Tiroid Az Çalışması Belirtileri Nelerdir?

Tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan, kelebek şeklinde küçük bir bezdir. Vücudun metabolizmasını düzenleyen tiroid hormonlarını (T3 ve T4) üretir. Tiroid hormonları, enerji üretimi, vücut sıcaklığı, kalp atış hızı ve sindirim gibi birçok önemli vücut fonksiyonunu etkiler. Tiroid bezinin yeterli miktarda hormon üretmemesi durumunda, tiroid az çalışması (hipotiroidizm) meydana gelir. Bu durum, vücut fonksiyonlarının yavaşlamasına ve çeşitli belirtilere yol açabilir.

Hipotiroidizm Nedir?

Hipotiroidizm, tiroid bezinin yeterli miktarda tiroid hormonu üretmediği bir durumdur. Bu durum, metabolizmanın yavaşlamasına ve vücudun normal fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanmasına neden olur. Hipotiroidizm, her yaştan insanı etkileyebilir, ancak kadınlarda ve yaşlılarda daha sık görülür.

Hipotiroidizmin Nedenleri

Hipotiroidizmin birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

• Hashimoto Tiroiditi: Otoimmün bir hastalık olan Hashimoto tiroiditi, tiroid bezine saldıran ve hasar veren antikorların üretimine neden olur. Bu durum, tiroid bezinin hormon üretimini azaltmasına yol açar.
• Tiroid Ameliyatı: Tiroid bezinin bir kısmının veya tamamının cerrahi olarak çıkarılması, hipotiroidizme neden olabilir.
• Radyoaktif İyot Tedavisi: Hipertiroidizm (tiroid bezinin aşırı çalışması) tedavisinde kullanılan radyoaktif iyot, tiroid bezini tahrip ederek hipotiroidizme yol açabilir.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, özellikle lityum ve amiodaron, tiroid fonksiyonlarını etkileyerek hipotiroidizme neden olabilir.
• İyot Eksikliği: İyot, tiroid hormonlarının üretimi için gereklidir. Yetersiz iyot alımı, hipotiroidizme yol açabilir. Ancak, iyot eksikliği gelişmiş ülkelerde nadir görülür.
• Doğuştan Hipotiroidizm: Bazı bebekler, tiroid bezi olmadan veya düzgün çalışmayan bir tiroid beziyle doğarlar. Bu durum, doğuştan hipotiroidizm olarak adlandırılır ve erken teşhis ve tedavi önemlidir.
• Hipofiz Bezi Sorunları: Hipofiz bezi, tiroid bezinin hormon üretimini kontrol eden bir hormonu (TSH) üretir. Hipofiz bezindeki sorunlar, TSH üretimini etkileyerek hipotiroidizme neden olabilir.
• Hamilelik: Hamilelik sırasında tiroid hormonlarına olan ihtiyaç artar. Bazı kadınlar, hamilelik sırasında hipotiroidizm geliştirebilirler.

Hipotiroidizm Belirtileri Nelerdir?

Hipotiroidizmin belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve hastalığın şiddetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Belirtiler genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar ve başlangıçta fark edilmesi zor olabilir. İşte hipotiroidizmin en yaygın belirtileri:

Genel Belirtiler

• Yorgunluk ve Halsizlik: Sürekli yorgunluk hissi ve enerji eksikliği, hipotiroidizmin en sık görülen belirtilerindendir.
• Kilo Alma: Metabolizmanın yavaşlaması nedeniyle kilo almak veya kilo vermekte zorlanmak.
• Soğuğa Karşı Duyarlılık: Normalden daha fazla üşümek ve soğuğa karşı daha hassas olmak.
• Kabızlık: Sindirim sisteminin yavaşlaması nedeniyle kabızlık sorunları yaşamak.
• Cilt Kuruluğu: Cildin kuruması, pul pul dökülmesi ve kaşıntı.
• Saç Dökülmesi: Saçların incelmesi, kırılması ve dökülmesi.
• Ses Kısıklığı: Ses tellerinin etkilenmesi nedeniyle sesin kalınlaşması ve kısılması.
• Kas ve Eklem Ağrıları: Kaslarda ve eklemlerde ağrı, sertlik ve kramp hissi.
• Adet Düzensizlikleri: Kadınlarda adet döngüsünün düzensizleşmesi, adet kanamasının artması veya azalması.
• Depresyon: Ruh halinde değişiklikler, depresif hissetme, ilgi kaybı ve motivasyon eksikliği.
• Unutkanlık ve Konsantrasyon Güçlüğü: Hafıza sorunları, unutkanlık, odaklanma zorluğu ve zihinsel yavaşlama.
• Guatr: Tiroid bezinin büyümesi nedeniyle boyunda şişlik (guatr).

