PediatriGenel CerrahiÇocuk Cerrahisi

Çocuklarda Sık Görülen Kasık Fıtığı: Belirtileri, Tanısı ve Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Kasık fıtığı, çocuklarda sıkça karşılaşılan ve genellikle cerrahi müdahale gerektiren bir durumdur. Karın duvarındaki zayıf bir noktadan karın içindeki organların (genellikle bağırsak veya omentum) dışarı doğru çıkması sonucu oluşur. Bu durum, hem bebeklerde hem de daha büyük çocuklarda görülebilir ve ebeveynler için endişe verici olabilir. Bu yazıda, çocuklarda kasık fıtığının ne olduğunu, belirtilerini, tanısının nasıl konulduğunu ve cerrahi tedavi yöntemlerini ayrıntılı bir şekilde inceleyeceğiz.

Kasık Fıtığı Nedir?

Kasık fıtığı, karın duvarının zayıf bir noktasından iç organların (genellikle bağırsak veya omentum) dışarı çıkması durumudur. Bu zayıflık genellikle doğumdan kaynaklanır, yani konjenitaldir. Erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha sık görülür. Bunun nedeni, erkek fetüslerde testislerin karın içinden skrotuma (testis torbası) inmesi sırasında oluşan bir kanalın (processus vaginalis) normalde kapanması gerekirken, bazı durumlarda açık kalmasıdır. Bu açık kanal, karın içindeki organların kasık bölgesine doğru ilerlemesine olanak tanır.

Kız çocuklarında da kasık fıtığı görülebilir, ancak mekanizma farklıdır. Kız çocuklarında da aynı şekilde bir kanal bulunur (Nuck kanalı), ancak bu kanalın açık kalması daha nadirdir. Kız çocuklarında kasık fıtığı genellikle karın içindeki organların (genellikle yumurtalık veya fallop tüpü) bu kanaldan dışarı çıkmasıyla oluşur.

Kasık fıtığı, genellikle kasık bölgesinde şişlik olarak kendini gösterir. Bu şişlik, özellikle çocuk ağladığında, öksürdüğünde veya ıkındığında daha belirgin hale gelir. Fıtık içeriği genellikle elle itilerek karın içine geri gönderilebilir (redüklenebilir fıtık). Ancak bazı durumlarda, fıtık içeriği sıkışır ve karın içine geri gönderilemez (inkarsere fıtık). Bu durum, ağrıya ve diğer ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Fıtığın Anatomik Yapısı

Kasık fıtığını anlamak için kasık bölgesinin anatomik yapısını bilmek önemlidir. Kasık bölgesi, karın alt kısmında, bacakların başladığı yerde bulunur. Bu bölgede, karın duvarını oluşturan kaslar, bağlar ve zarlar bulunur. Karın duvarındaki en önemli yapılardan biri, inguinal kanaldır. Bu kanal, erkeklerde testislerin karın içinden skrotuma inmesi sırasında oluşur ve spermatik kord (testisleri besleyen damarlar, sinirler ve vas deferens) bu kanaldan geçer. Kız çocuklarında ise uterusun yuvarlak bağı bu kanaldan geçer.

Kasık fıtığı, genellikle inguinal kanaldan geçer ve kasık bölgesinde şişliğe neden olur. Fıtık kesesi, periton adı verilen karın zarının bir uzantısıdır ve içinde karın içindeki organlar (genellikle bağırsak veya omentum) bulunur. Fıtık kesesinin boynu, inguinal kanala açılır ve bu açıklık, fıtığın oluşmasına neden olan zayıf noktadır.

Kasık Fıtığının Sınıflandırılması

Kasık fıtıkları, anatomik yapılarına ve klinik özelliklerine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir:

• İndirekt Kasık Fıtığı: Bu tip fıtık, processus vaginalis adı verilen açık kalan kanaldan geçer. Erkek çocuklarda daha sık görülür ve genellikle doğuştan gelir.
• Direkt Kasık Fıtığı: Bu tip fıtık, inguinal kanalın arka duvarındaki zayıf bir noktadan doğrudan dışarı çıkar. Daha çok erişkinlerde görülür ve genellikle karın içi basıncının artması (örneğin, kronik öksürük, kabızlık veya ağır kaldırma) sonucu oluşur. Çocuklarda nadirdir.
• Femoral Fıtık: Bu tip fıtık, femoral kanaldan geçer. Femoral kanal, kasık bağının altında, uyluk damarlarının yanındadır. Femoral fıtık, çocuklarda çok nadirdir ve genellikle kız çocuklarında görülür.
• İnkarşere Fıtık: Bu tip fıtık, fıtık içeriğinin (genellikle bağırsak) fıtık kesesi içinde sıkışması ve karın içine geri gönderilememesi durumudur. İnkarşere fıtık, ağrıya, kusmaya ve diğer ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
• Strangüle Fıtık: Bu tip fıtık, inkarşere fıtığın daha ciddi bir şeklidir. Fıtık içeriğinin kan akışı kesilir ve doku ölümü (nekroz) meydana gelir. Strangüle fıtık, acil cerrahi müdahale gerektiren hayati bir durumdur.

