Genel CerrahiGöğüs CerrahisiGastroenteroloji

POEM (Peroral Endoskopik Miyotomi): Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Peroral Endoskopik Miyotomi (POEM), özellikle yemek borusu ve mide arasındaki kasların gevşememesi sonucu oluşan yutma güçlüğü gibi sorunların tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir endoskopik yöntemdir. POEM, cerrahiye alternatif olarak sunulan ve hastaların yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilen bir tedavi seçeneğidir. Bu yazıda, POEM'in hangi hastalıklarda kullanıldığını, avantajlarını, risklerini ve tedavi sürecini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

POEM Nedir?

POEM, ağız yoluyla endoskop adı verilen ince, esnek bir tüpün yemek borusuna yerleştirilmesiyle gerçekleştirilen bir işlemdir. Endoskopun ucunda bulunan cerrahi aletler aracılığıyla, yemek borusunun alt ucundaki ve mide girişindeki kaslar kesilerek gevşetilir. Bu işlem, yemek borusundan mideye geçişi kolaylaştırır ve yutma güçlüğünü ortadan kaldırır.

Geleneksel cerrahi yöntemlere kıyasla POEM, daha az invazivdir ve hastalar için daha hızlı bir iyileşme süreci sunar. Ayrıca, ciltte kesi yapılmadığı için ameliyat sonrası ağrı ve enfeksiyon riski de daha düşüktür.

POEM'in Kullanıldığı Hastalıklar

1. Akalazya

Akalazya, yemek borusunun peristaltik hareketlerinin (yiyecekleri mideye doğru iten kasılmalar) bozulduğu ve yemek borusunun alt ucundaki kasların (alt özofagus sfinkteri - AÖS) gevşemediği bir hastalıktır. Bu durum, yiyeceklerin yemek borusunda birikmesine ve yutma güçlüğüne (disfaji), göğüs ağrısına, kusmaya ve kilo kaybına neden olur.

Akalazya'nın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin sinir hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Akalazya, her yaşta görülebilir, ancak genellikle 30-60 yaşları arasında teşhis edilir.

Akalazya'da POEM'in Rolü: POEM, akalazya tedavisinde oldukça etkili bir yöntemdir. İşlem sırasında, AÖS kasları endoskopik olarak kesilerek gevşetilir. Bu, yemek borusundan mideye geçişi kolaylaştırır ve yutma güçlüğünü ortadan kaldırır. POEM, akalazya hastalarının büyük çoğunluğunda semptomları önemli ölçüde iyileştirir ve yaşam kalitesini artırır.

Akalazya tedavisinde POEM'e alternatif olarak balon dilatasyonu ve cerrahi miyotomi (Heller miyotomisi) gibi yöntemler de bulunmaktadır. Ancak POEM, minimal invaziv olması, daha az ağrıya neden olması ve daha hızlı iyileşme sağlaması gibi avantajları nedeniyle giderek daha popüler hale gelmektedir.

2. Distal Özofageal Spazm (DES)

Distal Özofageal Spazm (DES), yemek borusunun alt kısmında koordinasyonsuz ve ağrılı kasılmaların meydana geldiği bir hastalıktır. Bu kasılmalar, yutma güçlüğüne, göğüs ağrısına ve yiyeceklerin yemek borusunda sıkışmasına neden olabilir.

DES'in nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak sinir sistemi bozuklukları, gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ve psikolojik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

DES'te POEM'in Rolü: DES tedavisinde POEM, semptomları kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmak için kullanılabilir. POEM sırasında, yemek borusunun alt kısmındaki kaslar kesilerek spazmların sıklığı ve şiddeti azaltılır. Ancak DES, akalazyaya göre daha karmaşık bir durumdur ve POEM'in etkinliği daha değişkendir. Bazı hastalarda semptomlarda belirgin iyileşme sağlanırken, bazılarında ise ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.

DES tedavisinde POEM'e ek olarak ilaç tedavisi (kas gevşeticiler, antidepresanlar), botulinum toksini enjeksiyonları ve cerrahi miyotomi gibi yöntemler de kullanılabilir.

3. Nutcracker Özofagus (Hiperkontraktil Özofagus)

Nutcracker Özofagus (Hiperkontraktil Özofagus), yemek borusunun peristaltik kasılmalarının normalden daha güçlü ve uzun süreli olduğu bir hastalıktır. Bu durum, yutma güçlüğüne ve göğüs ağrısına neden olabilir.

