Genel CerrahiGastroenterolojiİç Hastalıkları (Dahiliye)

Endoskopi İşlemi İçin Hangi Doktora Gidilmelidir?

Endoskopi, sindirim sistemi problemlerini teşhis etmek ve tedavi etmek için kullanılan önemli bir tıbbi yöntemdir. Bu işlem, ucunda bir kamera bulunan ince, esnek bir tüpün (endoskop) vücuda ağız, burun veya anüs yoluyla yerleştirilmesiyle gerçekleştirilir. Endoskopi, yemek borusu, mide, oniki parmak bağırsağı, kalın bağırsak ve hatta bazı durumlarda ince bağırsağın bölümlerini görüntülemek için kullanılabilir. Peki, endoskopi yaptırmak gerektiğinde hangi doktora başvurulmalıdır? Bu sorunun cevabı, endoskopinin hangi amaçla yapıldığına ve hangi bölgenin inceleneceğine bağlı olarak değişebilir. Bu yazıda, endoskopi işlemini gerçekleştiren farklı uzmanlık alanlarındaki doktorları ve hangi durumlarda hangi doktora başvurmanız gerektiğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Endoskopi İşlemini Kimler Yapar?

Endoskopi işlemi, genellikle aşağıdaki uzmanlık alanlarındaki doktorlar tarafından gerçekleştirilir:

• Gastroenteroloji Uzmanları: Sindirim sistemi hastalıkları konusunda uzmanlaşmış doktorlardır. Yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak, karaciğer, pankreas ve safra kesesi gibi organlarla ilgili sorunların teşhis ve tedavisiyle ilgilenirler.
• Genel Cerrahi Uzmanları: Cerrahi müdahale gerektiren durumlarda endoskopik işlemleri gerçekleştirebilirler. Özellikle polip çıkarılması, kanama durdurulması veya yabancı cisim çıkarılması gibi durumlarda devreye girebilirler.
• Göğüs Hastalıkları Uzmanları: Bronkoskopi adı verilen bir tür endoskopi ile akciğerleri ve solunum yollarını incelerler.
• KBB (Kulak Burun Boğaz) Uzmanları: Üst solunum yollarını ve yutma problemlerini değerlendirmek için endoskopik yöntemler kullanabilirler.
• Çocuk Gastroenteroloji Uzmanları: Çocuklarda görülen sindirim sistemi hastalıklarının teşhis ve tedavisinde uzmanlaşmışlardır.

Gastroenteroloji Uzmanları ve Endoskopi

Gastroenteroloji uzmanları, endoskopi işleminin en sık uygulayıcılarıdır. Sindirim sistemi hastalıklarının teşhis ve tedavisinde endoskopiyi sıklıkla kullanırlar. Gastroenteroloji uzmanlarının yaptığı endoskopi türleri şunlardır:

Üst Endoskopi (Gastroskopi)

Üst endoskopi veya gastroskopi, yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağının incelenmesi için yapılan bir işlemdir. Endoskop, ağız yoluyla yemek borusuna, mideye ve oniki parmak bağırsağına ilerletilir. Bu işlem sırasında, doktor sindirim sisteminin iç yüzeyini yakından inceleyebilir, gerekirse biyopsi alabilir veya küçük cerrahi işlemler gerçekleştirebilir.

Üst Endoskopi Neden Yapılır?

Üst endoskopi, aşağıdaki durumların teşhis ve tedavisi için yapılabilir:

• Hazımsızlık, mide ağrısı, bulantı, kusma gibi sindirim sistemi şikayetleri: Bu şikayetlerin nedenini belirlemek için endoskopi yapılabilir.
• Yutma güçlüğü: Yemek borusunda darlık veya tıkanıklık olup olmadığını kontrol etmek için endoskopi yapılabilir.
• Mide ekşimesi ve reflü: Yemek borusunda hasar olup olmadığını ve reflünün nedenini belirlemek için endoskopi yapılabilir.
• Mide ülseri veya gastrit: Mide iç yüzeyindeki iltihaplanma veya yaraları değerlendirmek için endoskopi yapılabilir.
• Kanama: Sindirim sisteminden kaynaklanan kanamanın kaynağını bulmak ve kanamayı durdurmak için endoskopi yapılabilir.
• Tümör veya polip şüphesi: Sindirim sisteminde tümör veya polip olup olmadığını kontrol etmek ve biyopsi almak için endoskopi yapılabilir.
• Çölyak hastalığı şüphesi: Oniki parmak bağırsağından biyopsi alarak çölyak hastalığını teşhis etmek için endoskopi yapılabilir.

Üst Endoskopi İşlemi Nasıl Yapılır?

