Nörolojiİç HastalıklarıKardiyoloji

Tilt Table Testi: Kapsamlı Bir Rehber

Tilt table testi, tıp alanında sıkça başvurulan ve özellikle açıklanamayan bayılma (senkop) vakalarının teşhisinde önemli rol oynayan bir testtir. Bu test, hastanın vücudunun pozisyonunu kontrollü bir şekilde değiştirerek, kalp atış hızı, kan basıncı ve diğer fizyolojik parametreler üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi amaçlar. Tilt table testinin nasıl yapıldığına dair bu kapsamlı rehber, hem sağlık profesyonellerine hem de bu teste girecek olan hastalara yönelik detaylı bilgiler sunmayı hedeflemektedir.

Tilt Table Testi Nedir?

Tilt table testi (eğimli masa testi), ortostatik intoleransı (vücudun pozisyon değiştirmesine normal tepki verememesi) veya vazovagal senkop (bayılmaya neden olan bir tür sinir sistemi reaksiyonu) gibi durumları değerlendirmek için kullanılan bir tanı yöntemidir. Bu test sırasında, hasta özel bir masa üzerinde yatırılır ve ardından masa, belirli bir süre boyunca baş yukarı pozisyona (genellikle 60-90 derece) eğilir. Bu pozisyon değişikliği, vücudun yerçekimine karşı verdiği tepkiyi simüle eder ve kalp atış hızı, kan basıncı ve diğer fizyolojik parametreler sürekli olarak izlenir. Testin amacı, hastanın bayılma veya bayılma hissine neden olan anormal bir tepki gösterip göstermediğini belirlemektir.

Tilt Table Testinin Amaçları

Tilt table testinin temel amaçları şunlardır:

• Açıklanamayan Bayılma Nedenini Belirlemek: Bayılma (senkop) vakalarının altında yatan nedenleri tespit etmek, özellikle kardiyak (kalp kaynaklı) veya nörolojik (sinir sistemi kaynaklı) bir nedenin olup olmadığını anlamak.
• Ortostatik İntoleransı Değerlendirmek: Vücudun pozisyon değişikliğine (örneğin, yatay pozisyondan ayağa kalkmaya) normal tepki verememesi durumunu değerlendirmek.
• Vazovagal Senkopu Teşhis Etmek: Bayılmaya neden olan yaygın bir durum olan vazovagal senkopu (sinir sistemi kaynaklı bayılma) teşhis etmek.
• Tedaviye Yanıtı İzlemek: Ortostatik intoleransı veya vazovagal senkopu tedavi etmek için kullanılan ilaçların veya diğer tedavilerin etkinliğini değerlendirmek.
• Risk Değerlendirmesi Yapmak: Özellikle tekrarlayan bayılma vakaları olan hastalarda, gelecekteki bayılma riskini değerlendirmek.

Tilt Table Testi Kimlere Uygulanır?

Tilt table testi, aşağıdaki durumları yaşayan hastalara uygulanabilir:

• Açıklanamayan Bayılma (Senkop) Öyküsü: Tekrarlayan veya nedeni bilinmeyen bayılma vakaları.
• Baş Dönmesi ve Sersemlik Hissi: Özellikle ayağa kalkarken veya uzun süre ayakta dururken ortaya çıkan baş dönmesi ve sersemlik hissi.
• Ortostatik Hipotansiyon Şüphesi: Ayağa kalktıktan sonra kan basıncında anormal düşüş (ortostatik hipotansiyon) şüphesi.
• Nörolojik Hastalıklarla İlişkili Bayılma: Parkinson hastalığı veya multipl skleroz gibi nörolojik hastalıklarla ilişkili bayılma vakaları.
• Kardiyak Hastalıklarla İlişkili Bayılma: Kalp hastalığı öyküsü olan ve bayılma yaşayan hastalar (kardiyak nedenler dışlandıktan sonra).

