Enfeksiyon HastalıklarıKlinik MikrobiyolojiSeyahat Hekimliği
Seyahat Sağlığı: Tropikal Hastalıklardan Korunma Rehberi
Seyahat Sağlığı: Tropikal Hastalıklardan Korunma Rehberi
Tropikal bölgeler, eşsiz doğal güzellikleri ve kültürel zenginlikleriyle gezginler için cazip destinasyonlardır. Ancak, bu bölgeler aynı zamanda bazı sağlık riskleri de taşır. Tropikal hastalıklar, bu bölgelerde yaşayan veya seyahat eden kişiler için ciddi bir tehdit oluşturabilir. Bu rehber, tropikal bölgelere seyahat etmeyi planlayanlar için kapsamlı bir korunma stratejisi sunmayı amaçlamaktadır.
1. Tropikal Hastalıklar Hakkında Genel Bilgiler
Tropikal hastalıklar, genellikle sıcak ve nemli iklimlerde yaygın olan, vektörler (sivrisinekler, keneler, sinekler vb.) veya kontamine su ve gıda yoluyla bulaşan enfeksiyonlardır. Bu hastalıklar, hafif semptomlardan yaşamı tehdit eden durumlara kadar farklı şiddetlerde seyredebilir. Seyahatiniz öncesinde, gideceğiniz bölgede yaygın olan hastalıklar hakkında bilgi sahibi olmak, gerekli önlemleri almanız için kritik öneme sahiptir.
1.1. Yaygın Tropikal Hastalıklar
- Sıtma: Anofel cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşan, paraziter bir hastalıktır. Yüksek ateş, titreme, terleme ve baş ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Deng Humması: Aedes cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşan viral bir hastalıktır. Yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları, döküntü ve bazen kanama ile karakterizedir.
- Zika Virüsü: Aedes cinsi sivrisinekler aracılığıyla bulaşan viral bir enfeksiyondur. Genellikle hafif semptomlara neden olur (ateş, döküntü, eklem ağrısı), ancak hamile kadınlar için ciddi riskler taşır (bebeklerde mikrosefali).
- Sarıhumma: Aedes aegypti sivrisineklerinin ısırmasıyla bulaşan viral bir hastalıktır. Ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, bulantı ve kusma gibi belirtilerle başlar. İlerleyen vakalarda karaciğer hasarı ve kanama görülebilir.
- Chikungunya: Aedes cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla yayılan viral bir hastalıktır. Ateş ve şiddetli eklem ağrıları en belirgin semptomlarıdır.
- Uyku Hastalığı (Afrika Tripanozomiyazı): Tsetse sineğinin ısırmasıyla bulaşan paraziter bir hastalıktır. Erken dönemde ateş, baş ağrısı ve kaşıntı gibi belirtiler görülürken, ilerleyen dönemlerde sinir sistemi etkilenerek uyku bozuklukları ve davranış değişiklikleri ortaya çıkar.
- Şark Çıbanı (Leishmaniasis): Tatarcık sineğinin ısırmasıyla bulaşan paraziter bir hastalıktır. Ciltte ülserlere veya iç organlarda hasara neden olabilir.
- Kolera: Vibrio cholerae bakterisiyle kontamine olmuş su veya gıda yoluyla bulaşan bir enfeksiyondur. Şiddetli ishal ve kusmaya neden olarak dehidratasyona yol açar.
- Tifo: Salmonella typhi bakterisiyle kontamine olmuş su veya gıda yoluyla bulaşan bir enfeksiyondur. Yüksek ateş, baş ağrısı, karın ağrısı ve kabızlık gibi belirtilerle seyreder.
- Hepatit A ve E: Kontamine su veya gıda yoluyla bulaşan viral karaciğer enfeksiyonlarıdır.
- Kuduz: Enfekte hayvanların (köpek, yarasa vb.) ısırması veya tırmalamasıyla bulaşan viral bir hastalıktır. Sinir sistemini etkileyerek ölümcül olabilir.
- Parazitler: Kancalı kurt, kıl kurdu, tenya gibi parazitler kontamine su, gıda veya toprak yoluyla bulaşabilir.
