Genel Cerrahiİç HastalıklarıGastroenteroloji

Endoskopik Sleeve Gastroplasti İşlemi Öncesi Hazırlık Süreci

Endoskopik Sleeve Gastroplasti (ESG), obezite ile mücadelede cerrahi olmayan bir yöntem olarak giderek daha popüler hale gelmektedir. Mide hacmini küçültmeyi hedefleyen bu prosedür, iştahı azaltarak kilo vermeye yardımcı olur. Ancak, ESG'nin başarısı sadece işlemin kendisiyle sınırlı değildir. İşlem öncesi hazırlık süreci, tedavinin etkinliği ve hasta güvenliği açısından kritik bir rol oynar. Bu yazıda, Endoskopik Sleeve Gastroplasti işlemine hazırlık sürecini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Endoskopik Sleeve Gastroplasti Nedir?

Endoskopik Sleeve Gastroplasti (ESG), mide duvarının içten dikişlerle büzülerek tüp şeklinde bir hale getirilmesi işlemidir. Bu sayede mide hacmi küçülür ve hastalar daha az yemek yiyerek daha çabuk doygunluk hissederler. İşlem, ağız yoluyla mideye yerleştirilen bir endoskop (ince, esnek bir tüp üzerinde kamera) yardımıyla gerçekleştirilir. Herhangi bir kesi yapılmadığı için cerrahi sleeve gastrektomiye göre daha az invaziv bir yöntemdir.

ESG'nin Avantajları Nelerdir?

• Cerrahi Olmaması: Kesi yapılmadığı için ameliyat sonrası ağrı, enfeksiyon riski ve iyileşme süresi daha kısadır.
• Daha Hızlı İyileşme: Hastalar genellikle aynı gün veya ertesi gün taburcu olabilirler.
• Daha Az Komplikasyon Riski: Cerrahi işlemlere kıyasla daha az komplikasyon riski taşır.
• Geri Dönüşümlü Olma Potansiyeli: Dikişler çıkarılabilir, ancak bu durum nadiren gereklidir.

Neden İşlem Öncesi Hazırlık Önemlidir?

Endoskopik Sleeve Gastroplasti işlemine hazırlık, başarılı bir sonuç elde etmek ve olası komplikasyonları en aza indirmek için hayati öneme sahiptir. Bu süreç, hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmeyi, risk faktörlerini belirlemeyi ve hastayı işlem hakkında bilgilendirmeyi içerir. İyi bir hazırlık süreci, hastanın motivasyonunu artırır, işlem sonrası uyumunu kolaylaştırır ve uzun vadeli başarı şansını yükseltir.

Hazırlık Sürecinin Temel Amaçları

• Sağlık Durumunun Değerlendirilmesi: Hastanın mevcut sağlık sorunlarının, ilaçlarının ve alerjilerinin belirlenmesi.
• Risk Faktörlerinin Belirlenmesi: İşlem sırasında ve sonrasında oluşabilecek risklerin önceden tespit edilmesi.
• Hastanın Eğitimi: İşlem hakkında detaylı bilgi verilmesi, beklentilerin yönetilmesi ve işlem sonrası yaşam tarzı değişikliklerinin anlatılması.
• Psikolojik Değerlendirme: Hastanın motivasyonunun, beklentilerinin ve olası psikolojik sorunlarının değerlendirilmesi.
• Diyet ve Egzersiz Planlaması: İşlem öncesinde ve sonrasında uyulması gereken diyet ve egzersiz programlarının belirlenmesi.

Endoskopik Sleeve Gastroplasti İşlem Öncesi Hazırlık Aşamaları

Endoskopik Sleeve Gastroplasti işlemine hazırlık süreci, genellikle bir dizi aşamadan oluşur. Bu aşamalar, hastanın bireysel ihtiyaçlarına ve sağlık durumuna göre farklılık gösterebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki adımlar izlenir:

1. Adım: İlk Değerlendirme ve Konsültasyon

Hazırlık sürecinin ilk adımı, bir gastroenterolog veya obezite uzmanı ile yapılan ilk değerlendirme ve konsültasyondur. Bu görüşmede, doktor hastanın tıbbi geçmişini, kilo verme geçmişini ve mevcut sağlık sorunlarını detaylı bir şekilde değerlendirir. Ayrıca, hastanın beklentilerini ve motivasyonunu anlamaya çalışır.

