeksiyon kontrol hemşiresi, eczacı ve diğer ilgili sağlık profesyonellerinden oluşmalıdır. Ekibin temel sorumlulukları şunlardır:

• Sürveyans: AYBÜ enfeksiyonlarının düzenli olarak izlenmesi ve kayıt altına alınması. Enfeksiyon oranlarının takibi, risk faktörlerinin belirlenmesi ve enfeksiyon kontrol stratejilerinin etkinliğinin değerlendirilmesi.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına enfeksiyon kontrolü konusunda düzenli eğitimler verilmesi. El hijyeni, izolasyon önlemleri, kateter bakımı ve antimikrobiyal stewardship gibi konularda bilgi ve becerilerin güncellenmesi.
• Politika ve Prosedür Geliştirme: Enfeksiyon kontrolüne yönelik politika ve prosedürlerin oluşturulması, güncellenmesi ve uygulanması. El hijyeni, izolasyon önlemleri, çevre temizliği ve dezenfeksiyonu, tıbbi cihazların sterilizasyonu ve antimikrobiyal kullanımını düzenleyen protokollerin hazırlanması.
• Uygulama ve Denetleme: Enfeksiyon kontrol politikalarının ve prosedürlerinin uygulanmasının sağlanması ve düzenli olarak denetlenmesi. El hijyeni uyumunun izlenmesi, izolasyon önlemlerinin uygulanmasının kontrol edilmesi ve çevre temizliğinin değerlendirilmesi.
• Konsültasyon: Sağlık çalışanlarına enfeksiyon kontrolü konusunda danışmanlık hizmeti verilmesi. Enfeksiyon şüphesi olan hastaların değerlendirilmesi, uygun tanı ve tedavi yöntemlerinin belirlenmesi ve enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanması.
• Araştırma: Enfeksiyon kontrolü alanında bilimsel araştırmalar yapılması ve yeni bilgilerin uygulamaya aktarılması. Enfeksiyon kontrol stratejilerinin etkinliğinin değerlendirilmesi, yeni enfeksiyon kontrol teknolojilerinin incelenmesi ve antimikrobiyal direnç mekanizmalarının araştırılması.

2. El Hijyeni

El hijyeni, AYBÜ enfeksiyonlarının önlenmesinde en temel ve en etkili yöntemdir. Sağlık çalışanlarının elleri, mikroorganizmaların yayılmasında önemli bir rol oynar. Bu nedenle, el hijyeni uygulamalarına uyumun artırılması, enfeksiyon kontrol programlarının öncelikli hedeflerinden biridir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), el hijyeni için "5 Endikasyon" kuralını önermektedir:

1. Hasta ile temastan önce
2. Aseptik bir işlemden önce
3. Vücut sıvılarına maruz kaldıktan sonra
4. Hasta ile temastan sonra
5. Hasta çevresindeki yüzeylere temas ettikten sonra

El hijyeni, alkol bazlı el antiseptikleri veya sabun ve su ile yapılabilir. Alkol bazlı el antiseptikleri, daha hızlı etki göstermesi ve ciltte daha az tahrişe neden olması nedeniyle tercih edilmelidir. Ancak, eller gözle görülür şekilde kirliyse veya kan veya diğer vücut sıvıları ile kontamine ise, sabun ve su ile yıkanmalıdır. El hijyeni uygulamalarına uyumu artırmak için, sağlık çalışanlarına düzenli eğitimler verilmesi, alkol bazlı el antiseptiklerinin kolayca erişilebilir yerlere yerleştirilmesi ve el hijyeni performansının düzenli olarak izlenmesi önemlidir.

