İnsan Kalbinin Anatomisi ve Kardiyovasküler Hastalıklarla İlişkisi

Kardiyovasküler sistem, insan vücudunun en hayati organlarından biri olan kalp ve kan damarlarından oluşur. Bu sistem, oksijen ve besin maddelerini vücudun her yerine taşıyarak yaşamın sürdürülmesini sağlar. Kalbin anatomisi ve fizyolojisi hakkında bilgi sahibi olmak, kardiyovasküler hastalıkların (KVH) anlaşılması ve önlenmesi açısından büyük önem taşır. Bu yazıda, insan kalbinin detaylı anatomisini, fizyolojisini ve KVH'larla olan ilişkisini inceleyeceğiz.

1. Kalbin Anatomisi

Kalp, göğüs boşluğunda, akciğerlerin arasında ve sternumun (göğüs kemiği) arkasında yer alan kaslı bir organdır. Yaklaşık olarak bir yumruk büyüklüğündedir ve ağırlığı yetişkinlerde ortalama 250-350 gramdır. Kalp, perikard adı verilen çift katmanlı bir zarla çevrilidir.

1.1. Kalbin Katmanları

Kalp duvarı üç ana katmandan oluşur:

Perikard: Kalbi çevreleyen ve koruyan çift katmanlı bir zardır. İki katman arasında perikard sıvısı bulunur, bu sıvı kalbin hareketleri sırasında sürtünmeyi azaltır.
Miyokard: Kalp kası tabakasıdır ve kalbin kasılmasını sağlar. En kalın tabakadır ve kalbin pompalama gücünü oluşturur.
Endokard: Kalbin iç yüzeyini kaplayan ince bir zardır. Kanla doğrudan temas halindedir ve pürüzsüz bir yüzey sağlayarak kan akışını kolaylaştırır.

1.2. Kalbin Odacıkları

Kalp, dört odacıktan oluşur: iki kulakçık (atrium) ve iki karıncık (ventrikül). Kulakçıklar kanı toplar ve karıncıklara pompalar. Karıncıklar ise kanı akciğerlere ve vücuda pompalar.

Sağ Kulakçık (Atrium Dextrum): Vücuttan gelen oksijensiz kanı toplar. Superior vena cava (üst ana toplardamar), inferior vena cava (alt ana toplardamar) ve koroner sinüs yoluyla kan alır.
Sol Kulakçık (Atrium Sinistrum): Akciğerlerden gelen oksijenli kanı toplar. Pulmoner venler (akciğer toplardamarları) yoluyla kan alır.
Sağ Karıncık (Ventriculus Dexter): Sağ kulakçıktan aldığı oksijensiz kanı pulmoner arter yoluyla akciğerlere pompalar.
Sol Karıncık (Ventriculus Sinister): Sol kulakçıktan aldığı oksijenli kanı aorta yoluyla vücuda pompalar. Sol karıncık, vücuda kan pompaladığı için en kalın miyokard tabakasına sahiptir.

1.3. Kalp Kapakları

Kalp kapakları, kanın tek yönlü akışını sağlar ve kanın geriye kaçmasını engeller. Dört ana kalp kapağı vardır:

Triküspit Kapak (Valva Tricuspidalis): Sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında bulunur. Üç yaprakçıktan oluşur ve kanın sağ karıncıktan sağ kulakçığa geri kaçmasını engeller.
Mitral Kapak (Valva Mitralis): Sol kulakçık ile sol karıncık arasında bulunur. İki yaprakçıktan oluşur ve kanın sol karıncıktan sol kulakçığa geri kaçmasını engeller. Bikuspid kapak olarak da bilinir.
Pulmoner Kapak (Valva Pulmonalis): Sağ karıncık ile pulmoner arter arasında bulunur. Üç yaprakçıktan oluşur ve kanın pulmoner arterden sağ karıncığa geri kaçmasını engeller.
Aort Kapak (Valva Aortae): Sol karıncık ile aorta arasında bulunur. Üç yaprakçıktan oluşur ve kanın aortadan sol karıncığa geri kaçmasını engeller.