Bu Aşamada Neler Yapılır?

• Tıbbi Geçmişin İncelenmesi: Hastanın daha önce geçirdiği hastalıklar, ameliyatlar, kullandığı ilaçlar ve alerjiler hakkında bilgi alınır.
• Kilo Verme Geçmişinin Değerlendirilmesi: Hastanın daha önce kilo verme girişimleri, diyetleri, egzersiz alışkanlıkları ve sonuçları hakkında bilgi alınır.
• Fiziksel Muayene: Hastanın genel sağlık durumu değerlendirilir, kilo, boy, vücut kitle indeksi (VKİ) gibi ölçümler yapılır.
• Beklentilerin ve Motivasyonun Değerlendirilmesi: Hastanın işlemden beklentileri, kilo verme motivasyonu ve yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlama isteği değerlendirilir.
• ESG Hakkında Bilgilendirme: İşlemin ne olduğu, nasıl yapıldığı, riskleri, faydaları ve beklenen sonuçları hakkında detaylı bilgi verilir.
• Soru-Cevap: Hastanın soruları yanıtlanır ve endişeleri giderilir.

2. Adım: Tıbbi Değerlendirme ve Testler

İlk konsültasyonun ardından, hastanın genel sağlık durumunu daha detaylı değerlendirmek için bir dizi tıbbi test yapılır. Bu testler, potansiyel risk faktörlerini belirlemeye ve işlemin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaya yardımcı olur.

Yapılması Gereken Testler

1. Kan Testleri:
   • Tam Kan Sayımı (CBC): Kan hücrelerinin sayısını ve özelliklerini değerlendirir. Anemi, enfeksiyon veya diğer kan hastalıklarının varlığını tespit etmeye yardımcı olur.
   • Karaciğer Fonksiyon Testleri (LFT): Karaciğerin sağlıklı çalışıp çalışmadığını değerlendirir.
   • Böbrek Fonksiyon Testleri (RFT): Böbreklerin sağlıklı çalışıp çalışmadığını değerlendirir.
   • Tiroid Fonksiyon Testleri (TFT): Tiroid bezinin sağlıklı çalışıp çalışmadığını değerlendirir.
   • Kan Şekeri ve HbA1c: Diyabet veya insülin direnci olup olmadığını değerlendirir.
   • Lipid Profili: Kolesterol ve trigliserid seviyelerini değerlendirir.
   • Koagülasyon Testleri: Kanın pıhtılaşma yeteneğini değerlendirir.
2. Elektrokardiyogram (EKG): Kalp ritmini ve elektriksel aktivitesini değerlendirir. Kalp hastalıklarının varlığını tespit etmeye yardımcı olur.
3. Akciğer Grafisi (Röntgen): Akciğerlerin durumunu değerlendirir. Solunum yolu hastalıklarının varlığını tespit etmeye yardımcı olur.
4. Endoskopi: Mide ve yemek borusunun iç yüzeyini doğrudan görmek için yapılır. Ülser, gastrit, reflü veya diğer anormalliklerin varlığını tespit etmeye yardımcı olur. Ayrıca, Helicobacter pylori enfeksiyonunu araştırmak için biyopsi alınabilir.
5. Üst Gastrointestinal Sistem Grafisi (Baryumlu Röntgen): Yemek borusu, mide ve ince bağırsağın röntgenini çekmek için baryumlu bir sıvı içilir. Anatomik anormallikleri veya tıkanıklıkları tespit etmeye yardımcı olur. (Günümüzde endoskopi daha yaygın olarak kullanılmaktadır.)
6. Uyku Apnesi Testi (Polisomnografi): Uyku apnesi şüphesi olan hastalarda yapılır. Uyku sırasında solunumun durup durmadığını ve oksijen seviyelerinin düşüp düşmediğini değerlendirir.