3. İzolasyon Önlemleri

İzolasyon önlemleri, enfekte veya kolonize hastaların diğer hastalara ve sağlık çalışanlarına mikroorganizma bulaşmasını önlemek için uygulanan bir dizi önlemdir. İzolasyon önlemleri, bulaşma yoluna göre farklı kategorilere ayrılır:

• Standart Önlemler: Tüm hastalara uygulanan temel önlemlerdir. El hijyeni, kişisel koruyucu ekipman (eldiven, önlük, maske, gözlük), kesici-delici aletlerin güvenli kullanımı, solunum hijyeni ve öksürük etiketi, güvenli enjeksiyon uygulamaları ve çevre temizliği gibi uygulamaları içerir.
• Bulaşma Yolu Bazlı Önlemler: Enfeksiyonun bulaşma yoluna göre uygulanan ek önlemlerdir. Üç temel bulaşma yolu vardır: temas, damlacık ve hava yolu.
  • Temas İzolasyonu: Özellikle MRSA, VRE, Clostridium difficile gibi temas yoluyla bulaşan mikroorganizmalarla enfekte veya kolonize hastalara uygulanır. Eldiven ve önlük kullanımı, hastaya özel tıbbi cihazlar kullanılması ve hastanın odasının temizliği ve dezenfeksiyonu gibi önlemleri içerir.
  • Damlacık İzolasyonu: Öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında oluşan büyük damlacıklar yoluyla bulaşan mikroorganizmalarla enfekte hastalara uygulanır. Maske kullanımı (cerrahi maske), hastanın 1 metre yakınında bulunulduğunda gözlük veya yüz siperliği kullanılması ve hastanın odasının havalandırılması gibi önlemleri içerir.
  • Hava Yolu İzolasyonu: Küçük partiküller halinde havada asılı kalabilen ve uzun mesafeler kat edebilen mikroorganizmalarla enfekte hastalara uygulanır. N95 veya FFP2 maske kullanımı, negatif basınçlı oda (havanın dışarıya verilmesini engelleyen özel bir havalandırma sistemi) ve odanın sık sık havalandırılması gibi önlemleri içerir.

İzolasyon önlemlerinin etkin bir şekilde uygulanması için, sağlık çalışanlarının izolasyon prosedürleri konusunda eğitilmesi, uygun kişisel koruyucu ekipmanların sağlanması ve izolasyon uyumunun düzenli olarak izlenmesi önemlidir.

4. Çevre Temizliği ve Dezenfeksiyonu

AYBÜ ortamındaki yüzeyler, mikroorganizmaların yayılması için potansiyel bir kaynak olabilir. Bu nedenle, çevre temizliği ve dezenfeksiyonu, enfeksiyon kontrol programlarının önemli bir parçasıdır. Çevre temizliği, yüzeylerdeki kir, toz ve organik maddelerin uzaklaştırılmasıdır. Dezenfeksiyon ise, yüzeylerdeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya inhibe edilmesidir. AYBÜ'lerde sık dokunulan yüzeyler (hasta yatakları, komodinler, tıbbi cihazlar, kapı kolları, ışık düğmeleri vb.) düzenli olarak temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. Temizlik ve dezenfeksiyon için uygun dezenfektanların kullanılması, dezenfektanların doğru konsantrasyonda hazırlanması ve yüzeylerle yeterli temas süresinin sağlanması önemlidir. Çoklu ilaca dirençli organizmalarla (MDRO) kolonize veya enfekte hastaların odaları, özel dikkatle temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

5. Tıbbi Cihazların Sterilizasyonu ve Dezenfeksiyonu

AYBÜ'lerde kullanılan tıbbi cihazlar, enfeksiyonların yayılması için potansiyel bir kaynak olabilir. Bu nedenle, tıbbi cihazların sterilizasyonu ve dezenfeksiyonu, enfeksiyon kontrol programlarının kritik bir parçasıdır. Sterilizasyon, tüm mikroorganizmaların öldürülmesi veya yok edilmesidir. Dezenfeksiyon ise, mikroorganizmaların çoğunun öldürülmesi veya inhibe edilmesidir. Tıbbi cihazlar, kullanım amacına ve enfeksiyon riskine göre farklı kategorilere ayrılır ve bu kategorilere göre uygun sterilizasyon veya dezenfeksiyon yöntemleri uygulanır. Kritik cihazlar (cerrahi aletler, kateterler vb.), steril olmalıdır. Yarı kritik cihazlar (endoskoplar, solunum devreleri vb.), yüksek düzeyde dezenfekte edilmelidir. Kritik olmayan cihazlar (tansiyon aletleri, stetoskoplar vb.), düşük veya orta düzeyde dezenfekte edilmelidir. Sterilizasyon ve dezenfeksiyon işlemlerinin etkinliğini sağlamak için, cihazların temizlenmesi, sterilizasyon veya dezenfeksiyon yöntemine uygun olarak hazırlanması ve işlemlerin doğru bir şekilde yapılması önemlidir. Sterilizasyon ve dezenfeksiyon işlemlerinin düzenli olarak izlenmesi ve kontrol edilmesi, enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olur.