Üst endoskopi genellikle şu adımları içerir:

1. Hazırlık: İşlemden önce hastanın midesinin boş olması gerekir. Bu nedenle, işlemden en az 6-8 saat önce yemek yemeyi ve sıvı alımını kesmek önemlidir. Doktorunuz, işlem öncesinde kullanmanız gereken ilaçlar hakkında size bilgi verecektir.
2. Anestezi: Üst endoskopi genellikle sedasyon (hafif uyku hali) altında yapılır. Sedasyon, hastanın rahatlamasını ve işlemi daha kolay tolere etmesini sağlar. Bazı durumlarda, lokal anestezi de kullanılabilir.
3. İşlem: Hasta sol tarafına yatırılır. Endoskop, ağız yoluyla yemek borusuna, mideye ve oniki parmak bağırsağına ilerletilir. Doktor, endoskop üzerindeki kamera sayesinde sindirim sisteminin iç yüzeyini bir monitörden izler.
4. Biyopsi: Gerekli görülürse, şüpheli bölgelerden biyopsi alınır. Biyopsi örnekleri, patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir.
5. İşlem Sonrası: İşlem genellikle 15-30 dakika sürer. Sedasyonun etkisi geçene kadar hasta gözlem altında tutulur. İşlemden sonra hafif bir boğaz ağrısı veya şişkinlik hissi olabilir.

Kolonoskopi

Kolonoskopi, kalın bağırsak (kolon) ve rektumun incelenmesi için yapılan bir işlemdir. Endoskop, anüs yoluyla kalın bağırsağa ilerletilir. Bu işlem sırasında, doktor kalın bağırsağın iç yüzeyini yakından inceleyebilir, polip çıkarabilir, biyopsi alabilir veya kanamayı durdurabilir.

Kolonoskopi Neden Yapılır?

Kolonoskopi, aşağıdaki durumların teşhis ve tedavisi için yapılabilir:

• Karın ağrısı, şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi bağırsak şikayetleri: Bu şikayetlerin nedenini belirlemek için kolonoskopi yapılabilir.
• Dışkıda kan: Dışkıda kan görülmesi durumunda, kanamanın kaynağını bulmak için kolonoskopi yapılabilir.
• Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik: Bağırsak hareketlerinde ani değişiklikler (kabızlık veya ishal) olması durumunda, kolonoskopi yapılabilir.
• Polip taraması: Kalın bağırsak polipleri, kanser riskini artırabilir. Bu nedenle, belirli yaş gruplarında (genellikle 45 yaşından sonra) polip taraması için kolonoskopi önerilir.
• Kolon kanseri taraması: Ailesinde kolon kanseri öyküsü olan kişilerde, kolon kanseri taraması için kolonoskopi önerilir.
• İnflamatuar bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı, ülseratif kolit): Bu hastalıkların teşhisi ve takibi için kolonoskopi yapılabilir.
• Daha önce polip çıkarılmış olması: Daha önce polip çıkarılmış olan kişilerin, belirli aralıklarla kontrol amaçlı kolonoskopi yaptırması önerilir.

Kolonoskopi İşlemi Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi genellikle şu adımları içerir:

1. Hazırlık: Kolonoskopi öncesinde, kalın bağırsağın tamamen temizlenmesi gerekir. Bu nedenle, işlemden 1-3 gün önce özel bir diyet uygulanır ve bağırsak temizleyici ilaçlar (lavman veya müshil) kullanılır. Doktorunuz, hazırlık süreciyle ilgili size detaylı bilgi verecektir.
2. Anestezi: Kolonoskopi genellikle sedasyon (hafif uyku hali) altında yapılır. Sedasyon, hastanın rahatlamasını ve işlemi daha kolay tolere etmesini sağlar. Bazı durumlarda, genel anestezi de kullanılabilir.
3. İşlem: Hasta sol tarafına yatırılır. Endoskop, anüs yoluyla kalın bağırsağa ilerletilir. Doktor, endoskop üzerindeki kamera sayesinde kalın bağırsağın iç yüzeyini bir monitörden izler.
4. Polip çıkarılması: Gerekli görülürse, polipler özel aletler yardımıyla çıkarılır. Çıkarılan polipler, patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir.
5. Biyopsi: Gerekli görülürse, şüpheli bölgelerden biyopsi alınır. Biyopsi örnekleri, patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir.
6. İşlem Sonrası: İşlem genellikle 30-60 dakika sürer. Sedasyonun etkisi geçene kadar hasta gözlem altında tutulur. İşlemden sonra hafif bir karın ağrısı veya şişkinlik hissi olabilir.