Nutcracker özofagusun nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak sinir sistemi bozuklukları ve psikolojik faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

<

Nutcracker Özofagus'ta POEM'in Rolü: Nutcracker özofagus tedavisinde POEM, kasılmaların şiddetini azaltmak ve semptomları hafifletmek için kullanılabilir. POEM sırasında, yemek borusunun kasları kesilerek kasılma gücü azaltılır. Ancak Nutcracker özofagus, DES gibi, akalazyaya göre daha karmaşık bir durumdur ve POEM'in etkinliği daha değişkendir. Bazı hastalarda semptomlarda belirgin iyileşme sağlanırken, bazılarında ise ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.

Nutcracker özofagus tedavisinde POEM'e ek olarak ilaç tedavisi (kas gevşeticiler, antidepresanlar), botulinum toksini enjeksiyonları ve cerrahi miyotomi gibi yöntemler de kullanılabilir.

4. Zenker Divertikülü (Bazı Durumlarda)

Zenker Divertikülü, yemek borusunun üst kısmında, yutağın hemen altında oluşan bir kesedir. Bu kese, yiyeceklerin ve sıvıların birikmesine neden olabilir ve yutma güçlüğü, öksürük, boğazda takılma hissi ve kötü ağız kokusu gibi semptomlara yol açabilir.

Zenker divertikülünün nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak yutkunma sırasında yemek borusunun üst kısmındaki kasların koordinasyon bozukluğu sonucu oluştuğu düşünülmektedir.

Zenker Divertikülü'nde POEM'in Rolü: Zenker divertikülü tedavisinde POEM, divertikülün ağzını genişleterek ve çevresindeki kasları keserek divertikülün boşalmasını kolaylaştırabilir. Bu, semptomları hafifletir ve yaşam kalitesini artırır. Ancak POEM, Zenker divertikülü tedavisinde her zaman uygun bir seçenek değildir ve divertikülün boyutu, konumu ve hastanın genel sağlık durumu gibi faktörler dikkate alınarak karar verilmelidir.

Zenker divertikülü tedavisinde POEM'e alternatif olarak açık cerrahi ve endoskopik divertikülotomi gibi yöntemler de bulunmaktadır.

5. Gastroparezi (Mide Boşalma Gecikmesi) - Araştırma Aşamasında

Gastroparezi, midenin normal hızda boşalamadığı bir durumdur. Bu durum, bulantı, kusma, karın ağrısı, erken doyma ve şişkinlik gibi semptomlara neden olabilir.

Gastroparezi'nin nedenleri arasında diyabet, sinir sistemi hastalıkları, ameliyat sonrası komplikasyonlar ve bazı ilaçlar yer alabilir. Bazı durumlarda ise gastroparezi'nin nedeni belirlenemez (idiopatik gastroparezi).

Gastroparezi'de POEM'in Rolü: Gastroparezi tedavisinde POEM, mide çıkışındaki kasların (pilor) kesilerek gevşetilmesi (piloromiyotomi) yoluyla mide boşalmasını hızlandırmayı amaçlar. Bu prosedür, G-POEM (Gastric Peroral Endoscopic Myotomy) olarak adlandırılır. G-POEM, gastroparezi tedavisinde henüz deneysel bir yöntemdir ve etkinliği ve güvenliği konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Ancak bazı çalışmalar, G-POEM'in belirli gastroparezi hastalarında semptomları iyileştirebileceğini göstermektedir.

Gastroparezi tedavisinde G-POEM'e ek olarak ilaç tedavisi (antiemetikler, prokinetikler), diyet değişiklikleri ve gastrik stimülasyon gibi yöntemler de kullanılabilir.

POEM'in Avantajları

• Minimal İnvaziv: POEM, cerrahi kesi yapılmadan, ağız yoluyla gerçekleştirilen bir işlemdir. Bu, daha az ağrı, daha az kanama ve daha hızlı iyileşme süreci anlamına gelir.
• Daha Hızlı İyileşme: POEM sonrası hastalar genellikle 1-2 gün içinde taburcu olabilirler ve normal aktivitelerine daha kısa sürede dönebilirler.
• Daha Az Komplikasyon Riski: POEM, geleneksel cerrahi yöntemlere kıyasla enfeksiyon, kanama ve yara iyileşme sorunları gibi komplikasyon riskini azaltır.
• Etkili Sonuçlar: POEM, akalazya gibi hastalıklarda semptomları önemli ölçüde iyileştirir ve hastaların yaşam kalitesini artırır.
• Tekrarlanabilirlik: Gerekli durumlarda POEM işlemi tekrarlanabilir.

POEM'in Riskleri

Her tıbbi işlemde olduğu gibi, POEM'in de bazı riskleri bulunmaktadır. Ancak bu riskler genellikle düşüktür ve deneyimli bir ekip tarafından gerçekleştirilen işlemlerde daha da azalır.

