Kardiyoloji

Perkütan Koroner Girişim (PKG) Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Perkütan koroner girişim (PKG), halk arasında balon anjiyo veya stent takılması olarak da bilinen, koroner arter hastalığının tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir yöntemdir. Bu yazıda, PKG'nin hangi durumlarda tercih edildiğini, hangi hastalıklara yönelik uygulandığını ve bu işlemin temel prensiplerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Giriş: Kalp ve Koroner Arter Hastalığı

Kalp, vücudumuza kan pompalayan hayati bir organdır. Kalbin kendisi de oksijen ve besinlere ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç, kalbi besleyen koroner arterler aracılığıyla karşılanır. Koroner arter hastalığı (KAH), bu arterlerin iç yüzeyinde plak adı verilen yağlı maddelerin birikmesi sonucu daralması veya tıkanması durumudur. Plaklar, zamanla sertleşerek arterlerin elastikiyetini kaybetmesine ve kan akışının azalmasına neden olur. Bu durum, kalbe yeterli oksijen gitmemesine ve çeşitli belirtilere yol açabilir.

Koroner Arter Hastalığının Belirtileri

Koroner arter hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve hastalığın şiddetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Göğüs Ağrısı (Angina): Göğüste sıkışma, baskı, yanma veya ağrı şeklinde hissedilebilir. Genellikle fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkar ve dinlenmekle geçer.
• Nefes Darlığı: Özellikle efor sırasında hissedilen nefes darlığı, kalbin yeterince kan pompalayamamasının bir işaretidir.
• Çarpıntı: Kalp atışlarının düzensizleşmesi veya hızlanması şeklinde hissedilebilir.
• Halsizlik ve Yorgunluk: Kalbin yeterince kan pompalayamaması, vücudun genelinde halsizlik ve yorgunluğa neden olabilir.
• Baş Dönmesi ve Sersemlik: Beyne yeterli kan gitmemesi sonucu baş dönmesi ve sersemlik hissi oluşabilir.
• Mide Bulantısı ve Kusma: Bazı durumlarda, özellikle kadınlarda, göğüs ağrısına eşlik eden mide bulantısı ve kusma görülebilir.

Perkütan Koroner Girişimin (PKG) Ne Zaman Gereklidir?

PKG, koroner arter hastalığının semptomlarını hafifletmek ve kalp krizi riskini azaltmak amacıyla uygulanan bir tedavi yöntemidir. PKG'nin uygulanması gereken durumlar şunlardır:

1. Stabil Angina

Stabil angina, belirli bir efor seviyesinde ortaya çıkan ve dinlenmekle veya nitrogliserin kullanımıyla geçen göğüs ağrısıdır. İlaç tedavisi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınamayan stabil angina vakalarında, PKG düşünülmelidir. PKG, daralmış arterleri açarak kalbe kan akışını iyileştirir ve egzersiz toleransını artırır.

2. Unstabil Angina

Unstabil angina, daha önceden stabil olan angina ataklarının sıklığının, şiddetinin veya süresinin artması, dinlenirken veya minimal eforla ortaya çıkması durumudur. Unstabil angina, kalp krizi riskinin yüksek olduğunu gösteren bir uyarı işaretidir. Bu nedenle, unstabil angina vakalarında acil müdahale gerekebilir ve PKG, arterlerdeki tıkanıklığı açarak kalp krizi riskini azaltmada önemli bir rol oynar.

3. Akut Miyokard Enfarktüsü (Kalp Krizi)

Akut miyokard enfarktüsü (AMI), koroner arterlerden birinin tamamen tıkanması sonucu kalbin bir bölgesine kan akışının kesilmesi ve kalp kasının hasar görmesi durumudur. AMI, hayati tehlike taşıyan bir durumdur ve acil tedavi gerektirir. PKG, kalp krizinin erken evrelerinde uygulandığında, tıkalı arteri açarak kalbin hasar görmesini engelleyebilir veya azaltabilir. Bu durumda, primer PKG olarak adlandırılan acil bir işlem uygulanır.