Diğer Endoskopik İşlemler

Gastroenteroloji uzmanları, yukarıda bahsedilen üst endoskopi ve kolonoskopi dışında, aşağıdaki endoskopik işlemleri de gerçekleştirebilirler:

• Enteroskopi: İnce bağırsağın incelenmesi için yapılan bir işlemdir.
• ERCP (Endoskopik Retrograd Kolanjiyopankreatografi): Safra kanalları ve pankreas kanallarının incelenmesi için yapılan bir işlemdir.
• Endoskopik Ultrasonografi (EUS): Sindirim sistemi organlarının duvarlarının ve çevresindeki dokuların daha detaylı görüntülenmesi için yapılan bir işlemdir.
• Kapsül Endoskopi: Yutulabilir bir kapsül şeklindeki endoskop ile ince bağırsağın görüntülenmesi işlemidir.

Genel Cerrahi Uzmanları ve Endoskopi

Genel cerrahi uzmanları, sindirim sistemi cerrahisi konusunda uzmanlaşmışlardır. Endoskopik işlemleri, genellikle cerrahi müdahale gerektiren durumlarda gerçekleştirirler. Örneğin, polip çıkarılması, kanama durdurulması veya yabancı cisim çıkarılması gibi durumlarda endoskopik yöntemleri kullanabilirler.

Genel cerrahi uzmanları ayrıca, laparoskopik cerrahi (kapalı ameliyat) sırasında da endoskopik yöntemleri kullanabilirler. Laparoskopik cerrahi, karın bölgesine küçük kesiler yapılarak gerçekleştirilen bir cerrahi yöntemdir. Bu yöntemde, bir kamera ve cerrahi aletler karın boşluğuna yerleştirilir ve cerrah, bir monitörden görüntüleri izleyerek ameliyatı gerçekleştirir.

Göğüs Hastalıkları Uzmanları ve Bronkoskopi

Göğüs hastalıkları uzmanları, akciğer ve solunum yolları hastalıklarının teşhis ve tedavisiyle ilgilenirler. Bronkoskopi, akciğerleri ve solunum yollarını incelemek için kullanılan bir endoskopik yöntemdir.

Bronkoskopi Neden Yapılır?

Bronkoskopi, aşağıdaki durumların teşhis ve tedavisi için yapılabilir:

• Öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi solunum sistemi şikayetleri: Bu şikayetlerin nedenini belirlemek için bronkoskopi yapılabilir.
• Akciğerde kitle veya tümör şüphesi: Akciğerde kitle veya tümör olup olmadığını kontrol etmek ve biyopsi almak için bronkoskopi yapılabilir.
• Akciğer enfeksiyonları: Akciğer enfeksiyonlarının nedenini belirlemek ve tedavi etmek için bronkoskopi yapılabilir.
• Yabancı cisim aspirasyonu: Solunum yollarına kaçan yabancı cisimlerin çıkarılması için bronkoskopi yapılabilir.
• Kan tükürme: Kan tükürmenin nedenini belirlemek için bronkoskopi yapılabilir.

Bronkoskopi İşlemi Nasıl Yapılır?

Bronkoskopi genellikle şu adımları içerir:

1. Hazırlık: İşlemden önce hastanın aç olması gerekir. Doktorunuz, işlem öncesinde kullanmanız gereken ilaçlar hakkında size bilgi verecektir.
2. Anestezi: Bronkoskopi genellikle lokal anestezi altında yapılır. Lokal anestezi, boğazı uyuşturarak öksürme refleksini azaltır. Bazı durumlarda, sedasyon da kullanılabilir.
3. İşlem: Hasta oturur pozisyonda veya yatar pozisyonda olabilir. Endoskop, burun veya ağız yoluyla solunum yollarına ilerletilir. Doktor, endoskop üzerindeki kamera sayesinde solunum yollarının iç yüzeyini bir monitörden izler.
4. Biyopsi: Gerekli görülürse, şüpheli bölgelerden biyopsi alınır. Biyopsi örnekleri, patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir.
5. İşlem Sonrası: İşlem genellikle 30-60 dakika sürer. İşlemden sonra hafif bir boğaz ağrısı veya öksürük olabilir.

KBB (Kulak Burun Boğaz) Uzmanları ve Endoskopi

KBB uzmanları, kulak, burun ve boğaz hastalıklarının teşhis ve tedavisiyle ilgilenirler. Üst solunum yollarını ve yutma problemlerini değerlendirmek için endoskopik yöntemler kullanabilirler.