Bu kapakların düzgün çalışması, kanın verimli bir şekilde pompalanmasını sağlar. Kapaklarda oluşan sorunlar (darlık veya yetersizlik), kan akışını bozarak KVH'lara yol açabilir.

1.4. Kalbin Damarları

Kalbin kendi kan damarları da vardır. Bu damarlar, kalbi besler ve oksijen ile besin maddeleri sağlar. İki ana koroner arter vardır:

Sağ Koroner Arter (Arteria Coronaria Dextra): Aortadan çıkar ve sağ kulakçığı, sağ karıncığı ve kalbin arka alt kısmını besler. Ayrıca, sinoatriyal (SA) düğümün ve atriyoventriküler (AV) düğümün kanlanmasını da sağlar.
Sol Koroner Arter (Arteria Coronaria Sinistra): Aortadan çıkar ve iki ana dala ayrılır:
- Sol Ön İnterventriküler Arter (Arteria Interventricularis Anterior): Kalbin ön yüzünü ve interventriküler septumun ön kısmını besler. LAD (Left Anterior Descending) olarak da bilinir.
- Sirkumfleks Arter (Arteria Circumflexa): Sol kulakçığı, sol karıncığın yan ve arka kısmını besler.

Koroner arterlerde oluşan tıkanıklıklar, miyokardiyal iskemiye (kalp kasının yeterince oksijen alamaması) ve miyokard enfarktüsüne (kalp krizi) yol açabilir. Koroner arter hastalığı, KVH'ların en yaygın nedenlerinden biridir.

1.5. Kalbin İletim Sistemi

Kalbin kasılması, özel bir iletim sistemi tarafından kontrol edilir. Bu sistem, elektriksel uyarıları üretir ve kalbin her yerine yayarak kasılmayı sağlar.

Sinoatriyal (SA) Düğüm: Sağ kulakçıkta bulunur ve kalbin doğal kalp pilidir. Dakikada 60-100 arasında elektriksel uyarı üretir.
Atriyoventriküler (AV) Düğüm: Kulakçıklar ile karıncıklar arasında bulunur. SA düğümünden gelen uyarıları alır ve karıncıklara iletir. AV düğümü, uyarıları biraz yavaşlatarak kulakçıkların tamamen kasılmasını sağlar.
His Demeti: AV düğümünden sonra başlar ve interventriküler septum boyunca ilerler.
Sağ ve Sol Dal: His demeti, sağ ve sol dallara ayrılır ve karıncıkların duvarlarına yayılır.
Purkinje Lifleri: Karıncıkların duvarlarında bulunan ince liflerdir. Elektriksel uyarıları karıncık kaslarına ileterek kasılmayı başlatır.

Kalbin iletim sisteminde oluşan sorunlar, aritmi adı verilen kalp ritim bozukluklarına yol açabilir. Aritmiler, kalbin çok hızlı (taşikardi), çok yavaş (bradikardi) veya düzensiz atmasına neden olabilir.

2. Kalbin Fizyolojisi

Kalbin fizyolojisi, kanın vücuda pompalanma sürecini içerir. Kalbin kasılması ve gevşemesi, bir döngü halinde gerçekleşir ve bu döngüye kardiyak döngü denir.

2.1. Kardiyak Döngü

Kardiyak döngü, iki ana fazdan oluşur:

Sistol: Kalbin kasıldığı ve kanı pompaladığı fazdır. Kulakçık sistolü ve karıncık sistolü olmak üzere ikiye ayrılır.
Diastol: Kalbin gevşediği ve kanla dolduğu fazdır. Kulakçık diastolü ve karıncık diastolü olmak üzere ikiye ayrılır.

Kardiyak döngü şu şekilde gerçekleşir:

Kulakçık Sistolü: Kulakçıklar kasılır ve kanı karıncıklara pompalar. Karıncıklar diastolde bulunur ve gevşemiştir.
Karıncık Sistolü: Karıncıklar kasılır ve kanı pulmoner arter ve aorta yoluyla vücuda pompalar. Kulakçıklar diastolde bulunur ve gevşemiştir. Kalp kapakları, kanın tek yönlü akışını sağlar.
Diastol: Kulakçıklar ve karıncıklar gevşer ve kanla dolar. Kan, kulakçıklara geri döner ve karıncıklar dolmaya başlar.