4. Sessiz İskemi

Sessiz iskemi, koroner arter hastalığına bağlı olarak kalbin oksijen ihtiyacının karşılanamamasına rağmen herhangi bir belirti hissedilmemesi durumudur. Sessiz iskemi, özellikle diyabet hastalarında ve yaşlılarda daha sık görülür. Yapılan testler (örneğin, efor testi veya sintigrafi) sonucunda sessiz iskemi tespit edilirse ve risk faktörleri yüksekse, PKG düşünülebilir.

5. Kalp Yetmezliği

Kalp yetmezliği, kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayacak kadar kan pompalayamaması durumudur. Koroner arter hastalığı, kalp yetmezliğinin önemli bir nedenidir. Bazı kalp yetmezliği vakalarında, koroner arterlerdeki darlıkların PKG ile açılması, kalp fonksiyonlarını iyileştirebilir ve semptomları hafifletebilir.

6. Koroner Arter Spazmı (Prinzmetal Angina)

Prinzmetal angina, koroner arterlerde spazm (ani daralma) sonucu ortaya çıkan göğüs ağrısıdır. Genellikle istirahat halindeyken veya gece saatlerinde görülür. Bazı Prinzmetal angina vakalarında, spazmın neden olduğu darlıkların PKG ile tedavi edilmesi gerekebilir.

7. Greft Hastalığı

Koroner arter bypass ameliyatı (CABG) geçiren hastalarda, zamanla bypass greftlerinde darlıklar oluşabilir. Bu durumda, greftlere PKG uygulanarak kan akışı yeniden sağlanabilir.

PKG İşlemi Nasıl Yapılır?

PKG, genellikle lokal anestezi altında yapılan bir işlemdir. İşlem sırasında, bir kateter (ince, esnek bir tüp) kasık veya koldaki bir damar yoluyla kalbe doğru ilerletilir. Kateterin ucunda, balon ve stent adı verilen bir cihaz bulunur. Anjiyo cihazı yardımıyla koroner arterler görüntülenir ve daralmış veya tıkalı bölge tespit edilir. Daha sonra, balon şişirilerek arterdeki plak sıkıştırılır ve damar genişletilir. Genişletilmiş damarın tekrar daralmasını önlemek için, genellikle stent (metal kafes) yerleştirilir. Stent, damarın açık kalmasını sağlayarak kalbe kan akışını iyileştirir.

PKG İşleminin Aşamaları

1. Hazırlık: Hastaya işlem hakkında bilgi verilir ve onayı alınır. Kan sulandırıcı ilaçlar ve diğer gerekli ilaçlar verilir.
2. Giriş Yeri: Kasık veya koldaki bir damar yoluyla kateterin yerleştirileceği bölge temizlenir ve uyuşturulur.
3. Kateter Yerleştirme: Damara bir iğne ile girilir ve kateter yerleştirilir. Kateter, anjiyo cihazı yardımıyla koroner arterlere doğru ilerletilir.
4. Anjiyografi: Koroner arterlere kontrast madde verilerek arterlerin görüntüleri alınır ve daralmış veya tıkalı bölge tespit edilir.
5. Balon Anjiyoplasti: Balonlu kateter, daralmış bölgeye ilerletilir ve balon şişirilerek arterdeki plak sıkıştırılır.
6. Stent Yerleştirme: Balon söndürülür ve stent, daralmış bölgeye yerleştirilir. Stent, damarın açık kalmasını sağlayarak kan akışını iyileştirir.
7. Kontrol Anjiyografisi: Stent yerleştirildikten sonra, damarın açık olup olmadığını kontrol etmek için tekrar anjiyografi yapılır.
8. Kateter Çıkarma: Kateter çıkarılır ve giriş yeri kapatılır.
9. İyileşme: Hasta, birkaç saat veya bir gün boyunca hastanede gözlem altında tutulur. Kan sulandırıcı ilaçlar ve diğer gerekli ilaçlar reçete edilir.