6. Kateter İlişkili Enfeksiyonların Önlenmesi

AYBÜ'lerde kateterler (santral venöz kateterler, üriner kateterler, periferik venöz kateterler vb.) sıkça kullanılmaktadır. Ancak, kateterler enfeksiyon riskini önemli ölçüde artırabilir. Kateter ilişkili enfeksiyonlar, hasta morbiditesini ve mortalitesini artırmakta, hastanede kalış süresini uzatmakta ve sağlık hizmeti maliyetlerini yükseltmektedir. Bu nedenle, kateter ilişkili enfeksiyonların önlenmesi, AYBÜ enfeksiyon kontrol programlarının önemli bir odak noktasıdır. Kateter ilişkili enfeksiyonları önlemek için aşağıdaki stratejiler uygulanabilir:

• Kateter İhtiyacının Değerlendirilmesi: Kateter yerleştirme kararı, dikkatli bir şekilde değerlendirilmeli ve sadece tıbbi olarak gerekli durumlarda kateter yerleştirilmelidir. Kateterin gerekliliği düzenli olarak gözden geçirilmelidir.
• Uygun Kateter Seçimi: Kateter tipi, boyutu ve materyali, hastanın ihtiyaçlarına ve enfeksiyon riskine göre seçilmelidir. Antimikrobiyal kaplı kateterler, enfeksiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Aseptik Teknikle Kateter Yerleştirilmesi: Kateter yerleştirme işlemi, steril koşullarda yapılmalıdır. El hijyeni, steril eldiven ve önlük kullanımı, cilt antiseptiklerinin kullanılması ve steril örtülerle alanın örtülmesi önemlidir.
• Kateter Bakımı: Kateter giriş yeri, düzenli olarak kontrol edilmeli ve temizlenmelidir. Antiseptik solüsyonlarla pansuman yapılmalı ve pansumanların temiz ve kuru tutulması sağlanmalıdır.
• Kateterin Erken Çıkarılması: Kateterin gerekliliği ortadan kalktığında, mümkün olan en kısa sürede çıkarılmalıdır.

7. Antimikrobiyal Stewardship

Antimikrobiyal stewardship (AMS), antimikrobiyal ilaçların uygun kullanımını teşvik eden ve antimikrobiyal direnci azaltmayı amaçlayan bir dizi stratejidir. AYBÜ'lerde antimikrobiyal ilaçların yaygın kullanımı, antimikrobiyal dirençli mikroorganizmaların ortaya çıkmasına ve yayılmasına neden olabilir. Antimikrobiyal direnç, enfeksiyonların tedavisini zorlaştırır ve mortaliteyi artırır. Bu nedenle, AMS programları, AYBÜ enfeksiyon kontrol programlarının önemli bir parçasıdır. AMS programlarının temel unsurları şunlardır:

• Antimikrobiyal Kullanım Politikalarının Geliştirilmesi: Antimikrobiyal ilaçların kullanımını düzenleyen politika ve prosedürlerin oluşturulması. Empirik tedavi, profilaksi ve tedavi süresi gibi konularda rehberler hazırlanması.
• Antimikrobiyal İlaçların Kısıtlanması: Bazı antimikrobiyal ilaçların kullanımının kısıtlanması veya uzman onayıyla kullanılması. Özellikle geniş spektrumlu antibiyotiklerin kullanımının sınırlandırılması.
• Antimikrobiyal İlaçların Kullanımının İzlenmesi: Antimikrobiyal ilaçların kullanımının düzenli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi. Antimikrobiyal kullanım verilerinin toplanması ve analiz edilmesi.
• Antimikrobiyal İlaçların Kullanımı Hakkında Geri Bildirim: Sağlık çalışanlarına antimikrobiyal ilaçların kullanımı hakkında düzenli geri bildirim verilmesi. Antimikrobiyal kullanım verilerinin sunulması ve uygunsuz kullanımların düzeltilmesi.
• Antimikrobiyal Duyarlılık Testlerinin Yapılması: Enfeksiyon etkenlerinin antimikrobiyal duyarlılık testlerinin yapılması ve sonuçların yorumlanması. Antibiyogramların düzenli olarak güncellenmesi ve sağlık çalışanlarına sunulması.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına antimikrobiyal direnç ve uygun antimikrobiyal kullanım konusunda düzenli eğitimler verilmesi.