3. Adım: Psikolojik Değerlendirme

Obezite, sadece fiziksel bir sorun değil, aynı zamanda psikolojik ve duygusal sorunlarla da ilişkili olabilir. Bu nedenle, Endoskopik Sleeve Gastroplasti işlemine hazırlık sürecinde psikolojik değerlendirme önemli bir yer tutar. Bu değerlendirme, hastanın motivasyonunu, beklentilerini, yeme alışkanlıklarını ve olası psikolojik sorunlarını belirlemeyi amaçlar.

Psikolojik Değerlendirmede Neler Yapılır?

• Görüşme: Bir psikolog veya psikiyatrist ile yapılan görüşmede, hastanın kilo verme geçmişi, yeme alışkanlıkları, duygusal durumu, stresle başa çıkma mekanizmaları ve sosyal destek sistemi değerlendirilir.
• Anketler ve Testler: Hastanın duygusal durumunu, yeme bozukluklarını ve beden algısını değerlendirmek için çeşitli anketler ve testler uygulanabilir. Örneğin, Beck Depresyon Envanteri, Yeme Tutumları Testi veya Beden Algısı Ölçeği kullanılabilir.
• Beklentilerin Yönetimi: Hastanın işlemden beklentileri gerçekçi olup olmadığı değerlendirilir. Kilo verme sürecinin zorlukları, yaşam tarzı değişikliklerinin gerekliliği ve olası psikolojik zorluklar hakkında bilgi verilir.
• Destek ve Danışmanlık: Hastanın psikolojik olarak desteklenmesi ve kilo verme sürecinde karşılaşabileceği zorluklarla başa çıkmasına yardımcı olacak stratejiler öğretilir. Gerekirse, bireysel veya grup terapisi önerilebilir.

4. Adım: Diyet ve Egzersiz Danışmanlığı

Endoskopik Sleeve Gastroplasti, sadece bir araçtır. İşlemin başarısı, hastanın işlem sonrasında yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlamasına bağlıdır. Bu nedenle, işlem öncesinde diyet ve egzersiz danışmanlığı almak, hastanın uzun vadeli başarı şansını artırır.

Diyet Danışmanlığında Neler Yapılır?

• Beslenme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi: Hastanın mevcut beslenme alışkanlıkları, öğün düzeni, porsiyon büyüklükleri, yiyecek tercihleri ve abur cubur tüketimi değerlendirilir.
• Sağlıklı Beslenme İlkelerinin Öğretilmesi: Hastaya sağlıklı beslenme ilkeleri, makro ve mikro besinlerin önemi, porsiyon kontrolü ve etiket okuma becerileri öğretilir.
• İşlem Öncesi Diyet Planı: İşlemden önce uyulması gereken özel bir diyet planı hazırlanır. Bu diyet genellikle düşük kalorili, yüksek proteinli ve az karbonhidratlıdır. Amacı, karaciğeri küçültmek ve işlem sırasında komplikasyon riskini azaltmaktır.
• Sıvı Diyet: İşlemden birkaç gün önce, hastanın sadece sıvı gıdalarla beslenmesi gerekebilir. Bu, midenin boşalmasına ve işlemin daha kolay yapılmasına yardımcı olur.
• İşlem Sonrası Diyet Planı: İşlem sonrasında uyulması gereken aşamalı bir diyet planı hazırlanır. Bu diyet, sıvı gıdalarla başlar, püre haline getirilmiş gıdalarla devam eder ve son olarak katı gıdalara geçilir.

Egzersiz Danışmanlığında Neler Yapılır?

• Fiziksel Aktivite Düzeyinin Değerlendirilmesi: Hastanın mevcut fiziksel aktivite düzeyi, egzersiz alışkanlıkları ve fiziksel kısıtlamaları değerlendirilir.
• Egzersizin Önemi Hakkında Bilgilendirme: Hastaya egzersizin kilo verme, kas kütlesini koruma, metabolizmayı hızlandırma ve genel sağlık üzerindeki faydaları anlatılır.
• Kişiye Özel Egzersiz Programı: Hastanın yaşına, sağlık durumuna ve fiziksel aktivite düzeyine uygun bir egzersiz programı hazırlanır. Bu program, kardiyo egzersizleri (yürüyüş, koşu, bisiklet) ve direnç egzersizlerini (ağırlık kaldırma, vücut ağırlığı egzersizleri) içerebilir.
• Egzersiz Hedefleri Belirleme: Hastayla birlikte gerçekçi ve ulaşılabilir egzersiz hedefleri belirlenir. Örneğin, haftada 3-5 gün, 30-60 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmak gibi.
• Motivasyon ve Takip: Hastanın egzersiz yapmaya motive edilmesi ve düzenli olarak takip edilmesi, uzun vadeli başarı için önemlidir.