2.2. Kalp Hızı ve Atım Hacmi

Kalp hızı, dakikadaki kalp atışı sayısıdır. Normal bir yetişkinde kalp hızı istirahat halinde 60-100 arasındadır. Atım hacmi ise, her bir kalp atışı ile pompalanan kan miktarıdır. Normal bir yetişkinde atım hacmi yaklaşık 70 ml'dir.

2.3. Kardiyak Output

Kardiyak output (kalp debisi), dakikada kalpten pompalanan toplam kan miktarıdır. Kalp hızı ve atım hacminin çarpımı ile hesaplanır:

Kardiyak Output = Kalp Hızı x Atım Hacmi

Normal bir yetişkinde kardiyak output istirahat halinde yaklaşık 5 litre/dakikadır. Egzersiz sırasında kardiyak output artar ve 20-25 litre/dakikaya kadar çıkabilir.

2.4. Kan Basıncı

Kan basıncı, kanın damar duvarlarına uyguladığı basınçtır. Sistolik basınç (kalp kasılırken) ve diyastolik basınç (kalp gevşerken) olmak üzere iki ölçümü vardır. Normal bir yetişkinde kan basıncı 120/80 mmHg'nin altında olmalıdır. Yüksek kan basıncı (hipertansiyon), KVH'lar için önemli bir risk faktörüdür.

3. Kardiyovasküler Hastalıklar (KVH)

Kardiyovasküler hastalıklar, kalp ve kan damarlarını etkileyen bir grup hastalıktır. KVH'lar, dünya genelinde önde gelen ölüm nedenlerinden biridir. En sık görülen KVH'lar şunlardır:

3.1. Koroner Arter Hastalığı (KAH)

Koroner arter hastalığı, koroner arterlerde plak birikimi sonucu oluşan bir durumdur. Plaklar, kolesterol, yağ ve diğer maddelerden oluşur ve arterlerin daralmasına veya tıkanmasına neden olabilir. Bu durum, miyokardiyal iskemiye (kalp kasının yeterince oksijen alamaması) ve miyokard enfarktüsüne (kalp krizi) yol açabilir.

3.1.1. Risk Faktörleri

KAH için risk faktörleri şunlardır:

Yüksek Kolesterol: Yüksek LDL (kötü) kolesterol ve düşük HDL (iyi) kolesterol seviyeleri.
Yüksek Kan Basıncı (Hipertansiyon): Damar duvarlarına zarar verir ve plak birikimini hızlandırır.
Sigara İçmek: Damar duvarlarına zarar verir ve kanın pıhtılaşma eğilimini artırır.
Diyabet: Yüksek kan şekeri, damar duvarlarına zarar verir.
Obezite: Fazla kilo, kalp üzerindeki yükü artırır ve diğer risk faktörlerini tetikleyebilir.
Aile Öyküsü: Ailede erken yaşta KAH öyküsü bulunması riski artırır.
Yaş: Yaş ilerledikçe risk artar.
Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha erken yaşta KAH görülme olasılığı daha yüksektir. Ancak menopozdan sonra kadınlarda risk artar.
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği, kalp sağlığını olumsuz etkiler.
Stres: Kronik stres, kalp üzerindeki yükü artırır ve kan basıncını yükseltebilir.

3.1.2. Belirtiler

KAH'nın belirtileri şunlardır:

Göğüs Ağrısı (Angina): Kalp kasının yeterince oksijen alamaması sonucu oluşan ağrı veya rahatsızlık. Genellikle egzersiz veya stres sırasında ortaya çıkar.
Nefes Darlığı: Kalp yetersizliği veya miyokardiyal iskemi sonucu ortaya çıkabilir.
Yorgunluk: Kalp kasının yeterince kan pompalayamaması sonucu ortaya çıkabilir.
Kalp Krizi (Miyokard Enfarktüsü): Koroner arterin tamamen tıkanması sonucu kalp kasının ölmesi. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, terleme, bulantı ve kusma gibi belirtilerle kendini gösterir.