Daha Az Görülen Belirtiler

• Yüzde Şişlik: Özellikle göz çevresinde ve yüzde şişlik (ödem).
• Tırnaklarda Kırılma: Tırnakların zayıflaması, kırılması ve kolayca soyulması.
• Dilde Büyüme: Dilin büyümesi ve konuşma güçlüğü.
• Uyku Apnesi: Uyku sırasında solunumun durması ve horlama.
• Kısırlık: Hamile kalmakta zorlanma veya kısırlık sorunları.
• Sinir Sıkışması: Özellikle karpal tünel sendromu gibi sinir sıkışmaları.
• Kalp Problemleri: Kalp atış hızının yavaşlaması, kalp yetmezliği ve diğer kalp sorunları.

Hipotiroidizm Teşhisi Nasıl Konulur?

Hipotiroidizm teşhisi, fiziksel muayene, belirtilerin değerlendirilmesi ve kan testleri ile konulur.

Fiziksel Muayene

Doktor, fiziksel muayene sırasında tiroid bezini kontrol eder ve guatr olup olmadığını değerlendirir. Ayrıca, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, reflekslerde yavaşlama gibi hipotiroidizm belirtilerini de arar.

Kan Testleri

Hipotiroidizm teşhisi için en önemli testler kan testleridir. Bu testler, tiroid hormonlarının (T3 ve T4) ve tiroid uyarıcı hormonun (TSH) seviyelerini ölçer.

• TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon): TSH, hipofiz bezi tarafından üretilen ve tiroid bezini hormon üretmesi için uyaran bir hormondur. Hipotiroidizmde, tiroid bezi yeterli hormon üretemediği için TSH seviyesi yükselir.
• T4 (Tiroksin): T4, tiroid bezinin ürettiği ana tiroid hormonudur. Hipotiroidizmde, T4 seviyesi düşüktür.
• T3 (Triiyodotironin): T3, T4'ten daha aktif olan bir tiroid hormonudur. Hipotiroidizmde, T3 seviyesi de düşük olabilir.
• Anti-TPO Antikorları: Anti-TPO antikorları, Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün tiroid hastalıklarını tespit etmek için kullanılır.

TSH seviyesinin yüksek ve T4 seviyesinin düşük olması, hipotiroidizm teşhisini doğrular. Ancak, bazı durumlarda sadece TSH seviyesi yüksek olabilir. Bu durum, subklinik hipotiroidizm olarak adlandırılır ve belirtiler hafif olabilir veya hiç olmayabilir.

Hipotiroidizm Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipotiroidizmin tedavisi, eksik olan tiroid hormonunun yerine konulmasıyla yapılır. Bu, genellikle levotiroksin adı verilen sentetik bir T4 hormonu ile yapılır.

Levotiroksin Tedavisi

Levotiroksin, oral yolla alınan bir ilaçtır ve genellikle günde bir kez aç karnına alınır. İlaç, vücutta T4'e dönüştürülür ve tiroid hormonlarının eksikliğini giderir. Dozaj, kişinin yaşına, kilosuna, sağlık durumuna ve TSH seviyesine göre doktor tarafından ayarlanır.

Levotiroksin tedavisinin düzenli olarak alınması ve doktorun önerdiği dozaja uyulması önemlidir. İlacın etkisini göstermesi birkaç hafta sürebilir. Tedaviye başladıktan sonra, TSH seviyeleri düzenli olarak kontrol edilir ve dozaj, TSH seviyelerine göre ayarlanır.