Kasık Fıtığının Nedenleri

Çocuklarda kasık fıtığının en sık nedeni, doğuştan gelen bir durum olan processus vaginalis'in kapanmamasıdır. Normalde, testisler karın içinden skrotuma inerken, processus vaginalis adı verilen bir kanal oluşur. Bu kanal, testislerin inmesine yardımcı olur ve daha sonra kapanması gerekir. Ancak bazı durumlarda, bu kanal kapanmaz ve karın içindeki organların kasık bölgesine doğru ilerlemesine olanak tanır.

Kız çocuklarında da benzer bir durum söz konusudur. Kız çocuklarında Nuck kanalı adı verilen bir kanal bulunur ve bu kanalın da normalde kapanması gerekir. Ancak bazı durumlarda, bu kanal kapanmaz ve karın içindeki organların kasık bölgesine doğru ilerlemesine olanak tanır.

Kasık fıtığının diğer nedenleri arasında karın içi basıncının artması (örneğin, kronik öksürük, kabızlık veya ağır kaldırma) ve karın duvarının zayıflığı yer alır. Ancak bu nedenler, çocuklarda kasık fıtığına daha az katkıda bulunur.

Kasık fıtığına yatkınlığı artıran bazı risk faktörleri şunlardır:

• Erken doğum: Erken doğan bebeklerde processus vaginalis'in kapanma olasılığı daha düşüktür.
• Aile öyküsü: Ailede kasık fıtığı öyküsü olan çocuklarda kasık fıtığı gelişme riski daha yüksektir.
• Kistik fibrozis: Kistik fibrozisli çocuklarda kasık fıtığı gelişme riski daha yüksektir.
• Konjenital kalça çıkığı: Konjenital kalça çıkığı olan çocuklarda kasık fıtığı gelişme riski daha yüksektir.
• Karın duvarı defektleri: Karın duvarında doğuştan gelen defektleri olan çocuklarda kasık fıtığı gelişme riski daha yüksektir.

Kasık Fıtığının Belirtileri

Kasık fıtığının en belirgin belirtisi, kasık bölgesinde şişliktir. Bu şişlik, genellikle ağlama, öksürme veya ıkınma gibi karın içi basıncını artıran aktiviteler sırasında daha belirgin hale gelir. Şişlik genellikle elle itilerek karın içine geri gönderilebilir (redüklenebilir fıtık). Ancak bazı durumlarda, fıtık içeriği sıkışır ve karın içine geri gönderilemez (inkarsere fıtık).

Kasık fıtığının diğer belirtileri şunlardır:

• Ağrı: Fıtık bölgesinde ağrı veya rahatsızlık hissi olabilir. Ağrı, özellikle fıtık sıkıştığında veya inkarsere olduğunda daha şiddetli olabilir.
• Hassasiyet: Fıtık bölgesine dokunulduğunda hassasiyet olabilir.
• Kızarıklık: Fıtık bölgesinde kızarıklık olabilir. Bu, genellikle fıtığın iltihaplandığını veya strangüle olduğunu gösterir.
• Kusma: İnkarşere veya strangüle fıtık durumunda kusma olabilir.
• Karın şişliği: İnkarşere veya strangüle fıtık durumunda karın şişliği olabilir.
• Kabızlık: İnkarşere veya strangüle fıtık durumunda kabızlık olabilir.

Bebeklerde kasık fıtığı genellikle huzursuzluk, ağlama ve beslenme sorunlarına neden olabilir. Daha büyük çocuklarda ise kasık bölgesinde ağrı, şişlik ve rahatsızlık hissi görülebilir.

Eğer çocuğunuzda kasık bölgesinde şişlik fark ederseniz, en kısa sürede bir doktora başvurmanız önemlidir. Erken tanı ve tedavi, komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.

Kasık Fıtığının Tanısı

Kasık fıtığının tanısı genellikle fizik muayene ile konulur. Doktor, çocuğun kasık bölgesini dikkatlice inceleyerek şişlik olup olmadığını kontrol eder. Şişlik, genellikle elle hissedilebilir ve karın içi basıncını artıran aktiviteler sırasında daha belirgin hale gelir.