1.2. Risk Faktörleri
Tropikal hastalıklara yakalanma riski, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir:
- Seyahat Destinasyonu: Farklı bölgelerde farklı hastalıklar yaygın olabilir.
- Seyahat Süresi: Uzun süreli seyahatler riski artırır.
- Seyahat Şekli: Kırsal bölgelerde konaklama, açık havada daha fazla zaman geçirme riski artırır.
- Yaş ve Sağlık Durumu: Bebekler, çocuklar, hamile kadınlar ve kronik rahatsızlıkları olan kişiler daha yüksek risk altındadır.
- Aşılama Durumu: Gerekli aşıların yapılmaması riski artırır.
- Koruyucu Önlemlerin Alınmaması: Sivrisinek kovucu kullanmamak, güvenli gıda ve su tüketmemek riski artırır.
2. Seyahat Öncesi Hazırlık
Tropikal bir bölgeye seyahat etmeden önce yapmanız gereken en önemli şey, bir seyahat sağlığı uzmanına danışmaktır. Uzman, gideceğiniz bölgeye özgü sağlık riskleri hakkında sizi bilgilendirecek ve gerekli aşılar, ilaçlar ve diğer koruyucu önlemler konusunda size tavsiyelerde bulunacaktır.
2.1. Seyahat Sağlığı Danışmanlığı
Seyahat sağlığı danışmanlığı, seyahatiniz öncesinde bir doktora başvurarak gideceğiniz bölgedeki sağlık riskleri hakkında bilgi almanız ve gerekli önlemleri belirlemeniz anlamına gelir. Bu danışmanlık sırasında doktorunuz:
- Gideceğiniz bölgedeki yaygın hastalıkları değerlendirecek.
- Aşı durumunuzu kontrol edecek ve gerekli aşıları önerecek.
- Sıtma, ishal gibi hastalıklar için profilaktik ilaçlar reçete edecek.
- Seyahat sırasında dikkat etmeniz gereken hijyen ve güvenlik önlemleri hakkında sizi bilgilendirecek.
- Kişisel sağlık durumunuzu göz önünde bulundurarak size özel tavsiyelerde bulunacaktır.
Seyahat sağlığı danışmanlığını, seyahatinizden en az 4-6 hafta önce almanız önerilir. Bu, aşıların etkili olması ve gerekli ilaçları temin etmeniz için yeterli zaman sağlayacaktır.
2.2. Aşılar
Tropikal bölgelere seyahat edenler için önerilen veya zorunlu olan çeşitli aşılar bulunmaktadır. Aşılar, vücudunuzun belirli hastalıklara karşı antikor üretmesini sağlayarak sizi enfeksiyonlardan korur.
- Sarıhumma Aşısı: Bazı Afrika ve Güney Amerika ülkelerine seyahat edenler için zorunludur. Aşı sertifikası, ülkeye giriş için gereklidir.
- Tifo Aşısı: Özellikle hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelere seyahat edenler için önerilir.
- Hepatit A Aşısı: Kontamine su ve gıda yoluyla bulaşan Hepatit A'dan korunmak için önerilir.
- Hepatit B Aşısı: Kan yoluyla veya cinsel yolla bulaşan Hepatit B'den korunmak için önerilir.
- Kuduz Aşısı: Hayvanlarla temas riskinin yüksek olduğu bölgelere seyahat edenler için önerilir.
- Meningokok Aşısı: Meningokok menenjiti riskinin yüksek olduğu bölgelere seyahat edenler için önerilir.
- Japon Ensefaliti Aşısı: Asya'nın bazı bölgelerinde sivrisinekler aracılığıyla bulaşan Japon Ensefaliti'nden korunmak için önerilir.
- Çocukluk Çağı Aşıları: Kızamık, kabakulak, kızamıkçık (KKK), çocuk felci gibi çocukluk çağı aşılarınızın güncel olduğundan emin olun.
Hangi aşıların sizin için gerekli olduğunu belirlemek için seyahat sağlığı uzmanınıza danışın.
2.3. İlaçlar
Aşıların yanı sıra, seyahatiniz sırasında kullanmanız gerekebilecek bazı ilaçlar da vardır:
- Sıtma Profilaksisi: Sıtma riski olan bölgelere seyahat edenler için sıtma profilaksisi ilaçları reçete edilir. Bu ilaçlar, sıtma parazitinin vücudunuzda çoğalmasını engelleyerek sizi hastalıktan korur. Farklı sıtma profilaksisi ilaçları mevcuttur ve hangisinin sizin için uygun olduğunu doktorunuz belirleyecektir.