Tedavi Süreci

Hipotiroidizm tedavisi genellikle ömür boyu sürer. Ancak, bazı durumlarda, örneğin hamilelik sonrası tiroiditinde, tedavi geçici olabilir. Tedaviye başladıktan sonra, belirtiler genellikle birkaç hafta içinde düzelmeye başlar. Yorgunluk, kilo alma, kabızlık, cilt kuruluğu ve diğer belirtiler zamanla azalır ve kaybolur.

Yan Etkiler

Levotiroksin genellikle güvenli bir ilaçtır ve yan etkileri nadirdir. Ancak, aşırı dozda alındığında hipertiroidizm belirtilerine neden olabilir. Bu belirtiler arasında şunlar yer alabilir:

• Hızlı Kalp Atışı: Kalp çarpıntısı veya hızlı kalp atışı hissi.
• Sinirlilik ve Anksiyete: Huzursuzluk, sinirlilik, endişe ve gerginlik.
• Titreme: Eller ve vücutta titreme.
• Terleme: Aşırı terleme.
• Uykusuzluk: Uykuya dalmakta zorlanma veya uykusuzluk.
• Kilo Kaybı: İştah artışına rağmen kilo kaybı.

Bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, derhal doktorunuza başvurmanız önemlidir. Doktorunuz, dozajınızı ayarlayarak yan etkileri azaltabilir.

Hipotiroidizm ve Hamilelik

Hamilelik sırasında tiroid hormonlarına olan ihtiyaç artar. Hipotiroidizm, hamilelik sırasında hem anne hem de bebek için ciddi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, hamile kalmayı planlayan veya hamile olan kadınların tiroid fonksiyonlarını kontrol ettirmeleri ve gerekli tedaviyi almaları önemlidir.

Hamilelikte Hipotiroidizmin Riskleri

Hamilelikte tedavi edilmeyen hipotiroidizm, aşağıdaki riskleri artırabilir:

• Düşük: Gebeliğin erken dönemlerinde düşük riski.
• Erken Doğum: Bebeğin vaktinden önce doğması.
• Preeklampsi: Hamilelikte yüksek tansiyon ve proteinüri ile karakterize bir durum.
• Plasenta Dekolmanı: Plasentanın rahim duvarından ayrılması.
• Doğumsal Anormallikler: Bebekte doğumsal anormalliklerin oluşma riski.
• Gelişim Geriliği: Bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişiminde gerilik.

Hamilelikte Tedavi

Hamilelikte hipotiroidizm teşhisi konulursa, levotiroksin tedavisine başlanmalıdır. Dozaj, hamilelik sırasında daha yüksek olabilir ve TSH seviyeleri düzenli olarak kontrol edilmelidir. Hamilelik sırasında tiroid hormonlarının yeterli seviyede olması, hem annenin sağlığı hem de bebeğin sağlıklı gelişimi için önemlidir.

Subklinik Hipotiroidizm

Subklinik hipotiroidizm, TSH seviyesinin yüksek, ancak T4 seviyesinin normal olduğu bir durumdur. Bu durumda, belirtiler hafif olabilir veya hiç olmayabilir. Subklinik hipotiroidizm, bazı kişilerde zamanla tam hipotiroidizme dönüşebilir. Bu nedenle, subklinik hipotiroidizm teşhisi konulan kişilerin düzenli olarak takip edilmesi ve gerektiğinde tedaviye başlanması önemlidir.

Subklinik Hipotiroidizm Tedavisi

Subklinik hipotiroidizm tedavisi, TSH seviyesine, belirtilere ve kişinin genel sağlık durumuna göre belirlenir. Genellikle, TSH seviyesi çok yüksek değilse ve belirtiler yoksa, tedaviye gerek olmayabilir. Ancak, TSH seviyesi yüksekse, belirtiler varsa veya kişi hamile ise, levotiroksin tedavisi düşünülebilir.

Hipotiroidizmi Önlemek Mümkün müdür?

Hipotiroidizmin bazı nedenleri önlenemese de, bazı önlemler alınarak risk azaltılabilir.