Fizik muayene sırasında doktor, fıtığın redüklenebilir olup olmadığını da değerlendirir. Redüklenebilir fıtık, elle itilerek karın içine geri gönderilebilen fıtıktır. İnkarşere fıtık ise elle itilerek karın içine geri gönderilemeyen fıtıktır.

Fizik muayene yeterli olmazsa, doktor bazı görüntüleme yöntemlerine başvurabilir:

• Ultrason: Ultrason, kasık bölgesinin görüntülenmesi için kullanılan non-invaziv bir yöntemdir. Ultrason ile fıtık kesesi ve içindeki organlar görüntülenebilir.
• Röntgen: Röntgen, kasık bölgesindeki kemik yapıların ve bazı yumuşak dokuların görüntülenmesi için kullanılabilir. Ancak kasık fıtığının tanısında genellikle yeterli değildir.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT, kasık bölgesinin daha ayrıntılı görüntülenmesi için kullanılabilir. Ancak BT, radyasyon içerdiği için çocuklarda genellikle tercih edilmez.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG, kasık bölgesinin yumuşak dokularının ve organlarının ayrıntılı görüntülenmesi için kullanılabilir. MRG, radyasyon içermediği için çocuklarda BT'ye göre daha güvenlidir.

Görüntüleme yöntemleri, özellikle tanının kesinleştirilemediği veya fıtığın karmaşık olduğu durumlarda faydalıdır. Örneğin, inkarşere fıtık veya strangüle fıtık şüphesi varsa, görüntüleme yöntemleri tanının doğrulanmasına ve tedavi planının belirlenmesine yardımcı olabilir.

Kasık Fıtığının Cerrahi Tedavi Yöntemleri

Kasık fıtığının tek etkili tedavi yöntemi cerrahidir. Cerrahi tedavi, fıtık kesesinin kapatılmasını ve karın duvarının güçlendirilmesini içerir. Çocuklarda kasık fıtığı genellikle açık cerrahi veya laparoskopik cerrahi yöntemlerle tedavi edilir.

Açık Cerrahi

Açık cerrahi, kasık bölgesinde yapılan bir kesi ile fıtık kesesine ulaşılması ve kapatılması işlemidir. Açık cerrahi, genellikle genel anestezi altında yapılır. Cerrahi sırasında, fıtık kesesi bulunur, içindeki organlar karın içine geri gönderilir ve fıtık kesesi bağlanarak kapatılır. Karın duvarı, dikişlerle veya özel bir yamayla güçlendirilebilir.

Açık cerrahinin avantajları şunlardır:

• Basit ve hızlı bir yöntemdir.
• Düşük maliyetlidir.
• Komplikasyon riski düşüktür.

Açık cerrahinin dezavantajları şunlardır:

• Daha büyük bir kesi gerektirir.
• Daha fazla ağrıya neden olabilir.
• Daha uzun iyileşme süresi gerektirebilir.
• Daha belirgin bir yara izi bırakabilir.

Laparoskopik Cerrahi

Laparoskopik cerrahi, karın bölgesinde küçük kesiler (genellikle 0.5-1 cm) açılarak fıtık kesesine ulaşılması ve kapatılması işlemidir. Laparoskopik cerrahi, genel anestezi altında yapılır. Cerrahi sırasında, karın içine bir kamera (laparoskop) ve özel cerrahi aletler yerleştirilir. Kamera, karın içindeki görüntüleri bir ekrana yansıtır ve cerrah, bu görüntüleri izleyerek ameliyatı gerçekleştirir. Fıtık kesesi bulunur, içindeki organlar karın içine geri gönderilir ve fıtık kesesi bağlanarak kapatılır. Karın duvarı, dikişlerle veya özel bir yamayla güçlendirilebilir.

Laparoskopik cerrahinin avantajları şunlardır:

• Daha küçük kesiler gerektirir.
• Daha az ağrıya neden olur.
• Daha kısa iyileşme süresi gerektirir.
• Daha az belirgin yara izi bırakır.
• Her iki kasık bölgesindeki fıtıkların aynı anda tedavi edilmesine olanak tanır (bilateral fıtık).

Laparoskopik cerrahinin dezavantajları şunlardır:

• Daha karmaşık bir yöntemdir.
• Daha yüksek maliyetlidir.
• Daha uzun sürebilir.
• Tecrübeli bir cerrah gerektirir.