- İshal İlaçları: Seyahat ishali, tropikal bölgelerde sık karşılaşılan bir sorundur. Seyahatiniz sırasında kullanmak üzere ishal ilaçları bulundurmanız faydalı olacaktır.
- Ağrı Kesiciler ve Ateş Düşürücüler: Baş ağrısı, kas ağrısı veya ateş gibi durumlarda kullanmak üzere ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar bulundurun.
- Antihistaminikler: Alerjik reaksiyonlar veya böcek ısırıklarına karşı kullanmak üzere antihistaminik ilaçlar bulundurun.
- Antibiyotikler: Doktorunuz tarafından reçete edilmişse, enfeksiyonlara karşı kullanmak üzere antibiyotik bulundurun.
- Kişisel İlaçlar: Kronik rahatsızlıklarınız için kullandığınız ilaçları yanınızda bulundurun. Bu ilaçların reçetelerini de yanınızda bulundurmanız önemlidir.
İlaçlarınızı orijinal ambalajlarında ve reçeteleriyle birlikte taşıyın. Seyahatiniz sırasında herhangi bir sağlık sorunu yaşarsanız, bu belgeler size yardımcı olacaktır.
2.4. Seyahat Sigortası
Seyahat sigortası, seyahatiniz sırasında yaşayabileceğiniz sağlık sorunları, kaza, kayıp eşya gibi durumlarda size maddi güvence sağlar. Seyahat sigortası yaptırırken, poliçenin kapsamını dikkatlice inceleyin ve aşağıdaki konuları kapsadığından emin olun:
- Tıbbi Harcamalar: Seyahatiniz sırasında hastalanmanız veya yaralanmanız durumunda tedavi masraflarınızı karşılamalıdır.
- Hastaneye Yatış: Hastaneye yatmanız gerektiğinde hastane masraflarınızı karşılamalıdır.
- Tıbbi Tahliye: Gerekli durumlarda tıbbi tahliyenizi (ambulans uçak vb.) karşılamalıdır.
- İlaçlar: Reçeteli ilaçlarınızın masraflarını karşılamalıdır.
- Cenaze Nakli: Vefat durumunda cenazenizin ülkenize naklini karşılamalıdır.
- Bagaj Kaybı veya Hasarı: Bagajınızın kaybolması veya hasar görmesi durumunda zararlarınızı karşılamalıdır.
- Seyahat İptali veya Ertelemesi: Seyahatinizi iptal etmek veya ertelemek zorunda kalmanız durumunda masraflarınızı karşılamalıdır.
Seyahat sigortası yaptırırken, gideceğiniz bölgedeki sağlık hizmetlerinin kalitesini ve maliyetini göz önünde bulundurun. Yüksek riskli bölgelere seyahat ediyorsanız, daha kapsamlı bir sigorta poliçesi tercih etmeniz önerilir.
2.5. İlk Yardım Çantası
Seyahatiniz sırasında küçük yaralanmalar veya rahatsızlıklar için kullanabileceğiniz bir ilk yardım çantası hazırlamanız faydalı olacaktır. İlk yardım çantanızda aşağıdaki malzemeler bulunmalıdır:
- Yara Bandı: Farklı boyutlarda yara bantları
- Antiseptik Solüsyon: Yaraları temizlemek için
- Gazlı Bez ve Sargı Bezi: Yaraları kapatmak ve sarmak için
- Ağrı Kesici ve Ateş Düşürücü: Baş ağrısı, kas ağrısı veya ateş için
- Antihistaminik Krem veya Losyon: Böcek ısırıkları veya alerjik reaksiyonlar için
- Güneş Kremi: Cildinizi güneşin zararlı etkilerinden korumak için
- Böcek Kovucu: Sivrisinek ve diğer böceklerden korunmak için
- Makas ve Cımbız: Küçük kesikler veya kıymıklar için
- Termometre: Ateşinizi ölçmek için
- El Dezenfektanı: Ellerinizi temizlemek için
- İshal İlacı: İshal durumunda kullanmak için
- Kişisel İlaçlar: Kronik rahatsızlıklarınız için kullandığınız ilaçlar
İlk yardım çantanızın içeriğini düzenli olarak kontrol edin ve son kullanma tarihi geçmiş malzemeleri yenileyin.