3.1.3. Tedavi

KAH'nın tedavisi, risk faktörlerinin kontrol altına alınmasını, ilaç tedavisini ve cerrahi yöntemleri içerir:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigara bırakma, kilo verme ve stres yönetimi.
İlaç Tedavisi:
- Antiplatelet İlaçlar: Aspirin ve klopidogrel gibi ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını önler.
- Beta Blokerler: Kalp hızını ve kan basıncını düşürür.
- ACE İnhibitörleri ve ARB'ler: Kan basıncını düşürür ve kalp yetersizliğinin ilerlemesini yavaşlatır.
- Statinler: Kolesterol seviyelerini düşürür ve plakların büyümesini engeller.
- Nitratlar: Göğüs ağrısını hafifletir.
Cerrahi Yöntemler:
- Anjiyoplasti ve Stent Yerleştirme: Daralmış veya tıkanmış koroner arterleri açmak için kullanılan bir yöntemdir. Bir balon kateter ile arter genişletilir ve stent yerleştirilerek açık kalması sağlanır.
- Koroner Arter Baypas Greftleme (CABG): Tıkanmış koroner arterlerin etrafından kan akışını sağlamak için kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Vücudun başka bir yerinden alınan damarlar (genellikle bacak veya göğüs damarları) kullanılarak baypas oluşturulur.

3.2. Hipertansiyon (Yüksek Kan Basıncı)

Hipertansiyon, kan basıncının sürekli olarak normalin üzerinde olması durumudur. Sistolik basıncın 140 mmHg veya daha yüksek ve/veya diyastolik basıncın 90 mmHg veya daha yüksek olması hipertansiyon olarak kabul edilir.

3.2.1. Risk Faktörleri

Hipertansiyon için risk faktörleri şunlardır:

Yaş: Yaş ilerledikçe risk artar.
Aile Öyküsü: Ailede hipertansiyon öyküsü bulunması riski artırır.
Obezite: Fazla kilo, kalp üzerindeki yükü artırır ve kan basıncını yükseltir.
Yüksek Tuz Tüketimi: Tuz, vücutta su tutulmasına neden olur ve kan basıncını yükseltir.
Alkol Tüketimi: Aşırı alkol tüketimi kan basıncını yükseltebilir.
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği, kan basıncını yükseltir.
Stres: Kronik stres, kan basıncını yükseltebilir.
Sigara İçmek: Damar duvarlarına zarar verir ve kan basıncını yükseltir.
Potasyum Eksikliği: Potasyum, kan basıncını düzenlemeye yardımcı olur.
Kronik Böbrek Hastalığı: Böbrekler, kan basıncını düzenlemede önemli bir rol oynar.

3.2.2. Belirtiler

Hipertansiyon genellikle belirti vermez ve bu nedenle "sessiz katil" olarak bilinir. Ancak bazı durumlarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:

Baş Ağrısı: Özellikle sabahları şiddetli baş ağrıları.
Burun Kanaması: Sık sık burun kanaması.
Nefes Darlığı: Özellikle efor sırasında nefes darlığı.
Baş Dönmesi: Sersemlik hissi veya baş dönmesi.
Görme Bozuklukları: Bulanık görme veya görme kaybı.
Göğüs Ağrısı: Kalp üzerindeki yükün artması sonucu göğüs ağrısı.
Kalp Çarpıntısı: Kalbin hızlı veya düzensiz atması.