Cerrahi Teknikler

Kasık fıtığı cerrahisinde kullanılan farklı cerrahi teknikler vardır. Bu teknikler, fıtığın tipine, çocuğun yaşına ve cerrahın tercihine göre değişebilir:

• Yüksek Ligasyon: Bu teknikte, fıtık kesesi bulunur ve boynundan bağlanarak kapatılır. Yüksek ligasyon, genellikle indirekt kasık fıtıklarında kullanılır.
• Herniorafi: Bu teknikte, fıtık kesesi kapatıldıktan sonra karın duvarı dikişlerle güçlendirilir. Herniorafi, genellikle direkt kasık fıtıklarında veya karın duvarının zayıf olduğu durumlarda kullanılır.
• Hernioplasti: Bu teknikte, fıtık kesesi kapatıldıktan sonra karın duvarı özel bir yamayla güçlendirilir. Hernioplasti, genellikle büyük fıtıklarda veya karın duvarının çok zayıf olduğu durumlarda kullanılır.

Cerrahi Sonrası Bakım

Kasık fıtığı cerrahisi sonrası, çocuğun iyileşme süreci için dikkatli bir bakım gereklidir. Cerrahi sonrası bakımın temel prensipleri şunlardır:

• Ağrı kontrolü: Cerrahi sonrası ağrı, ağrı kesicilerle kontrol altına alınmalıdır. Doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri düzenli olarak kullanmanız önemlidir.
• Yara bakımı: Cerrahi yaranın temiz ve kuru tutulması enfeksiyon riskini azaltır. Doktorunuzun önerdiği yara bakım talimatlarına uymanız önemlidir.
• Aktivite kısıtlaması: Cerrahi sonrası bir süre ağır aktivitelerden kaçınılmalıdır. Doktorunuz, çocuğunuzun ne zaman normal aktivitelere dönebileceği konusunda size bilgi verecektir.
• Beslenme: Cerrahi sonrası çocuğunuzun sağlıklı ve dengeli beslenmesi iyileşme sürecini hızlandırır. Bol sıvı tüketmesi ve lifli gıdalarla beslenmesi önemlidir.
• Takip ziyaretleri: Cerrahi sonrası doktorunuzla düzenli takip ziyaretlerine gitmeniz iyileşme sürecinin izlenmesi ve olası komplikasyonların erken tespit edilmesi açısından önemlidir.

Olası Komplikasyonlar

Kasık fıtığı cerrahisi genellikle güvenli bir işlemdir, ancak nadiren de olsa bazı komplikasyonlar görülebilir:

• Enfeksiyon: Cerrahi yara enfeksiyonu gelişebilir. Enfeksiyon belirtileri arasında kızarıklık, şişlik, ağrı ve ateş yer alır.
• Kanama: Cerrahi sırasında veya sonrasında kanama olabilir.
• Nüks: Fıtık tekrar oluşabilir. Nüks riski, özellikle büyük fıtıklarda veya karın duvarının çok zayıf olduğu durumlarda daha yüksektir.
• Testis hasarı: Erkek çocuklarda, testisleri besleyen damarlara zarar verilebilir. Bu durum, testislerin büyümesini etkileyebilir veya infertiliteye yol açabilir.
• Spermatik kord hasarı: Erkek çocuklarda, spermatik korddaki yapılara zarar verilebilir. Bu durum, infertiliteye yol açabilir.
• Yara izi: Cerrahi yara izi oluşabilir. Yara izi, bazı çocuklarda keloid (aşırı yara dokusu) şeklinde olabilir.
• Kronik ağrı: Cerrahi sonrası kasık bölgesinde kronik ağrı gelişebilir.

Komplikasyon riskini azaltmak için, cerrahi öncesinde ve sonrasında doktorunuzun talimatlarına uymanız önemlidir. Eğer çocuğunuzda cerrahi sonrası herhangi bir sorun yaşarsanız, en kısa sürede doktorunuza başvurmanız önemlidir.

Sonuç

Kasık fıtığı, çocuklarda sıkça görülen ve genellikle cerrahi müdahale gerektiren bir durumdur. Erken tanı ve tedavi, komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir. Eğer çocuğunuzda kasık bölgesinde şişlik fark ederseniz, en kısa sürede bir doktora başvurmanız önemlidir. Cerrahi tedavi, genellikle güvenli ve etkili bir yöntemdir ve çocuğunuzun normal yaşamına dönmesine olanak tanır.

Bu yazıda, çocuklarda kasık fıtığının ne olduğunu, belirtilerini, tanısının nasıl konulduğunu ve cerrahi tedavi yöntemlerini ayrıntılı bir şekilde inceledik. Umarız bu bilgiler, ebeveynler için faydalı olmuştur.