3. Seyahat Sırasında Korunma
Seyahatiniz sırasında, tropikal hastalıklardan korunmak için çeşitli önlemler almanız gerekmektedir. Bu önlemler, sivrisineklerden korunma, güvenli gıda ve su tüketimi, kişisel hijyen ve güneşten korunma gibi konuları kapsar.
3.1. Sivrisineklerden Korunma
Sivrisinekler, sıtma, deng humması, zika virüsü, sarıhumma ve chikungunya gibi birçok hastalığın taşıyıcısıdır. Sivrisineklerden korunmak için aşağıdaki önlemleri almanız önemlidir:
- Böcek Kovucu Kullanın: DEET, picaridin veya IR3535 içeren böcek kovucuları kullanın. Böcek kovucuyu cildinize ve giysilerinize uygulayın. Özellikle sabah ve akşam saatlerinde, sivrisineklerin aktif olduğu zamanlarda böcek kovucu kullanmaya özen gösterin.
- Uzun Kollu Giysiler Giyin: Sabah ve akşam saatlerinde uzun kollu giysiler ve pantolon giyerek cildinizi sivrisinek ısırıklarından koruyun.
- Sivrisinek Teli Kullanın: Uyurken sivrisinek teli olan bir yatak kullanın veya odanızın pencerelerine ve kapılarına sivrisinek teli takın.
- Klima Kullanın: Klimalı ortamlarda sivrisinekler daha az bulunur.
- Sivrisineklerin Üreme Alanlarını Yok Edin: Evinizin veya konakladığınız yerin yakınında durgun su birikintileri (su dolu kaplar, lastikler, saksılar vb.) varsa, bu suları boşaltın veya üzerlerini kapatın.
- Emprenyeli Giysiler Giyin: Permetrin ile emprenye edilmiş giysiler, sivrisinekleri uzak tutmada etkili olabilir.
Özellikle hamile kadınlar ve küçük çocuklar, sivrisinek ısırıklarından korunmaya özen göstermelidirler.
3.2. Güvenli Gıda ve Su Tüketimi
Tropikal bölgelerde, kontamine su ve gıda yoluyla bulaşan hastalıklar yaygın olabilir. Bu nedenle, güvenli gıda ve su tüketimine dikkat etmek önemlidir:
- Şişelenmiş Su İçin: Musluk suyu içmekten kaçının. Her zaman şişelenmiş veya kaynatılmış su için. Şişelenmiş suyun da orijinal ambalajında ve açılmamış olduğundan emin olun.
- Buz Küplerinden Kaçının: Buz küpleri genellikle musluk suyundan yapılır, bu nedenle buzlu içeceklerden kaçının.
- İyi Pişmiş Yemekler Yiyin: Et, balık ve deniz ürünlerinin iyice pişmiş olduğundan emin olun. Çiğ veya az pişmiş yiyeceklerden kaçının.
- Kabuklu Meyveleri Soyun: Meyveleri yemeden önce kabuklarını soyun.
- Salatalardan Kaçının: Salatalar genellikle musluk suyuyla yıkanır, bu nedenle salata yemekten kaçının.
- Sokak Satıcılarından Yemek Yemeyin: Sokak satıcılarından yemek yemekten kaçının, çünkü hijyen koşulları yetersiz olabilir.
- Ellerinizi Sık Sık Yıkayın: Yemeklerden önce ve sonra ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın.
Seyahatiniz sırasında ishal olmanız durumunda, bol sıvı tüketmeye ve doktorunuza danışmaya özen gösterin.
3.3. Kişisel Hijyen
Kişisel hijyen, enfeksiyonlardan korunmanın önemli bir parçasıdır. Aşağıdaki hijyen önlemlerini alarak hastalıklara yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz:
- Ellerinizi Sık Sık Yıkayın: Yemeklerden önce ve sonra, tuvaleti kullandıktan sonra ve toplu taşıma araçlarını kullandıktan sonra ellerinizi sabun ve suyla iyice yıkayın. Sabun ve suyun bulunmadığı durumlarda alkol bazlı el dezenfektanı kullanın.