Tilt Table Testi Öncesi Hazırlık

Tilt table testi öncesinde hastaların dikkat etmesi gereken bazı önemli hazırlık adımları bulunmaktadır. Bu adımlar, testin doğruluğunu ve hastanın güvenliğini sağlamak için önemlidir:

• Doktorunuzla İletişim: Test öncesinde doktorunuzla görüşerek, kullandığınız tüm ilaçları (reçeteli, reçetesiz ve bitkisel takviyeler dahil) bildirin. Doktorunuz, testten önce bazı ilaçları kesmenizi veya dozunu ayarlamanızı isteyebilir.
• Aç Kalma: Testten genellikle 4-6 saat önce yemek yemeyi ve içmeyi bırakmanız gerekmektedir. Bu, test sırasında mide bulantısı veya kusmayı önlemeye yardımcı olur. Doktorunuzun talimatlarına kesinlikle uyun.
• Rahat Giyim: Test sırasında rahat ve bol giysiler giyin. Bu, test sırasında rahat etmenizi ve dolaşımınızı engellememenizi sağlar.
• Takı ve Değerli Eşyalar: Test sırasında takı ve değerli eşyalarınızı evde bırakmanız önerilir.
• Sakin Olun: Test hakkında endişeleriniz varsa, doktorunuzla konuşarak endişelerinizi gidermeye çalışın. Testin nasıl yapıldığına dair bilgi sahibi olmak, kaygılarınızı azaltabilir.
• Eşlikçi Getirin: Testten sonra kendinizi iyi hissetmeyebilirsiniz, bu nedenle yanınızda size eşlik edecek birini getirmeniz önerilir.
• Alkol ve Kafein: Testten önceki gün alkol ve kafein tüketiminden kaçının. Bu maddeler, test sonuçlarını etkileyebilir.
• Sigara: Testten önce sigara içmekten kaçının.

Tilt Table Testi Nasıl Yapılır? Adım Adım Süreç

Tilt table testi genellikle bir hastanenin kardiyoloji veya elektrofizyoloji laboratuvarında yapılır. Testin süresi genellikle 30-90 dakika arasında değişebilir. İşte tilt table testinin adım adım nasıl yapıldığına dair detaylı bir açıklama:

1. Hazırlık Aşaması

Test başlamadan önce, hastaya testin amacı, süreci ve olası riskleri hakkında detaylı bilgi verilir. Hastanın onayı alındıktan sonra, hasta teste hazırlanır:

• Hasta Masaya Yatırılır: Hasta, özel olarak tasarlanmış bir tilt table (eğimli masa) üzerine sırt üstü yatırılır.
• Güvenlik Kayışları Takılır: Hastanın güvenliği için, masa üzerinde sabit kalmasını sağlamak amacıyla göğüs ve bacak bölgelerine güvenlik kayışları takılır. Bu kayışlar, masanın eğilmesi sırasında hastanın düşmesini engeller.
• EKG Elektrotları Yerleştirilir: Kalp atış hızını ve ritmini sürekli olarak izlemek için göğse EKG (elektrokardiyogram) elektrotları yerleştirilir. Bu elektrotlar, kalbin elektriksel aktivitesini kaydeder.
• Kan Basıncı Manşonu Takılır: Kan basıncını düzenli aralıklarla ölçmek için kola bir kan basıncı manşonu (tansiyon aleti) takılır. Bazı durumlarda, kan basıncını daha hassas bir şekilde izlemek için parmağa veya bileğe sürekli kan basıncı ölçüm cihazı da takılabilir.
• Damar Yolu Açılır: Gerekli durumlarda (örneğin, test sırasında ilaç verilmesi gerektiğinde) damar yolu (intravenöz kateter) açılır.

2. Bazal (Temel) Değerlerin Ölçümü

Hasta masaya yatırıldıktan sonra, bazal (temel) değerler ölçülür. Bu, hastanın istirahat halindeki kalp atış hızı, kan basıncı ve EKG değerlerinin kaydedilmesi anlamına gelir. Bu değerler, test sırasında meydana gelen değişiklikleri değerlendirmek için bir referans noktası olarak kullanılır:

• 15-30 Dakika İstirahat: Hasta, masaya yatırıldıktan sonra 15-30 dakika kadar istirahat etmesi istenir. Bu süre zarfında, kalp atış hızı ve kan basıncı stabil hale gelir.
• Bazal Değerlerin Kaydedilmesi: İstirahat süresinin sonunda, kalp atış hızı, kan basıncı ve EKG değerleri kaydedilir. Bu değerler, testin ilerleyen aşamalarında elde edilen verilerle karşılaştırılır.

