Nörolojiİç HastalıklarıKardiyoloji

Tilt Table Testi'nin Riski Var mıdır?

Tilt table testi (eğimli masa testi), özellikle açıklanamayan bayılma (senkop) veya baş dönmesi şikayetleri olan kişilerin değerlendirilmesinde kullanılan önemli bir tanı yöntemidir. Bu test, vücudun pozisyon değiştirmesine verdiği tepkileri kontrol ederek, kan basıncı ve kalp hızındaki anormal değişiklikleri tespit etmeye yardımcı olur. Ancak, her tıbbi işlemde olduğu gibi, tilt table testinin de potansiyel riskleri bulunmaktadır. Bu yazıda, tilt table testinin ne olduğunu, nasıl yapıldığını, potansiyel risklerini ve bu riskleri en aza indirmek için alınabilecek önlemleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Tilt Table Testi Nedir?

Tilt table testi, hastanın özel bir masaya yatırılması ve masanın belirli açılarla eğilmesi prensibine dayanır. Bu işlem, vücudun ayağa kalkarken yaşadığı fizyolojik değişiklikleri simüle eder. Test sırasında, hastanın kalp hızı, kan basıncı ve EKG'si sürekli olarak takip edilir. Amaç, bayılma veya baş dönmesi gibi semptomlara neden olan kalp ve damar sistemi reaksiyonlarını gözlemlemektir.

Tilt Table Testinin Amaçları

• Açıklanamayan bayılma (senkop) veya baş dönmesi nedenlerini belirlemek.
• Ortostatik hipotansiyon (ayağa kalkınca kan basıncının düşmesi) teşhisi koymak.
• Vazovagal senkop (sinir sistemi kaynaklı bayılma) teşhisi koymak.
• Tedaviye yanıtı değerlendirmek.

Tilt Table Testi Nasıl Yapılır?

1. Hazırlık: Testten önce hastaya testin amacı, süreci ve potansiyel riskleri hakkında bilgi verilir. Hastanın testten önce belirli ilaçları almayı bırakması gerekebilir. Ayrıca, testten önce belirli bir süre (genellikle 4-6 saat) yemek yememesi ve su içmemesi istenir.
2. Testin Başlangıcı: Hasta, hareket edebilen özel bir masaya sırt üstü yatar. Güvenliği sağlamak için hastanın vücudu kayışlarla masaya sabitlenir.
3. Bazal Değerlerin Ölçülmesi: Hasta yaklaşık 15-30 dakika boyunca yatay pozisyonda tutulur. Bu süre zarfında, hastanın kalp hızı, kan basıncı ve EKG'si düzenli olarak ölçülerek bazal değerler belirlenir.
4. Eğim Aşaması: Masa, yavaşça 60-90 dereceye kadar eğilir. Bu pozisyonda hasta 20-45 dakika kadar tutulur. Bu süre zarfında, kalp hızı, kan basıncı ve EKG sürekli olarak izlenir. Hastanın semptomları (baş dönmesi, mide bulantısı, terleme vb.) olup olmadığı da takip edilir.
5. Provokasyon Aşaması (Gerekirse): Eğer ilk eğim aşamasında herhangi bir semptom veya anlamlı değişiklik gözlenmezse, provokasyon ajanları (örneğin, nitrogliserin veya izoproterenol) kullanılabilir. Bu ilaçlar, kalp hızını ve kan damarlarının genişlemesini artırarak, bayılmaya yatkınlığı ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir. İlaç verildikten sonra, hasta tekrar belirli bir süre boyunca (15-20 dakika) izlenir.
6. Testin Sonlandırılması: Test, hastada bayılma veya ciddi semptomlar ortaya çıktığında, veya belirlenen süre tamamlandığında sonlandırılır. Masa tekrar yatay pozisyona getirilir ve hasta bir süre daha gözlem altında tutulur.

Tilt Table Testinin Potansiyel Riskleri

Tilt table testi genellikle güvenli bir prosedürdür, ancak her tıbbi işlemde olduğu gibi, bazı potansiyel riskleri bulunmaktadır. Bu riskler genellikle hafif ve geçicidir, ancak nadir durumlarda daha ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Sık Görülen Riskler ve Yan Etkiler