- Tırnaklarınızı Kısa Tutun: Tırnaklarınızın altında bakteri ve virüsler birikebilir, bu nedenle tırnaklarınızı kısa tutun ve düzenli olarak temizleyin.
- Ağız ve Diş Sağlığınıza Dikkat Edin: Dişlerinizi düzenli olarak fırçalayın ve diş ipi kullanın.
- Vücudunuzu Temiz Tutun: Her gün duş alın veya banyo yapın.
- Kişisel Eşyalarınızı Paylaşmayın: Havlu, sabun, diş fırçası gibi kişisel eşyalarınızı başkalarıyla paylaşmayın.
- Tuvalet Hijyenine Dikkat Edin: Umumi tuvaletleri kullanırken hijyen kurallarına uyun. Tuvalet kağıdı veya mendil kullanarak klozet kapağını örtün. Tuvaletten çıktıktan sonra ellerinizi iyice yıkayın.
3.4. Güneşten Korunma
Tropikal bölgelerde güneş ışınları çok daha güçlüdür. Güneş yanığı, cilt kanseri ve diğer cilt sorunlarından korunmak için aşağıdaki önlemleri almanız önemlidir:
- Güneş Kremi Kullanın: En az 30 faktörlü, geniş spektrumlu (UVA ve UVB ışınlarına karşı koruma sağlayan) güneş kremi kullanın. Güneş kremini güneşe çıkmadan 20-30 dakika önce cildinize uygulayın ve her iki saatte bir veya yüzdükten veya terledikten sonra tekrar uygulayın.
- Şapka ve Güneş Gözlüğü Takın: Geniş kenarlı bir şapka ve UV korumalı güneş gözlüğü takarak yüzünüzü, kulaklarınızı ve gözlerinizi güneşin zararlı etkilerinden koruyun.
- Güneşin En Yoğun Olduğu Saatlerde Dışarı Çıkmaktan Kaçının: Güneşin en yoğun olduğu saatler (10:00-16:00) arasında dışarı çıkmaktan kaçının.
- Gölgede Kalın: Dışarıda olduğunuzda mümkün olduğunca gölgede kalmaya çalışın.
- Koruyucu Giysiler Giyin: Uzun kollu giysiler ve pantolon giyerek cildinizi güneşin zararlı etkilerinden koruyun.
3.5. Hayvan Isırıklarından Korunma
Tropikal bölgelerde kuduz, maymun çiçeği gibi hayvanlar aracılığıyla bulaşan hastalıklar görülebilir. Hayvan ısırıklarından korunmak için aşağıdaki önlemleri almanız önemlidir:
- Vahşi Hayvanlardan Uzak Durun: Vahşi hayvanlara yaklaşmayın ve onları beslemeyin.
- Evcil Hayvanlara Dikkat Edin: Tanımadığınız evcil hayvanlara yaklaşmayın ve onları sevmeyin.
- Hayvan Isırığı Durumunda: Bir hayvan tarafından ısırılırsanız veya tırmalanırsanız, yarayı sabun ve suyla iyice yıkayın ve derhal tıbbi yardım alın.
- Kuduz Aşısı: Hayvanlarla temas riskinin yüksek olduğu bölgelere seyahat ediyorsanız, seyahat öncesinde kuduz aşısı yaptırmayı düşünebilirsiniz.
4. Seyahat Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Seyahatinizden döndükten sonra, özellikle ateş, ishal, döküntü gibi herhangi bir sağlık sorunu yaşarsanız, derhal doktorunuza başvurun ve seyahatiniz hakkında bilgi verin. Bazı tropikal hastalıkların belirtileri seyahatten haftalar veya aylar sonra ortaya çıkabilir.
4.1. Sağlık Kontrolleri
Seyahatinizden döndükten sonra, özellikle uzun süreli veya riskli bir seyahat yaptıysanız, doktorunuza başvurarak genel bir sağlık kontrolünden geçmeniz faydalı olacaktır. Doktorunuz, seyahatiniz sırasında maruz kalmış olabileceğiniz hastalıklara yönelik testler yapabilir ve gerekli tedavileri uygulayabilir.