PKG İşleminin Riskleri ve Komplikasyonları

PKG, genellikle güvenli bir işlemdir. Ancak, her tıbbi işlemde olduğu gibi, PKG'nin de bazı riskleri ve komplikasyonları vardır. Bu riskler ve komplikasyonlar şunlardır:

• Kanama: Kateterin yerleştirildiği bölgede kanama olabilir.
• Hematom: Kateterin yerleştirildiği bölgede kan birikmesi (hematom) oluşabilir.
• Enfeksiyon: Kateterin yerleştirildiği bölgede enfeksiyon gelişebilir.
• Alerjik Reaksiyon: Kontrast maddeye karşı alerjik reaksiyon gelişebilir.
• Arter Hasarı: Kateterin arter duvarına zarar vermesi sonucu arterde yırtılma veya delinme olabilir.
• Kalp Krizi: İşlem sırasında veya sonrasında kalp krizi geçirme riski vardır.
• Felç: İşlem sırasında veya sonrasında felç geçirme riski vardır.
• Stent Trombozu: Stentin içinde kan pıhtısı oluşması (stent trombozu) riski vardır. Stent trombozu, ani kalp krizine neden olabilir.
• Restenoz: Stent yerleştirildikten sonra, damarın tekrar daralması (restenoz) riski vardır.
• Böbrek Yetmezliği: Kontrast maddenin böbreklere zarar vermesi sonucu böbrek yetmezliği gelişebilir.
• Ölüm: Nadiren, PKG işlemi sırasında ölüm riski vardır.

Bu riskler ve komplikasyonlar, genellikle nadir görülür ve deneyimli bir kardiyolog tarafından yapılan PKG işlemlerinde minimalize edilebilir. İşlem öncesinde, doktorunuz size bu riskler hakkında detaylı bilgi verecektir.

PKG Sonrası Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

PKG sonrası dikkat edilmesi gerekenler, iyileşme sürecini hızlandırmak ve komplikasyon riskini azaltmak için önemlidir. İşte PKG sonrası dikkat edilmesi gerekenler:

• İlaçları Düzenli Kullanmak: Doktorunuzun reçete ettiği kan sulandırıcı ilaçlar (örneğin, aspirin, klopidogrel, prasugrel veya tikagrelor) ve diğer ilaçları düzenli olarak kullanmak, stent trombozu riskini azaltmak için çok önemlidir. İlaçlarınızı doktorunuzun önerdiği şekilde ve dozda kullanmaya özen gösterin.
• Giriş Yerine Dikkat Etmek: Kateterin yerleştirildiği bölgeyi temiz ve kuru tutmak, enfeksiyon riskini azaltır. Bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı veya akıntı olursa, hemen doktorunuza başvurun. Doktorunuzun önerdiği şekilde pansuman yapın ve yara iyileşene kadar ağır kaldırmaktan kaçının.
• Sağlıklı Beslenmek: Kalp sağlığını korumak için sağlıklı ve dengeli beslenmek önemlidir. Düşük yağlı, düşük kolesterollü ve düşük sodyumlu bir diyet tercih edin. Bol miktarda meyve, sebze, tam tahıllı ürünler ve balık tüketin. İşlenmiş gıdalar, şekerli içecekler ve trans yağlardan kaçının.
• Düzenli Egzersiz Yapmak: Doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli egzersiz yapmak, kalp sağlığını iyileştirir ve kilo kontrolüne yardımcı olur. Yürüyüş, koşu, yüzme veya bisiklet gibi aerobik egzersizler yapabilirsiniz. Egzersiz programınıza başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın.
• Sigarayı Bırakmak: Sigara içmek, koroner arter hastalığının en önemli risk faktörlerinden biridir. Sigarayı bırakmak, kalp krizi, felç ve diğer kardiyovasküler hastalıklar riskini önemli ölçüde azaltır. Sigarayı bırakmakta zorlanıyorsanız, doktorunuzdan yardım isteyin.
• Stresi Yönetmek: Stres, kalp sağlığını olumsuz etkileyebilir. Stresi yönetmek için yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri veya hobilerinizle ilgilenmek gibi yöntemler deneyebilirsiniz.
• Düzenli Kontrolleri İhmal Etmemek: Doktorunuzun önerdiği düzenli kontrollere gitmek, kalp sağlığınızı takip etmek ve olası sorunları erken teşhis etmek için önemlidir. Kontrollerde, kan basıncı, kolesterol seviyesi, kan şekeri ve diğer risk faktörleri değerlendirilir.
• Alkol Tüketimini Sınırlandırmak: Aşırı alkol tüketimi, kalp sağlığını olumsuz etkileyebilir. Alkol tüketimini sınırlandırmak veya tamamen bırakmak, kalp sağlığınızı korumaya yardımcı olur.
• Diğer Risk Faktörlerini Kontrol Altında Tutmak: Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, diyabet ve obezite gibi diğer risk faktörlerini kontrol altında tutmak, kalp sağlığını korumak için önemlidir. Bu risk faktörlerini kontrol altında tutmak için doktorunuzun önerilerini takip edin ve gerekli tedavileri uygulayın.