• Baş Dönmesi ve Sersemlik: Testin en sık görülen yan etkilerinden biridir. Eğimli pozisyonda kan basıncının düşmesi veya kalp hızının yavaşlaması sonucu ortaya çıkabilir.
• Mide Bulantısı: Bazı hastalar, özellikle provokasyon ajanları kullanıldığında mide bulantısı hissedebilirler.
• Terleme: Bayılmaya yakın hissedildiğinde veya kan basıncı düştüğünde terleme görülebilir.
• Kalp Çarpıntısı: Kalp hızının artması veya düzensizleşmesi (aritmi) şeklinde hissedilebilir. Provokasyon ajanları kullanıldığında daha sık görülür.
• Baş Ağrısı: Test sonrasında hafif baş ağrısı yaşanabilir.
• Yorgunluk: Testten sonra bir süre yorgunluk hissedilebilir.
• Bayılma (Senkop): Testin amacı bayılmaya neden olan faktörleri tespit etmek olduğu için, test sırasında bayılma görülebilir. Ancak, hasta sürekli olarak gözetim altında olduğu için, bayılma genellikle kontrollü bir şekilde gerçekleşir ve ciddi bir sorun oluşturmaz.

Nadir Görülen Riskler ve Komplikasyonlar

• Aritmi: Nadiren, tilt table testi sırasında ciddi kalp ritim bozuklukları (aritmi) ortaya çıkabilir. Bu durum, özellikle önceden kalp rahatsızlığı olan kişilerde daha olasıdır.
• Göğüs Ağrısı: Nadiren, test sırasında göğüs ağrısı (anjina) yaşanabilir. Bu durum, özellikle koroner arter hastalığı olan kişilerde daha olasıdır.
• Hipertansif Kriz: Bazı hastalarda, özellikle provokasyon ajanları kullanıldığında, kan basıncında ani ve aşırı yükselme (hipertansif kriz) görülebilir.
• Aspirasyon Pnömonisi: Bayılma sırasında kusma meydana gelirse, kusmuk akciğerlere kaçabilir ve aspirasyon pnömonisine neden olabilir. Bu durum, nadir olmakla birlikte ciddi bir komplikasyondur.
• Enjeksiyon Yerinde Reaksiyon: Provokasyon ajanları enjekte edildiğinde, enjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık veya şişlik oluşabilir.
• Psikolojik Reaksiyonlar: Bazı hastalar, test sırasında veya sonrasında anksiyete, panik atak veya travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik reaksiyonlar yaşayabilirler.

Risk Faktörleri

Tilt table testinin riskleri, bazı faktörlere bağlı olarak artabilir. Bu faktörler arasında hastanın genel sağlık durumu, yaşı, mevcut hastalıkları ve kullanılan ilaçlar yer alır.

Mevcut Sağlık Durumu

• Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı, aritmi öyküsü gibi kalp hastalıkları olan kişilerde, tilt table testinin riskleri daha yüksektir. Bu hastalarda, test sırasında ciddi aritmi veya göğüs ağrısı gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
• Nörolojik Hastalıklar: Parkinson hastalığı, multipl skleroz gibi nörolojik hastalıkları olan kişilerde, test sırasında bayılma veya diğer semptomlar daha sık görülebilir.
• Psikiyatrik Hastalıklar: Anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu gibi psikiyatrik hastalıkları olan kişilerde, test sırasında psikolojik reaksiyonlar daha olasıdır.
• Diyabet: Diyabet hastalarında, özellikle otonom nöropati varsa, tilt table testinin riskleri artabilir.
• Yüksek Tansiyon: Kontrolsüz yüksek tansiyonu olan kişilerde, test sırasında hipertansif kriz riski daha yüksektir.

Yaş

• Yaşlı Hastalar: Yaşlı hastalarda, kalp ve damar sisteminin yaşlanmaya bağlı değişiklikleri nedeniyle, tilt table testinin riskleri daha yüksek olabilir. Bu hastalarda, test sırasında kan basıncı düşüşü veya aritmi gibi komplikasyonlar daha sık görülebilir.
• Çocuklar ve Gençler: Çocuklar ve gençlerde, vazovagal senkop daha sık görüldüğü için, tilt table testi genellikle güvenlidir. Ancak, bu yaş grubunda da nadiren ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir.

Kullanılan İlaçlar

• Kan Basıncı İlaçları: Diüretikler, beta blokerler, ACE inhibitörleri gibi kan basıncı ilaçları kullanan kişilerde, tilt table testi sırasında kan basıncı düşüşü riski daha yüksektir. Bu nedenle, testten önce bu ilaçların kesilmesi gerekebilir.
• Kalp İlaçları: Anti-aritmik ilaçlar, digoksin gibi kalp ilaçları kullanan kişilerde, tilt table testinin riskleri artabilir.
• Psikiyatrik İlaçlar: Antidepresanlar, antipsikotikler gibi psikiyatrik ilaçlar kullanan kişilerde, test sırasında psikolojik reaksiyonlar veya ilaç etkileşimleri görülebilir.

Riskleri Azaltma Yolları

Tilt table testinin risklerini en aza indirmek için, testten önce, sırasında ve sonrasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır.