5. Adım: İlaçların Gözden Geçirilmesi ve Ayarlanması

Endoskopik Sleeve Gastroplasti işleminden önce, hastanın kullandığı tüm ilaçlar gözden geçirilmelidir. Bazı ilaçlar işlem sırasında veya sonrasında komplikasyon riskini artırabilir. Bu nedenle, doktorunuzun onayı olmadan hiçbir ilacı kesmeyin veya değiştirmeyin.

Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Kan Sulandırıcı İlaçlar: Aspirin, warfarin, clopidogrel gibi kan sulandırıcı ilaçlar, işlemden birkaç gün önce kesilmelidir. Bu ilaçlar, kanama riskini artırabilir. Doktorunuz, bu ilaçların ne zaman kesileceği ve ne zaman tekrar başlanacağı konusunda size bilgi verecektir.
• Diyabet İlaçları: Diyabet ilaçlarının dozu, işlemden önce ve sonra ayarlanabilir. İşlem sonrasında kilo verme ve insülin duyarlılığının artması nedeniyle, ilaç ihtiyacı azalabilir. Doktorunuz, kan şekeri seviyelerinizi yakından takip edecek ve ilaç dozunu buna göre ayarlayacaktır.
• Nonsteroidal Antiinflamatuar İlaçlar (NSAID): İbuprofen, naproksen gibi NSAID'ler, mide ülseri veya kanama riskini artırabilir. Bu nedenle, işlemden önce ve sonra kullanılmamaları önerilir. Ağrı kesici ihtiyacınız varsa, doktorunuza danışarak parasetamol gibi daha güvenli bir alternatif kullanabilirsiniz.
• Bitkisel Takviyeler: Bazı bitkisel takviyeler, kanama riskini artırabilir veya ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu nedenle, kullandığınız tüm bitkisel takviyeleri doktorunuza bildirin.

6. Adım: İşlem Günü Hazırlığı

Endoskopik Sleeve Gastroplasti işlem günü, hastanın rahat ve güvende hissetmesi için dikkatli bir hazırlık gerektirir.

İşlem Günü Yapılması Gerekenler

• Aç Kalmak: İşlemden en az 8 saat önce yemek yemeyi ve sıvı içmeyi bırakın. Bu, midenin boş olmasını ve anestezi sırasında kusma riskini azaltır.
• İlaçlar: Doktorunuzun talimatlarına göre, bazı ilaçları işlem günü almanız gerekebilir. Genellikle, sabah almanız gereken ilaçları küçük bir yudum su ile alabilirsiniz.
• Rahat Giyinmek: İşlem günü rahat ve bol giysiler giyin. Takı ve değerli eşyalarınızı evde bırakın.
• Refakatçi: İşlemden sonra eve gitmek için bir refakatçiye ihtiyacınız olacaktır. Anestezi sonrası sersemlik ve yorgunluk hissedebilirsiniz.
• Hazırlıklı Olmak: İşlem hakkında aklınıza takılan tüm soruları doktorunuza sorun. İşlemden sonra neler bekleyebileceğiniz konusunda bilgi sahibi olmak, kaygılarınızı azaltacaktır.

İşlem Sonrası Beklentiler ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Endoskopik Sleeve Gastroplasti, kilo vermenize yardımcı olacak güçlü bir araçtır. Ancak, uzun vadeli başarı için yaşam tarzı değişikliklerine uyum sağlamanız gereklidir. İşlem sonrasında aşağıdaki değişiklikleri yapmanız önemlidir:

• Diyet: İşlem sonrasında doktorunuzun ve diyetisyeninizin önerdiği diyet planına uyun. Küçük porsiyonlar yiyin, yavaş yavaş çiğneyin ve yemekler arasında sıvı tüketmeyin. Yüksek proteinli, düşük karbonhidratlı ve sağlıklı yağlar içeren gıdalar tüketin. Abur cubur, şekerli içecekler ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
• Egzersiz: Düzenli olarak egzersiz yapın. Kardiyo egzersizleri (yürüyüş, koşu, bisiklet) ve direnç egzersizleri (ağırlık kaldırma, vücut ağırlığı egzersizleri) kombinasyonu, kilo vermenize ve kas kütlesini korumanıza yardımcı olacaktır.
• Sıvı Tüketimi: Günde en az 2-3 litre su için. Su, tokluk hissi yaratır, metabolizmayı hızlandırır ve kabızlığı önler.
• Vitamin ve Mineral Takviyeleri: Endoskopik Sleeve Gastroplasti sonrasında vitamin ve mineral eksiklikleri riski artabilir. Bu nedenle, doktorunuzun önerdiği vitamin ve mineral takviyelerini düzenli olarak kullanın. Özellikle, demir, B12 vitamini, D vitamini ve kalsiyum takviyeleri önemlidir.
• Düzenli Takip: Doktorunuzla düzenli olarak takip randevularına gidin. Doktorunuz, kilo verme sürecinizi, sağlık durumunuzu ve vitamin-mineral seviyelerinizi değerlendirecek ve gerekli ayarlamaları yapacaktır.
• Psikolojik Destek: Kilo verme süreci zorlu olabilir. Psikolojik destek almak, motivasyonunuzu korumanıza, yeme alışkanlıklarınızla başa çıkmanıza ve duygusal sorunlarla mücadele etmenize yardımcı olabilir.

Olası Komplikasyonlar ve Riskler

Endoskopik Sleeve Gastroplasti, genellikle güvenli bir prosedürdür. Ancak, her tıbbi işlem gibi bazı riskleri ve komplikasyonları vardır. Bu riskler nadirdir, ancak hastaların bunları bilmesi önemlidir.

• Kanama: İşlem sırasında veya sonrasında kanama olabilir. Kanama genellikle hafiftir ve kendiliğinden durur. Nadiren, kan transfüzyonu veya ek bir endoskopik işlem gerekebilir.
• Enfeksiyon: İşlem sonrasında enfeksiyon riski vardır. Enfeksiyon genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir.
• Mide Delinmesi: Mide duvarının delinmesi, nadir fakat ciddi bir komplikasyondur. Delinme durumunda, cerrahi müdahale gerekebilir.
• Dikiş Açılması: Mide duvarını birleştiren dikişlerin açılması olabilir. Bu durumda, ek bir endoskopik işlem veya cerrahi müdahale gerekebilir.
• Mide Bulantısı ve Kusma: İşlem sonrasında mide bulantısı ve kusma sık görülen yan etkilerdir. Genellikle, ilaçlarla kontrol altına alınabilir.
• Karın Ağrısı: İşlem sonrasında karın ağrısı olabilir. Ağrı genellikle hafiftir ve ağrı kesicilerle giderilebilir.
• Reflü: Endoskopik Sleeve Gastroplasti, bazı hastalarda reflü semptomlarını kötüleştirebilir. Reflü semptomlarınız varsa, doktorunuza danışın.
• Beslenme Eksiklikleri: İşlem sonrasında vitamin ve mineral eksiklikleri riski artabilir. Bu nedenle, doktorunuzun önerdiği vitamin ve mineral takviyelerini düzenli olarak kullanın.

Sonuç

Endoskopik Sleeve Gastroplasti, obezite ile mücadelede etkili bir yöntem olabilir. Ancak, başarılı bir sonuç elde etmek için işlem öncesi hazırlık sürecine büyük önem vermek gereklidir. Bu süreç, hastanın genel sağlık durumunu değerlendirmeyi, risk faktörlerini belirlemeyi, hastayı işlem hakkında bilgilendirmeyi ve yaşam tarzı değişikliklerine hazırlamayı içerir. İyi bir hazırlık süreci, hastanın motivasyonunu artırır, işlem sonrası uyumunu kolaylaştırır ve uzun vadeli başarı şansını yükseltir. İşlem sonrasında doktorunuzun ve diyetisyeninizin önerilerine uyarak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek, Endoskopik Sleeve Gastroplasti'nin faydalarından uzun süre yararlanabilirsiniz.