3. Eğim Aşaması (Tilt Fazı)

Bazal değerler kaydedildikten sonra, masa kontrollü bir şekilde baş yukarı pozisyona (genellikle 60-90 derece) eğilir. Bu eğim, vücudun yerçekimine karşı verdiği tepkiyi simüle eder ve kanın bacaklara doğru yer değiştirmesine neden olur. Bu durum, sağlıklı kişilerde genellikle hafif bir kalp atış hızı artışı ve kan basıncı yükselmesine yol açar. Ancak, ortostatik intoleransı veya vazovagal senkopu olan kişilerde anormal bir tepki görülebilir:

• Masanın Eğilmesi: Masa, yavaş ve kontrollü bir şekilde baş yukarı pozisyona eğilir. Eğim açısı genellikle 60-90 derece arasındadır.
• İzleme: Masa eğilirken, kalp atış hızı, kan basıncı ve EKG değerleri sürekli olarak izlenir. Ayrıca, hastanın belirtileri (örneğin, baş dönmesi, sersemlik, mide bulantısı, terleme) de dikkatle takip edilir.
• Süre: Eğimli pozisyon, genellikle 30-45 dakika kadar sürdürülür. Bu süre zarfında, hastanın belirtileri ve fizyolojik parametreleri yakından izlenir.

4. Farmakolojik Provokasyon (Gerekirse)

Eğim aşamasında hastada herhangi bir belirti veya anormal bir fizyolojik tepki görülmezse, farmakolojik provokasyon adı verilen bir yöntem uygulanabilir. Bu yöntemde, hastaya damar yoluyla bir ilaç (genellikle izoproterenol veya nitrogliserin) verilir. Bu ilaçlar, kalp atış hızını artırır ve kan damarlarını genişleterek bayılma eğilimini tetiklemeye yardımcı olabilir:

• İlaç Verilmesi: Hastaya, doktorun tercihine göre izoproterenol veya nitrogliserin gibi bir ilaç damar yoluyla verilir. İlacın dozu, hastanın kilosuna ve genel sağlık durumuna göre ayarlanır.
• İzleme: İlaç verildikten sonra, kalp atış hızı, kan basıncı ve EKG değerleri sürekli olarak izlenir. Ayrıca, hastanın belirtileri (örneğin, baş dönmesi, sersemlik, mide bulantısı, terleme) de dikkatle takip edilir.
• Süre: İlaç verildikten sonra, hasta 15-20 dakika daha eğimli pozisyonda tutulur. Bu süre zarfında, ilacın etkisi ve hastanın tepkisi değerlendirilir.

5. Sonlandırma ve Gözlem

Test, hastada bayılma veya bayılma hissine neden olan bir tepki görüldüğünde veya testin planlanan süresi dolduğunda sonlandırılır. Masa, yavaşça yatay pozisyona getirilir ve hasta bir süre daha gözlem altında tutulur:

• Masanın Yatay Pozisyona Getirilmesi: Test sonlandırıldığında, masa yavaşça yatay pozisyona getirilir. Bu, kan basıncının ve kalp atış hızının normale dönmesine yardımcı olur.
• Gözlem: Hasta, masa yatay pozisyona getirildikten sonra 15-30 dakika kadar gözlem altında tutulur. Bu süre zarfında, hastanın belirtileri (örneğin, baş dönmesi, sersemlik, mide bulantısı) ve fizyolojik parametreleri (kalp atış hızı, kan basıncı) yakından izlenir.
• Tedavi: Test sırasında bayılma veya bayılma hissine neden olan bir tepki görüldüyse, hastaya gerekli tedavi uygulanır. Bu tedavi, genellikle hastanın bacaklarını yukarı kaldırmak, sıvı vermek veya ilaç vermek gibi yöntemleri içerir.