8. Sürveyans ve Geri Bildirim

AYBÜ enfeksiyonlarının sürveyansı, enfeksiyon kontrol programlarının temel bir bileşenidir. Sürveyans, enfeksiyon oranlarının düzenli olarak izlenmesini, risk faktörlerinin belirlenmesini ve enfeksiyon kontrol stratejilerinin etkinliğinin değerlendirilmesini içerir. Sürveyans verileri, enfeksiyon kontrol programlarının geliştirilmesi ve iyileştirilmesi için kullanılır. Sürveyans sonuçları, sağlık çalışanlarına düzenli olarak geri bildirilmelidir. Geri bildirim, sağlık çalışanlarının enfeksiyon kontrol uygulamalarına uyumunu artırmaya ve enfeksiyon oranlarını azaltmaya yardımcı olabilir.

Güncel Yaklaşımlar ve Yeni Teknolojiler

AYBÜ enfeksiyon kontrolünde sürekli olarak yeni yaklaşımlar ve teknolojiler geliştirilmektedir. Bu yaklaşımlar ve teknolojiler, enfeksiyonların önlenmesi, tanısı ve tedavisinde önemli gelişmeler sağlamaktadır:

• Moleküler Tanı Yöntemleri: Hızlı ve duyarlı moleküler tanı yöntemleri (PCR, multiplex PCR vb.), enfeksiyon etkenlerinin hızlı bir şekilde tanımlanmasını ve uygun tedavinin başlanmasını sağlamaktadır.
• Yeni Nesil Sekanslama (NGS): NGS teknolojisi, mikroorganizmaların genomlarının hızlı ve kapsamlı bir şekilde analiz edilmesini sağlayarak, enfeksiyonların kaynağının belirlenmesine ve direnç mekanizmalarının anlaşılmasına yardımcı olmaktadır.
• Proaktif Sürveyans: Hastaların AYBÜ'ye kabulünde veya yatışları sırasında kolonizasyon taramaları (MRSA, VRE vb.) yapılarak, riskli hastaların belirlenmesi ve izolasyon önlemlerinin uygulanması.
• Dezenfeksiyon Robotları: Ultraviyole (UV) ışınları veya hidrojen peroksit buharı kullanarak yüzeyleri dezenfekte eden robotlar, çevre temizliği ve dezenfeksiyonunun etkinliğini artırmaktadır.
• Akıllı Kateterler: Enfeksiyon riskini azaltmak için antimikrobiyal kaplı veya sensörlerle donatılmış akıllı kateterler geliştirilmektedir. Sensörler, kateter giriş yerindeki enfeksiyon belirtilerini erken dönemde tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Fekal Mikrobiyota Transplantasyonu (FMT): Clostridium difficile enfeksiyonunun tedavisinde kullanılan FMT, bağırsak mikrobiyotasının dengesini yeniden sağlayarak enfeksiyonun tekrarlamasını önlemeye yardımcı olabilir.
• Bakteriyofaj Terapisi: Antibiyotiklere dirençli bakterilerin tedavisinde kullanılan bakteriyofajlar, bakterileri enfekte ederek öldüren virüslerdir. Bakteriyofaj terapisi, antibiyotiklere alternatif bir tedavi seçeneği olabilir.