3.2.3. Tedavi

Hipertansiyonun tedavisi, yaşam tarzı değişikliklerini ve ilaç tedavisini içerir:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Sağlıklı Beslenme: Düşük tuzlu, düşük yağlı ve yüksek lifli beslenme. DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) diyeti önerilir.
- Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli egzersiz.
- Kilo Verme: Fazla kilolardan kurtulmak.
- Tuz Tüketimini Azaltmak: Günlük tuz tüketimini 2.3 gramın altına indirmek.
- Alkol Tüketimini Sınırlandırmak: Erkekler için günde en fazla iki, kadınlar için günde en fazla bir alkollü içecek.
- Sigara Bırakmak: Sigara içmek, kan basıncını yükseltir ve damar sağlığını bozar.
- Stres Yönetimi: Meditasyon, yoga veya diğer rahatlama teknikleri ile stresi yönetmek.
İlaç Tedavisi:
- Diüretikler: Vücuttan fazla suyu ve tuzu atarak kan basıncını düşürür.
- ACE İnhibitörleri: Anjiyotensin dönüştürücü enzim inhibitörleri, kan damarlarını genişleterek kan basıncını düşürür.
- ARB'ler: Anjiyotensin reseptör blokerleri, ACE inhibitörleri gibi çalışır.
- Beta Blokerler: Kalp hızını ve kan basıncını düşürür.
- Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kan damarlarını genişleterek kan basıncını düşürür.
- Alfa Blokerler: Kan damarlarını genişleterek kan basıncını düşürür.
- Merkezi Etkili İlaçlar: Beyindeki kan basıncını düzenleyen merkezleri etkileyerek kan basıncını düşürür.

3.3. Kalp Yetersizliği

Kalp yetersizliği, kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamaması durumudur. Kalp yetersizliği, genellikle KAH, hipertansiyon, kalp kapak hastalıkları veya diğer kalp hastalıklarının bir sonucu olarak ortaya çıkar.

3.3.1. Risk Faktörleri

Kalp yetersizliği için risk faktörleri şunlardır:

Koroner Arter Hastalığı (KAH): KAH, kalp kasının zayıflamasına neden olabilir.
Hipertansiyon: Yüksek kan basıncı, kalp üzerindeki yükü artırır ve zamanla kalp kasının zayıflamasına neden olabilir.
Kalp Kapak Hastalıkları: Kalp kapaklarında darlık veya yetersizlik, kalbin daha fazla çalışmasına neden olur ve zamanla kalp yetersizliğine yol açabilir.
Kardiyomiyopati: Kalp kasının zayıflamasına veya kalınlaşmasına neden olan bir grup hastalıktır.
Doğuştan Kalp Hastalıkları: Kalbin yapısında doğuştan gelen anomaliler.
Diyabet: Yüksek kan şekeri, kalp kasına zarar verebilir.
Obezite: Fazla kilo, kalp üzerindeki yükü artırır.
Alkol ve Madde Bağımlılığı: Aşırı alkol ve madde kullanımı, kalp kasına zarar verebilir.
Tiroid Hastalıkları: Tiroid hormonlarının aşırı veya yetersiz üretimi, kalp fonksiyonlarını etkileyebilir.

3.3.2. Belirtiler

Kalp yetersizliğinin belirtileri şunlardır:

Nefes Darlığı: Özellikle efor sırasında veya yatarken nefes darlığı.
Yorgunluk: Sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi.
Ayak ve Bacaklarda Şişlik (Ödem): Vücutta sıvı birikmesi sonucu ayak, bacak ve karın bölgesinde şişlik.
Hızlı veya Düzensiz Kalp Atışı: Kalp çarpıntısı veya düzensiz kalp atışı.
Öksürük: Özellikle yatarken kuru öksürük.
Gece Sık İdrara Çıkma: Vücuttaki fazla sıvının atılması için gece sık idrara çıkma ihtiyacı.
Karın Ağrısı: Karaciğerin büyümesi sonucu karın ağrısı.
İştahsızlık: Mide bulantısı ve iştahsızlık.