Tilt Table Testi Sırasında Olası Komplikasyonlar

Tilt table testi genellikle güvenli bir işlemdir, ancak nadiren de olsa bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bu komplikasyonlar şunları içerebilir:

• Bayılma (Senkop): Testin amacı zaten bayılma nedenini belirlemek olduğu için, test sırasında bayılma meydana gelebilir. Bu durum, genellikle masanın yatay pozisyona getirilmesi ve gerekli tedavi uygulanmasıyla kontrol altına alınır.
• Mide Bulantısı ve Kusma: Test sırasında veya sonrasında mide bulantısı ve kusma görülebilir. Bu durum, genellikle dinlenme ve sıvı alımıyla düzelir.
• Baş Dönmesi ve Sersemlik: Test sırasında veya sonrasında baş dönmesi ve sersemlik hissi olabilir. Bu durum, genellikle dinlenme ve sıvı alımıyla düzelir.
• Göğüs Ağrısı: Nadiren de olsa, test sırasında göğüs ağrısı görülebilir. Bu durum, genellikle kalp hastalığı olan hastalarda daha sık görülür ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
• Kan Basıncı Düşüklüğü (Hipotansiyon): Test sırasında kan basıncında aşırı düşüş (hipotansiyon) meydana gelebilir. Bu durum, genellikle masanın yatay pozisyona getirilmesi ve sıvı verilmesiyle kontrol altına alınır.
• Kalp Ritmi Bozuklukları (Aritmi): Nadiren de olsa, test sırasında kalp ritmi bozuklukları (aritmi) ortaya çıkabilir. Bu durum, genellikle EKG ile tespit edilir ve gerekli tedavi uygulanır.
• Damar Yolu İle İlgili Komplikasyonlar: Damar yolu açılması sırasında veya sonrasında enfeksiyon, kanama veya hematom (morarma) gibi komplikasyonlar görülebilir.

Test sırasında herhangi bir rahatsızlık hissederseniz, hemen sağlık personeline bildirin. Onlar, durumunuzu değerlendirecek ve gerekli önlemleri alacaklardır.

Tilt Table Testi Sonrası

Tilt table testi sonrasında hastaların dikkat etmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır:

• Dinlenme: Testten sonra bir süre dinlenmeniz önerilir. Kendinizi yorgun veya sersem hissedebilirsiniz.
• Sıvı Alımı: Testten sonra bol miktarda sıvı tüketmeniz önemlidir. Bu, kan basıncınızı dengelemeye ve dehidratasyonu önlemeye yardımcı olur.
• Yemek Yeme: Testten sonra hafif bir şeyler yiyebilirsiniz. Ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçının.
• İlaçlar: Doktorunuzun talimatlarına göre ilaçlarınızı almaya devam edin. Testten önce kesmeniz istenen ilaçları, doktorunuza danışmadan tekrar kullanmaya başlamayın.
• Aktiviteler: Testten sonraki gün normal aktivitelerinize dönebilirsiniz. Ancak, kendinizi iyi hissedene kadar ağır egzersizlerden ve yorucu aktivitelerden kaçının.
• Araba Kullanma: Testten sonra kendinizi sersem veya baş dönmesi hissediyorsanız, araba kullanmaktan kaçının. Yanınızda size eşlik edecek birinin olması iyi olacaktır.
• Belirtiler: Testten sonra herhangi bir anormal belirti (örneğin, şiddetli baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, bayılma) yaşarsanız, hemen doktorunuza başvurun.
• Sonuçlar: Test sonuçlarınızı doktorunuzla görüşerek, sonuçların ne anlama geldiğini ve tedavi seçeneklerinizi öğrenin.