• İyotlu Tuz Kullanımı: İyot eksikliği, hipotiroidizmin bir nedeni olabilir. İyotlu tuz kullanarak yeterli iyot alımını sağlamak önemlidir.
• Düzenli Kontroller: Özellikle risk altındaki kişilerin (ailede tiroid hastalığı öyküsü olanlar, otoimmün hastalığı olanlar, hamileler) düzenli olarak tiroid fonksiyonlarını kontrol ettirmeleri önemlidir.
• İlaç Kullanımı: Tiroid fonksiyonlarını etkileyebilecek ilaçları kullanırken doktorunuza danışın ve tiroid fonksiyonlarınızı düzenli olarak kontrol ettirin.
• Sağlıklı Yaşam Tarzı: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stresten kaçınma, genel sağlığı iyileştirerek tiroid fonksiyonlarını destekleyebilir.

Hipotiroidizm Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Hipotiroidizm tedavi edilmezse ne olur?

Tedavi edilmeyen hipotiroidizm, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sorunlar arasında şunlar yer alabilir:

• Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliği, yüksek kolesterol ve diğer kalp sorunları.
• Sinir Hasarı: Periferik nöropati gibi sinir hasarları.
• Kısırlık: Hamile kalmakta zorlanma veya kısırlık.
• Mental Sağlık Sorunları: Depresyon, anksiyete ve diğer mental sağlık sorunları.
• Miksedema Koması: Nadir, ancak hayatı tehdit eden bir durumdur. Vücut fonksiyonlarının aşırı yavaşlamasıyla karakterizedir.

Hipotiroidizm kilo vermeyi zorlaştırır mı?

Evet, hipotiroidizm metabolizmayı yavaşlattığı için kilo vermeyi zorlaştırabilir. Ancak, tedavi ile tiroid hormon seviyeleri normale döndüğünde, kilo vermek daha kolay hale gelir.

Hipotiroidizm genetik midir?

Hipotiroidizmin bazı nedenleri genetik olabilir. Özellikle Hashimoto tiroiditi gibi otoimmün tiroid hastalıkları ailede görülebilir. Ancak, hipotiroidizmin diğer nedenleri genetik değildir.

Hipotiroidizm olan kişiler nelere dikkat etmelidir?

Hipotiroidizm olan kişiler aşağıdaki noktalara dikkat etmelidir:

• İlaçları Düzenli Almak: Levotiroksin tedavisini düzenli olarak ve doktorun önerdiği dozda almak.
• Düzenli Kontroller: TSH seviyelerini düzenli olarak kontrol ettirmek ve doktorun önerilerine uymak.
• Beslenme: Sağlıklı ve dengeli beslenmek, yeterli iyot almak ve tiroid fonksiyonlarını destekleyen besinleri tüketmek.
• Egzersiz: Düzenli egzersiz yapmak, metabolizmayı hızlandırır ve kilo kontrolüne yardımcı olur.
• Stres Yönetimi: Stresi yönetmek için yoga, meditasyon veya diğer rahatlama tekniklerini kullanmak.

Hipotiroidizm için hangi doktora başvurulur?

Hipotiroidizm teşhisi ve tedavisi için endokrinoloji uzmanına başvurulur. Endokrinoloji uzmanı, hormonlarla ilgili hastalıkların teşhis ve tedavisi konusunda uzmanlaşmış bir doktordur.

Sonuç

Hipotiroidizm, tiroid bezinin yeterli miktarda hormon üretmediği ve vücut fonksiyonlarının yavaşlamasına neden olan bir durumdur. Belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve genellikle yavaş yavaş ortaya çıkar. Teşhis, fiziksel muayene ve kan testleri ile konulur. Tedavi, eksik olan tiroid hormonunun yerine konulmasıyla yapılır ve genellikle levotiroksin adı verilen sentetik bir T4 hormonu ile yapılır. Hipotiroidizm tedavi edilmezse, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, hipotiroidizm belirtileri olan kişilerin bir doktora başvurması ve gerekli tedaviyi alması önemlidir.