KBB uzmanları tarafından yapılan endoskopik işlemler arasında şunlar bulunur:

• Rinoskopi: Burun boşluğunun ve sinüslerin incelenmesi için yapılan bir işlemdir.
• Laringoskopi: Gırtlak ve ses tellerinin incelenmesi için yapılan bir işlemdir.
• Faringoskopi: Yutak bölgesinin incelenmesi için yapılan bir işlemdir.

Çocuk Gastroenteroloji Uzmanları ve Endoskopi

Çocuk gastroenteroloji uzmanları, çocuklarda görülen sindirim sistemi hastalıklarının teşhis ve tedavisinde uzmanlaşmışlardır. Çocuklarda endoskopi, yetişkinlere göre daha hassas bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle, çocuk gastroenteroloji uzmanları, çocukların yaşına ve durumuna uygun endoskopik yöntemleri kullanırlar.

Çocuk gastroenteroloji uzmanları, çocuklarda aşağıdaki endoskopik işlemleri gerçekleştirebilirler:

• Üst Endoskopi (Gastroskopi): Çocuklarda mide ağrısı, kusma, yutma güçlüğü gibi şikayetlerin nedenini belirlemek için yapılabilir.
• Kolonoskopi: Çocuklarda karın ağrısı, ishal, kabızlık, dışkıda kan gibi şikayetlerin nedenini belirlemek için yapılabilir.

Hangi Durumlarda Hangi Doktora Gidilmelidir?

Endoskopi yaptırmak gerektiğinde hangi doktora başvurmanız gerektiği, şikayetlerinize ve hangi bölgenin incelenmesi gerektiğine bağlıdır. Aşağıdaki tablo, hangi durumlarda hangi doktora başvurmanız gerektiği konusunda size yardımcı olabilir:

Şikayetler / İncelenmesi Gereken Bölge	Önerilen Uzmanlık Alanı
Hazımsızlık, mide ağrısı, bulantı, kusma, yutma güçlüğü, mide ekşimesi, reflü, mide ülseri, gastrit, kanama, tümör veya polip şüphesi (Yemek borusu, mide, oniki parmak bağırsağı)	Gastroenteroloji Uzmanı
Karın ağrısı, şişkinlik, kabızlık, ishal, dışkıda kan, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik, polip taraması, kolon kanseri taraması, inflamatuar bağırsak hastalıkları (Kalın bağırsak, rektum)	Gastroenteroloji Uzmanı
İnce bağırsak problemleri	Gastroenteroloji Uzmanı (Enteroskopi, Kapsül Endoskopi)
Safra kanalları ve pankreas kanalları problemleri	Gastroenteroloji Uzmanı (ERCP)
Sindirim sistemi organlarının duvarlarının ve çevresindeki dokuların detaylı görüntülenmesi	Gastroenteroloji Uzmanı (EUS)
Polip çıkarılması, kanama durdurulması, yabancı cisim çıkarılması (Sindirim sistemi)	Genel Cerrahi Uzmanı (Gerekli durumlarda)
Öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı, akciğerde kitle veya tümör şüphesi, akciğer enfeksiyonları, yabancı cisim aspirasyonu, kan tükürme (Akciğerler, solunum yolları)	Göğüs Hastalıkları Uzmanı
Burun tıkanıklığı, sinüzit, burun kanaması, ses kısıklığı, yutma güçlüğü (Üst solunum yolları)	KBB (Kulak Burun Boğaz) Uzmanı
Çocuklarda sindirim sistemi şikayetleri (Mide ağrısı, kusma, ishal, kabızlık, dışkıda kan)	Çocuk Gastroenteroloji Uzmanı

Önemli Notlar

• Endoskopi kararı, doktorunuzun yapacağı muayene ve değerlendirme sonucunda verilmelidir.
• Endoskopi öncesinde, doktorunuza kullandığınız ilaçlar, alerjileriniz ve diğer sağlık sorunlarınız hakkında bilgi vermeniz önemlidir.
• Endoskopi işlemiyle ilgili aklınıza takılan tüm soruları doktorunuza sormaktan çekinmeyin.
• Endoskopi sonrasında, doktorunuzun önerilerine uyun ve kontrol randevularınızı aksatmayın.

Sonuç

Endoskopi, sindirim sistemi problemlerini teşhis etmek ve tedavi etmek için kullanılan önemli bir tıbbi yöntemdir. Endoskopi işlemini gerçekleştiren farklı uzmanlık alanlarındaki doktorları ve hangi durumlarda hangi doktora başvurmanız gerektiğini bu yazıda detaylı bir şekilde inceledik. Unutmayın, endoskopi kararı doktorunuzun yapacağı değerlendirme sonucunda verilmelidir ve işlemle ilgili tüm sorularınızı doktorunuza sormaktan çekinmeyin.