Tilt Table Testi Sonuçlarının Yorumlanması

Tilt table testinin sonuçları, hastanın test sırasında gösterdiği fizyolojik tepkilere ve belirtilere göre yorumlanır. Test sonuçları, genellikle "pozitif" veya "negatif" olarak sınıflandırılır:

• Pozitif Test Sonucu: Pozitif bir test sonucu, hastanın test sırasında bayılma veya bayılma hissine neden olan anormal bir tepki gösterdiği anlamına gelir. Bu tepki, genellikle kalp atış hızında düşüş (bradikardi) ve/veya kan basıncında düşüş (hipotansiyon) ile birlikte görülür. Pozitif bir test sonucu, ortostatik intoleransı veya vazovagal senkopu düşündürebilir.
• Negatif Test Sonucu: Negatif bir test sonucu, hastanın test sırasında herhangi bir belirti veya anormal bir fizyolojik tepki göstermediği anlamına gelir. Bu, ortostatik intoleransı veya vazovagal senkopu dışlamaz, ancak bu durumların olasılığını azaltır. Negatif bir test sonucu olan hastalarda, bayılma nedenini belirlemek için başka testler yapılması gerekebilir.

Test sonuçlarının yorumlanması, hastanın tıbbi öyküsü, fiziksel muayene bulguları ve diğer tanı testlerinin sonuçlarıyla birlikte yapılmalıdır. Doktorunuz, test sonuçlarınızı değerlendirerek size uygun tedavi planını oluşturacaktır.

Tilt Table Testi Alternatifleri

Tilt table testine alternatif olarak kullanılabilecek bazı tanı yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemler, genellikle ortostatik intoleransı veya vazovagal senkopu değerlendirmek için kullanılır:

• Aktif Ayağa Kalkma Testi (Active Stand Test): Bu testte, hasta önce 5-10 dakika kadar yatar pozisyonda dinlenir. Ardından, hastadan ayağa kalkması istenir ve kalp atış hızı ve kan basıncı, ayağa kalktıktan sonraki belirli aralıklarla (örneğin, 1, 3 ve 5 dakika sonra) ölçülür. Bu test, ortostatik hipotansiyonu ve ortostatik taşikardiyi tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Valsalva Manevrası: Bu manevrada, hasta derin bir nefes alır ve ardından ağzını ve burnunu kapalı tutarak 10-15 saniye boyunca zorlanmaya çalışır. Bu sırada, kalp atış hızı ve kan basıncı izlenir. Valsalva manevrası, otonom sinir sisteminin fonksiyonunu değerlendirmeye yardımcı olabilir.
• Holter Monitörü: Holter monitörü, hastanın kalp atış hızını ve ritmini 24-48 saat boyunca sürekli olarak kaydeden taşınabilir bir cihazdır. Bu cihaz, aralıklı olarak meydana gelen kalp ritmi bozukluklarını veya bayılmaya neden olabilecek diğer kardiyak anormallikleri tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Ekokardiyografi: Ekokardiyografi, kalbin yapısını ve fonksiyonunu değerlendirmek için kullanılan bir ultrason yöntemidir. Bu yöntem, kalp kapak hastalıkları, kalp kası hastalıkları veya diğer yapısal kalp anormalliklerini tespit etmeye yardımcı olabilir.
• Elektrofizyolojik Çalışma (EPS): Elektrofizyolojik çalışma, kalp ritmi bozukluklarının nedenini belirlemek ve tedavi etmek için kullanılan bir invaziv yöntemdir. Bu yöntemde, kalbe ince kateterler yerleştirilir ve kalbin elektriksel aktivitesi haritalanır. Elektrofizyolojik çalışma, karmaşık kalp ritmi bozuklukları olan hastalarda bayılma nedenini belirlemeye yardımcı olabilir.

Bu alternatif testler, tilt table testinin yerine veya tilt table testiyle birlikte kullanılabilir. Doktorunuz, sizin için en uygun tanı yöntemini belirleyecektir.

Sonuç

Tilt table testi, açıklanamayan bayılma vakalarının teşhisinde önemli bir araçtır. Bu test, hastanın vücudunun pozisyonunu değiştirerek, kalp atış hızı, kan basıncı ve diğer fizyolojik parametreler üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi amaçlar. Tilt table testi öncesinde ve sonrasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır. Test sonuçları, hastanın tıbbi öyküsü ve diğer tanı testlerinin sonuçlarıyla birlikte değerlendirilerek, uygun tedavi planı oluşturulur. Bu kapsamlı rehber, tilt table testi hakkında detaylı bilgi sunarak, hem sağlık profesyonellerine hem de bu teste girecek olan hastalara yardımcı olmayı amaçlamaktadır.