PKG Alternatifleri

PKG, koroner arter hastalığının tedavisinde kullanılan önemli bir yöntemdir. Ancak, bazı durumlarda PKG yerine veya PKG ile birlikte başka tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Bu alternatifler şunlardır:

1. İlaç Tedavisi

Koroner arter hastalığının tedavisinde ilaçlar, semptomları hafifletmek, kalp krizi riskini azaltmak ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak amacıyla kullanılır. En sık kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Antiplatelet İlaçlar: Aspirin, klopidogrel, prasugrel ve tikagrelor gibi antiplatelet ilaçlar, kanın pıhtılaşmasını önleyerek kalp krizi ve stent trombozu riskini azaltır.
• Beta Blokerler: Beta blokerler, kalp hızını ve kan basıncını düşürerek kalbin oksijen ihtiyacını azaltır ve angina ataklarını önler.
• ACE İnhibitörleri ve ARB'ler: ACE inhibitörleri ve ARB'ler, kan basıncını düşürerek kalp yetmezliği ve kalp krizi riskini azaltır.
• Statinler: Statinler, kolesterol seviyesini düşürerek arterlerdeki plak oluşumunu yavaşlatır ve kalp krizi riskini azaltır.
• Nitratlar: Nitratlar, kan damarlarını genişleterek kalbe kan akışını iyileştirir ve angina ataklarını hafifletir.
• Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kalsiyum kanal blokerleri, kan damarlarını genişleterek ve kalp kasının kasılmasını yavaşlatarak angina ataklarını önler.

2. Koroner Arter Bypass Ameliyatı (CABG)

Koroner arter bypass ameliyatı (CABG), tıkalı koroner arterlerin etrafından yeni kan damarları oluşturarak kalbe kan akışını yeniden sağlamayı amaçlayan bir cerrahi işlemdir. CABG, genellikle birden fazla koroner arterde ciddi darlıkların olduğu veya sol ana koroner arterde darlık bulunan hastalarda tercih edilir.

PKG mi, CABG mi?

PKG ve CABG, koroner arter hastalığının tedavisinde kullanılan iki farklı yöntemdir. Hangi yöntemin daha uygun olduğu, hastanın genel sağlık durumu, koroner arterlerdeki darlıkların sayısı ve yeri, diğer risk faktörleri ve hastanın tercihleri gibi birçok faktöre bağlıdır. Bazı durumlarda, PKG daha uygun olabilirken, bazı durumlarda CABG daha iyi sonuçlar verebilir. Doktorunuz, sizin için en uygun tedavi yöntemini belirlemek için detaylı bir değerlendirme yapacaktır.

Sonuç

Perkütan koroner girişim (PKG), koroner arter hastalığının tedavisinde kullanılan etkili ve minimal invaziv bir yöntemdir. Stabil angina, unstabil angina, akut miyokard enfarktüsü (kalp krizi), sessiz iskemi, kalp yetmezliği, koroner arter spazmı ve greft hastalığı gibi birçok durumda PKG uygulanabilir. PKG, daralmış veya tıkalı arterleri açarak kalbe kan akışını iyileştirir ve semptomları hafifletir. Ancak, her tıbbi işlemde olduğu gibi, PKG'nin de bazı riskleri ve komplikasyonları vardır. İşlem öncesinde, doktorunuz size bu riskler hakkında detaylı bilgi verecektir. PKG sonrası dikkat edilmesi gerekenlere uyarak ve doktorunuzun önerilerini takip ederek, iyileşme sürecinizi hızlandırabilir ve komplikasyon riskini azaltabilirsiniz.

Unutmayın ki bu yazı, genel bilgilendirme amaçlıdır ve bir doktorun tavsiyesinin yerine geçmez. Koroner arter hastalığı veya PKG hakkında daha fazla bilgi almak için doktorunuza danışın.