4.2. Belirtiler Hakkında Bilgi Sahibi Olun
Seyahatinizden sonra ortaya çıkabilecek olası belirtiler hakkında bilgi sahibi olun. Ateş, titreme, baş ağrısı, kas ağrıları, ishal, kusma, döküntü, sarılık gibi belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden doktorunuza başvurun.
4.3. Doktorunuza Seyahatiniz Hakkında Bilgi Verin
Doktorunuza başvurduğunuzda, seyahatiniz sırasında nerelere gittiğinizi, hangi aktivitelerde bulunduğunuzu ve hangi aşıları olduğunuzu detaylı olarak anlatın. Bu bilgiler, doktorunuzun doğru teşhis koymasına ve uygun tedaviyi uygulamanıza yardımcı olacaktır.
4.4. Sıtma Riskine Dikkat
Sıtma riski olan bir bölgeye seyahat ettiyseniz, seyahatten döndükten sonraki bir yıl içinde ateşiniz yükselirse, derhal doktorunuza başvurun ve sıtma riskinden bahsettiğinizi belirtin. Sıtma, erken teşhis ve tedavi ile ölümcül olmaktan çıkarılabilir.
5. Hamileler ve Çocuklar İçin Özel Önlemler
Hamile kadınlar ve çocuklar, tropikal hastalıklara karşı daha savunmasızdır. Bu nedenle, bu gruplar için özel önlemler almak önemlidir.
5.1. Hamileler İçin Önlemler
- Zika Virüsü Riski: Zika virüsü, bebeklerde mikrosefaliye neden olabileceği için hamile kadınların zika virüsü riski olan bölgelere seyahat etmeleri önerilmez. Seyahat etmek zorundaysanız, sivrisineklerden korunmaya özen gösterin ve seyahat öncesinde ve sonrasında doktorunuza danışın.
- Sıtma Profilaksisi: Hamile kadınlar için bazı sıtma profilaksisi ilaçları güvenli değildir. Seyahat sağlığı uzmanınız, sizin için uygun olan sıtma profilaksisi ilacını belirleyecektir.
- Aşılar: Hamile kadınlar için bazı aşılar güvenli değildir. Seyahat sağlığı uzmanınız, sizin için gerekli ve güvenli olan aşıları belirleyecektir.
- Gıda ve Su Güvenliği: Hamile kadınlar, gıda ve su güvenliğine özellikle dikkat etmelidirler. Kontamine su ve gıda yoluyla bulaşan hastalıklardan korunmak için yukarıda belirtilen önlemleri alın.
5.2. Çocuklar İçin Önlemler
- Aşılar: Çocuklarınızın tüm aşılarının güncel olduğundan emin olun. Seyahat sağlığı uzmanınız, çocuklarınız için gerekli olan ek aşıları belirleyecektir.
- Sivrisineklerden Korunma: Çocuklarınızı sivrisinek ısırıklarından korumak için uzun kollu giysiler giydirin ve DEET içeren böcek kovucuları kullanın (çocuklar için uygun konsantrasyonda olanları tercih edin).
- Gıda ve Su Güvenliği: Çocuklarınızın gıda ve su güvenliğine özellikle dikkat edin. Kontamine su ve gıda yoluyla bulaşan hastalıklardan korunmak için yukarıda belirtilen önlemleri alın.
- Güneşten Korunma: Çocuklarınızın cildini güneşin zararlı etkilerinden korumak için güneş kremi kullanın, şapka ve güneş gözlüğü takın ve güneşin en yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkmaktan kaçının.
Sonuç
Tropikal bölgelere seyahat etmek, unutulmaz bir deneyim olabilir. Ancak, bu bölgelerdeki sağlık risklerinin farkında olmak ve gerekli önlemleri almak önemlidir. Bu rehberde sunulan bilgileri dikkate alarak, seyahatinizi sağlıklı ve güvenli bir şekilde tamamlayabilirsiniz. Unutmayın, seyahatiniz öncesinde bir seyahat sağlığı uzmanına danışmak, en doğru ve kişiselleştirilmiş bilgileri almanızı sağlayacaktır.