Klinik Uygulamalar

AYBÜ'lerde enfeksiyon kontrol programlarının etkin bir şekilde uygulanması, multidisipliner bir yaklaşım ve tüm sağlık çalışanlarının katılımı gerektirir. Klinik uygulamalarda aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi önemlidir:

• Enfeksiyon Kontrol Eğitimleri: Tüm sağlık çalışanlarına, enfeksiyon kontrolü konusunda düzenli eğitimler verilmelidir. Eğitimler, el hijyeni, izolasyon önlemleri, kateter bakımı, antimikrobiyal stewardship ve diğer enfeksiyon kontrol uygulamalarını kapsamalıdır.
• El Hijyeni Uyumunun İzlenmesi: Sağlık çalışanlarının el hijyeni uyumu düzenli olarak izlenmeli ve geri bildirim verilmelidir. El hijyeni uyumunu artırmak için, alkol bazlı el antiseptiklerinin kolayca erişilebilir yerlere yerleştirilmesi ve el hijyeni performansının düzenli olarak denetlenmesi önemlidir.
• İzolasyon Önlemlerinin Uygulanması: Enfekte veya kolonize hastaların izolasyon önlemlerine uygun bir şekilde yerleştirilmesi ve izolasyon prosedürlerinin doğru bir şekilde uygulanması sağlanmalıdır. İzolasyon önlemlerinin uygulanmasında karşılaşılan zorluklar belirlenmeli ve çözümler üretilmelidir.
• Çevre Temizliği ve Dezenfeksiyonunun Denetlenmesi: AYBÜ ortamının düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi sağlanmalı ve temizlik ve dezenfeksiyon uygulamaları düzenli olarak denetlenmelidir.
• Kateter Bakım Protokollerinin Uygulanması: Kateter yerleştirme ve bakım protokollerinin uygulanması sağlanmalı ve kateter ilişkili enfeksiyonların önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
• Antimikrobiyal Stewardship Programlarının Uygulanması: Antimikrobiyal ilaçların uygun kullanımını teşvik etmek ve antimikrobiyal direnci azaltmak için AMS programlarının uygulanması sağlanmalıdır.
• Sürveyans Verilerinin Değerlendirilmesi: AYBÜ enfeksiyonlarının sürveyans verileri düzenli olarak değerlendirilmeli ve enfeksiyon kontrol stratejilerinin etkinliği değerlendirilmelidir. Sürveyans sonuçları, sağlık çalışanlarına düzenli olarak geri bildirilmelidir.
• Enfeksiyon Kontrol Komite Toplantıları: Enfeksiyon kontrol komitesi, düzenli olarak toplanmalı ve enfeksiyon kontrol programlarının etkinliğini değerlendirmeli, sorunları tartışmalı ve çözüm önerileri geliştirmelidir.

Sonuç

Ameliyathane yoğun bakım ünitelerinde enfeksiyon kontrolü, hasta güvenliği ve sağlık hizmeti kalitesi açısından hayati öneme sahiptir. Etkili bir enfeksiyon kontrol programı, multidisipliner bir yaklaşım, sürekli izleme, değerlendirme ve iyileştirme döngüsüne dayanmalıdır. El hijyeni, izolasyon önlemleri, çevre temizliği ve dezenfeksiyonu, tıbbi cihazların sterilizasyonu ve dezenfeksiyonu, kateter ilişkili enfeksiyonların önlenmesi ve antimikrobiyal stewardship gibi temel unsurlar, enfeksiyon kontrol programlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Güncel yaklaşımlar ve yeni teknolojiler, AYBÜ enfeksiyon kontrolünde önemli gelişmeler sağlamaktadır. Klinik uygulamalarda, enfeksiyon kontrol eğitimleri, el hijyeni uyumunun izlenmesi, izolasyon önlemlerinin uygulanması, çevre temizliği ve dezenfeksiyonunun denetlenmesi, kateter bakım protokollerinin uygulanması, antimikrobiyal stewardship programlarının uygulanması ve sürveyans verilerinin değerlendirilmesi gibi hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. Tüm sağlık çalışanlarının katılımı ve işbirliği ile AYBÜ'lerde enfeksiyon oranları azaltılabilir, hasta morbiditesi ve mortalitesi düşürülebilir ve sağlık hizmeti maliyetleri azaltılabilir.