3.3.3. Tedavi

Kalp yetersizliğinin tedavisi, belirtileri hafifletmeyi, yaşam kalitesini artırmayı ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı amaçlar:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Tuz Tüketimini Azaltmak: Günlük tuz tüketimini 2.3 gramın altına indirmek.
- Sıvı Tüketimini Sınırlandırmak: Günlük sıvı tüketimini doktorun önerdiği miktarda tutmak.
- Kilo Verme: Fazla kilolardan kurtulmak.
- Düzenli Egzersiz: Doktorun önerdiği egzersiz programını takip etmek.
- Sigara ve Alkol Bırakmak: Sigara ve alkol, kalp yetersizliğini kötüleştirebilir.
İlaç Tedavisi:
- Diüretikler: Vücuttan fazla suyu ve tuzu atarak belirtileri hafifletir.
- ACE İnhibitörleri ve ARB'ler: Kan damarlarını genişleterek kalbin yükünü azaltır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
- Beta Blokerler: Kalp hızını ve kan basıncını düşürür ve kalbin daha verimli çalışmasını sağlar.
- Digoksin: Kalp kasının kasılma gücünü artırır ve kalp hızını yavaşlatır.
- Aldosteron Antagonistleri: Vücuttan fazla suyu ve tuzu atarak belirtileri hafifletir ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır.
Cerrahi Yöntemler ve Cihazlar:
- Kalp Pili: Kalp ritmini düzenlemek için kullanılan bir cihazdır.
- İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör (ICD): Hayatı tehdit eden kalp ritim bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan bir cihazdır.
- Kalp Transplantasyonu: İleri evre kalp yetersizliği olan hastalarda kullanılan bir tedavi yöntemidir.
- Ventriküler Assist Cihazları (VAD): Kalbin kan pompalama fonksiyonuna yardımcı olan mekanik cihazlardır.

3.4. Aritmiler (Kalp Ritim Bozuklukları)

Aritmiler, kalbin normal ritminden sapması durumudur. Kalp çok hızlı (taşikardi), çok yavaş (bradikardi) veya düzensiz atabilir. Aritmiler, kalbin iletim sistemindeki sorunlardan kaynaklanabilir.

3.4.1. Risk Faktörleri

Aritmiler için risk faktörleri şunlardır:

Koroner Arter Hastalığı (KAH): KAH, kalp kasına zarar verebilir ve aritmilere neden olabilir.
Hipertansiyon: Yüksek kan basıncı, kalp üzerindeki yükü artırır ve aritmilere yol açabilir.
Kalp Kapak Hastalıkları: Kalp kapaklarında darlık veya yetersizlik, kalbin ritmini bozabilir.
Kalp Yetersizliği: Kalp yetersizliği, aritmilere neden olabilir.
Doğuştan Kalp Hastalıkları: Kalbin yapısında doğuştan gelen anomaliler.
Tiroid Hastalıkları: Tiroid hormonlarının aşırı veya yetersiz üretimi, kalp ritmini etkileyebilir.
Akciğer Hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi akciğer hastalıkları, aritmilere neden olabilir.
Alkol ve Madde Bağımlılığı: Aşırı alkol ve madde kullanımı, kalp ritmini bozabilir.
Bazı İlaçlar: Bazı ilaçlar, aritmilere neden olabilir.
Elektrolit Dengesizlikleri: Potasyum, magnezyum veya kalsiyum gibi elektrolitlerin dengesizliği, kalp ritmini etkileyebilir.

3.4.2. Belirtiler

Aritmilerin belirtileri şunlardır:

Kalp Çarpıntısı: Kalbin hızlı, düzensiz veya güçlü atması.
Baş Dönmesi: Sersemlik hissi veya baş dönmesi.
Bayılma: Bilinç kaybı.
Nefes Darlığı: Özellikle efor sırasında nefes darlığı.
Göğüs Ağrısı: Kalp üzerindeki yükün artması sonucu göğüs ağrısı.
Yorgunluk: Sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi.

3.4.3. Tedavi

Aritmilerin tedavisi, aritmilerin türüne ve şiddetine bağlıdır:

İlaç Tedavisi:
- Anti-aritmik İlaçlar: Kalp ritmini düzenlemek için kullanılan ilaçlardır.
- Beta Blokerler: Kalp hızını yavaşlatır.
- Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kalp hızını yavaşlatır ve kan damarlarını genişletir.
- Digoksin: Kalp hızını yavaşlatır ve kalp kasının kasılma gücünü artırır.
Kardiyoversiyon: Elektrik şoku verilerek kalbin normal ritmine döndürülmesi işlemidir.
Kateter Ablasyonu: Kalp ritim bozukluğuna neden olan anormal elektriksel yolların yakılarak ortadan kaldırılması işlemidir.
Kalp Pili: Kalp ritmini düzenlemek için kullanılan bir cihazdır.
İmplante Edilebilir Kardiyoverter Defibrilatör (ICD): Hayatı tehdit eden kalp ritim bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan bir cihazdır.