Test Öncesi Hazırlık

• Doktorla İletişim: Hastanın, doktoruna mevcut sağlık durumu, kullandığı ilaçlar ve alerjileri hakkında detaylı bilgi vermesi önemlidir.
• İlaçların Ayarlanması: Doktorun talimatlarına göre, testten önce belirli ilaçların kesilmesi veya dozunun ayarlanması gerekebilir.
• Aç Kalma: Testten önce belirlenen süre boyunca (genellikle 4-6 saat) yemek yemekten ve su içmekten kaçınılmalıdır.
• Rahat Giyim: Test sırasında rahat ve bol giysiler giyilmesi önerilir.
• Psikolojik Hazırlık: Testin amacı, süreci ve potansiyel riskleri hakkında bilgi sahibi olmak, hastanın anksiyetesini azaltmaya yardımcı olabilir.

Test Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Doktor ve Hemşire Talimatlarına Uyma: Test sırasında doktor ve hemşirenin talimatlarına dikkatle uyulmalıdır.
• Semptomları Bildirme: Test sırasında hissedilen herhangi bir semptom (baş dönmesi, mide bulantısı, terleme, kalp çarpıntısı vb.) derhal doktora veya hemşireye bildirilmelidir.
• Sakin Kalma: Test sırasında sakin kalmaya çalışmak, anksiyeteyi azaltmaya ve test sonuçlarını etkileyebilecek gereksiz tepkilerden kaçınmaya yardımcı olabilir.
• Rahatlama Teknikleri: Derin nefes alma veya meditasyon gibi rahatlama teknikleri, test sırasında anksiyeteyi azaltmaya yardımcı olabilir.

Test Sonrası Bakım

• Gözlem: Testten sonra, hasta bir süre (genellikle 30-60 dakika) gözlem altında tutulur. Bu süre zarfında, herhangi bir semptomun ortaya çıkıp çıkmadığı takip edilir.
• Sıvı Alımı: Testten sonra bol sıvı tüketilmesi önerilir. Bu, kan basıncının dengelenmesine ve dehidratasyonun önlenmesine yardımcı olur.
• Dinlenme: Testten sonra bir süre dinlenmek, yorgunluğu azaltmaya ve iyileşmeyi hızlandırmaya yardımcı olabilir.
• İlaçların Yeniden Başlanması: Doktorun talimatlarına göre, testten önce kesilen ilaçlara yeniden başlanabilir.
• Doktora Başvurma: Testten sonra herhangi bir sorun (şiddetli baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı vb.) yaşanırsa, derhal doktora başvurulmalıdır.

Alternatif Testler

Tilt table testi, bayılma veya baş dönmesi nedenlerini belirlemek için kullanılan en yaygın testlerden biridir. Ancak, bazı durumlarda, tilt table testine alternatif olarak veya ek olarak başka testler de yapılabilir.

• Holter Monitorizasyonu: Kalp ritminin 24-48 saat veya daha uzun süre boyunca sürekli olarak kaydedildiği bir testtir. Aritmiye bağlı bayılmaları tespit etmede faydalıdır.
• Efor Testi: Kalbin egzersiz sırasında nasıl çalıştığını değerlendiren bir testtir. Egzersizle tetiklenen bayılmaları tespit etmede faydalıdır.
• Ekokardiyografi: Kalbin ultrasonografik olarak incelenmesidir. Kalp yapısı ve fonksiyonları hakkında bilgi verir.
• Nörolojik Değerlendirme: EEG (elektroensefalografi) veya beyin MRG gibi nörolojik testler, bayılmanın nörolojik nedenlerini (örneğin, epilepsi) tespit etmede faydalıdır.
• Otonom Sinir Sistemi Testleri: Ter testi, valsalva manevrası gibi testler, otonom sinir sisteminin fonksiyonlarını değerlendirir.

Sonuç

Tilt table testi, açıklanamayan bayılma veya baş dönmesi şikayetleri olan kişilerin değerlendirilmesinde kullanılan değerli bir tanı yöntemidir. Test genellikle güvenli bir prosedürdür, ancak potansiyel riskleri bulunmaktadır. Bu riskler genellikle hafif ve geçicidir, ancak nadir durumlarda daha ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Testin risklerini en aza indirmek için, testten önce, sırasında ve sonrasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Hastanın, doktoruyla iletişim halinde olması, talimatlara uyması ve herhangi bir semptomu derhal bildirmesi önemlidir. Tilt table testine alternatif olarak veya ek olarak başka testler de yapılabilir. Hangi testin uygun olduğuna, hastanın bireysel durumuna ve semptomlarına göre doktor karar verir.

Bu bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen doktorunuza danışınız.