• Kanama: POEM sırasında veya sonrasında kanama görülebilir. Genellikle hafif şiddettedir ve kendiliğinden durur. Nadiren kan transfüzyonu veya endoskopik müdahale gerekebilir.
• Enfeksiyon: POEM sonrası enfeksiyon riski düşüktür. Ancak yine de antibiyotik profilaksisi uygulanabilir.
• Pnömomediastinum/Pnömoperiton: İşlem sırasında yemek borusunda veya karın boşluğunda hava kaçağı olabilir. Genellikle kendiliğinden düzelir, ancak nadiren drenaj gerekebilir.
• Mukozal Hasar: Endoskopik aletlerin yemek borusuna yerleştirilmesi sırasında mukozada (iç yüzey) hasar oluşabilir. Genellikle kendiliğinden iyileşir.
• Gastroözofageal Reflü: AÖS kaslarının gevşetilmesi sonucu gastroözofageal reflü (mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması) riski artabilir. Bu durum, ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilir.
• Yutma Güçlüğü (Disfaji): Nadiren POEM sonrası yutma güçlüğü devam edebilir veya kötüleşebilir. Bu durumda ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.

POEM Tedavi Süreci

1. Değerlendirme ve Hazırlık

POEM tedavisine başlamadan önce, hastanın detaylı bir şekilde değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirme, hastanın tıbbi öyküsünün alınması, fiziksel muayene, endoskopi, manometri (yemek borusu basınç ölçümü) ve baryumlu yemek borusu grafisi gibi tetkikleri içerir. Bu tetkikler, hastanın durumunun POEM tedavisine uygun olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

POEM tedavisine karar verildikten sonra, hastaya işlem hakkında detaylı bilgi verilir ve onayı alınır. İşlem öncesinde hastanın belirli ilaçları kullanmayı bırakması (örneğin, kan sulandırıcılar) ve işlemden önceki gece yeme ve içmeyi kesmesi gerekebilir.

2. İşlem

POEM işlemi genellikle genel anestezi altında yapılır. Hasta, sol tarafına yatırılır ve endoskop ağız yoluyla yemek borusuna yerleştirilir. Endoskopun ucunda bulunan cerrahi aletler aracılığıyla, yemek borusunun iç yüzeyinde küçük bir kesi yapılır ve yemek borusunun kas tabakasına ulaşılır. Kas tabakası, belirlenen bölgelerde kesilerek gevşetilir. Kesi yapılan yerler, klipslerle kapatılır.

İşlem süresi, hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle 1-3 saat sürer.

3. Ameliyat Sonrası Bakım

POEM sonrası hastalar genellikle 1-2 gün hastanede müşahede altında tutulur. Bu süre zarfında, hastanın vital bulguları (kan basıncı, nabız, solunum) düzenli olarak kontrol edilir ve ağrı kontrolü sağlanır.

Ameliyat sonrası ilk birkaç gün, hastanın sıvı diyetiyle beslenmesi önerilir. Daha sonra yavaş yavaş yumuşak ve katı gıdalara geçilebilir. Hastanın, yemekleri yavaş yemesi ve iyice çiğnemesi önemlidir.

POEM sonrası hastaların, gastroözofageal reflü riskini azaltmak için belirli bir süre proton pompa inhibitörü (PPI) adı verilen ilaçları kullanması gerekebilir.

4. Takip

POEM sonrası hastaların düzenli olarak takip edilmesi önemlidir. Bu takipler, hastanın semptomlarının kontrol altında olup olmadığını, herhangi bir komplikasyon gelişip gelişmediğini ve tedavinin uzun vadeli başarısını değerlendirmeye yardımcı olur.

Takip sırasında, endoskopi, manometri ve baryumlu yemek borusu grafisi gibi tetkikler tekrarlanabilir.

Sonuç

POEM, akalazya, distal özofageal spazm, nutcracker özofagus ve bazı Zenker divertikülü vakaları gibi çeşitli yemek borusu hastalıklarının tedavisinde kullanılan etkili ve minimal invaziv bir yöntemdir. Gastroparezi tedavisinde ise G-POEM adı altında deneysel olarak kullanılmaktadır. POEM, hastaların semptomlarını önemli ölçüde iyileştirir ve yaşam kalitesini artırır. Ancak POEM'in de bazı riskleri bulunmaktadır ve tedavi kararı, hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine bağlı olarak deneyimli bir gastroenterolog veya cerrah tarafından verilmelidir. POEM tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için bir uzmana danışmanız önemlidir.

Önemli Not: Bu yazıdaki bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır ve bir doktor tavsiyesi yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, lütfen bir uzmana danışınız.