3.5. Kalp Kapak Hastalıkları

Kalp kapak hastalıkları, kalp kapaklarında darlık (stenoz) veya yetersizlik (regürjitasyon) olması durumudur. Darlık, kapağın tam olarak açılamaması ve kan akışının engellenmesi anlamına gelirken, yetersizlik ise kapağın tam olarak kapanamaması ve kanın geriye kaçması anlamına gelir.

3.5.1. Risk Faktörleri

Kalp kapak hastalıkları için risk faktörleri şunlardır:

Romatizmal Ateş: Özellikle çocukluk çağında geçirilen romatizmal ateş, kalp kapaklarına zarar verebilir.
Doğuştan Kalp Hastalıkları: Kalbin yapısında doğuştan gelen anomaliler, kalp kapaklarını etkileyebilir.
Yaşlanma: Yaş ilerledikçe kalp kapakları kalınlaşabilir ve sertleşebilir.
Enfeksiyöz Endokardit: Kalp kapaklarının enfeksiyonu.
Koroner Arter Hastalığı (KAH): KAH, kalp kapaklarının fonksiyonunu etkileyebilir.
Kardiyomiyopati: Kalp kasının zayıflaması veya kalınlaşması, kalp kapaklarını etkileyebilir.

3.5.2. Belirtiler

Kalp kapak hastalıklarının belirtileri şunlardır:

Nefes Darlığı: Özellikle efor sırasında nefes darlığı.
Yorgunluk: Sürekli yorgunluk ve halsizlik hissi.
Göğüs Ağrısı: Kalp üzerindeki yükün artması sonucu göğüs ağrısı.
Baş Dönmesi: Sersemlik hissi veya baş dönmesi.
Bayılma: Bilinç kaybı.
Ayak ve Bacaklarda Şişlik (Ödem): Vücutta sıvı birikmesi sonucu ayak, bacak ve karın bölgesinde şişlik.
Kalp Çarpıntısı: Kalbin hızlı, düzensiz veya güçlü atması.

3.5.3. Tedavi

Kalp kapak hastalıklarının tedavisi, hastalığın şiddetine ve belirtilerine bağlıdır:

İlaç Tedavisi: Belirtileri hafifletmek ve kalp yetersizliğini kontrol altına almak için kullanılan ilaçlar.
Kapak Tamiri veya Değişimi: Kalp kapağının tamir edilmesi veya yapay bir kapakla değiştirilmesi. Kapak tamiri, mümkünse tercih edilen bir yöntemdir. Kapak değişimi ise mekanik veya biyolojik kapaklarla yapılabilir.
Kateter Bazlı Kapak Tedavileri: Özellikle yaşlı ve cerrahi riski yüksek olan hastalarda kullanılan minimal invaziv yöntemlerdir.

4. Kardiyovasküler Hastalıkların Önlenmesi

Kardiyovasküler hastalıkların önlenmesi, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının benimsenmesi ile mümkündür:

Sağlıklı Beslenme: Düşük yağlı, düşük tuzlu, yüksek lifli ve bol meyve sebze içeren bir beslenme düzeni.
Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli egzersiz yapmak.
Kilo Kontrolü: Sağlıklı kiloyu korumak.
Sigara Bırakmak: Sigara içmek, KVH riskini önemli ölçüde artırır.
Alkol Tüketimini Sınırlandırmak: Aşırı alkol tüketimi, KVH riskini artırır.
Stres Yönetimi: Stresi yönetmek için meditasyon, yoga veya diğer rahatlama tekniklerini kullanmak.
Kan Basıncını ve Kolesterolü Kontrol Altında Tutmak: Düzenli doktor kontrolü ile kan basıncını ve kolesterolü kontrol altında tutmak.
Diyabeti Yönetmek: Diyabet hastalarının kan şekerini kontrol altında tutması, KVH riskini azaltır.