Genel Cerrahiİç HastalıklarıGastroenteroloji Cerrahisi

Reflü Cerrahisi: Ne Zaman Gerekli ve Kimler İçin Uygun?

Gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan ve yaygın olarak görülen bir rahatsızlıktır. Bu durum, mide ekşimesi, göğüste yanma, ağızda acı tat gibi belirtilere yol açabilir. Birçok insan yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile bu belirtileri kontrol altına alabilirken, bazı durumlarda reflü cerrahisi daha kalıcı bir çözüm sunabilir. Bu yazıda, reflü cerrahisinin ne zaman gerekli olduğunu, kimler için uygun olduğunu ve bu cerrahi yöntem hakkında bilinmesi gerekenleri detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Gastroözofageal Reflü Hastalığı (GÖRH) Nedir?

GÖRH, mide içeriğinin yemek borusuna (özofagus) geri kaçması sonucu oluşan kronik bir durumdur. Normalde, yemek borusu ile mide arasındaki alt özofagus sfinkteri (AÖS) adı verilen kas halkası, mide içeriğinin yukarı doğru kaçmasını engeller. Ancak, AÖS düzgün çalışmadığında veya gevşediğinde, mide asidi ve diğer mide içerikleri yemek borusuna geri kaçarak reflüye neden olur. Bu durum, yemek borusunun iç yüzeyini tahriş ederek çeşitli belirtilere yol açar.

GÖRH'nin Belirtileri Nelerdir?

GÖRH'nin en yaygın belirtileri şunlardır:

• Mide Ekşimesi: Göğüste yanma hissi olarak da bilinir ve genellikle yemeklerden sonra veya yatarken daha da kötüleşir.
• Regürjitasyon: Mide içeriğinin ağza veya boğaza geri gelmesi. Bu, acı veya ekşi bir tat bırakabilir.
• Yutma Güçlüğü (Disfaji): Yutkunurken zorlanma veya takılma hissi.
• Kronik Öksürük: Özellikle geceleri artan, geçmeyen bir öksürük.
• Ses Kısıklığı: Mide asidinin ses tellerini tahriş etmesi sonucu.
• Boğaz Ağrısı: Sürekli boğaz tahrişi ve ağrısı.
• Astım Belirtilerinin Kötüleşmesi: Özellikle reflüye bağlı olarak astım belirtileri artabilir.
• Diş Erozyonu: Mide asidinin diş minesini aşındırması.

GÖRH'nin Nedenleri Nelerdir?

GÖRH'nin başlıca nedenleri şunlardır:

• Alt Özofagus Sfinkterinin (AÖS) Zayıflığı: AÖS'nin düzgün kapanamaması veya sık sık gevşemesi.
• Hiatal Herni: Midenin bir kısmının diyaframdaki bir açıklıktan (hiatus) yukarı doğru kayması.
• Obezite: Aşırı kilo, karın içi basıncını artırarak reflü riskini artırır.
• Hamilelik: Hormonal değişiklikler ve karın içi basıncının artması reflüye neden olabilir.
• Sigara İçmek: Sigara, AÖS'nin gevşemesine ve mide asidinin üretiminin artmasına neden olabilir.
• Bazı İlaçlar: Bazı ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları ve antidepresanlar reflü riskini artırabilir.
• Beslenme Alışkanlıkları: Yağlı yiyecekler, baharatlı yiyecekler, alkol ve kafein tüketimi reflüyü tetikleyebilir.

Reflü Tedavisi Yöntemleri

GÖRH tedavisinde amaç, belirtileri hafifletmek, yemek borusunu iyileştirmek ve komplikasyonları önlemektir. Tedavi genellikle yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi ve bazı durumlarda cerrahi müdahale ile sağlanır.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Hafif ve orta şiddetteki reflü belirtilerini kontrol altına almak için yaşam tarzı değişiklikleri genellikle ilk adımdır. Bu değişiklikler şunları içerebilir:

• Kilo Verme: Fazla kilolu veya obezseniz, kilo vermek karın içi basıncını azaltarak reflü belirtilerini hafifletebilir.
• Yatmadan Önce Yemek Yemeyi Bırakmak: Yatmadan en az 2-3 saat önce yemek yemeyi bırakın.
• Başınızı Yükseltmek: Yatağınızın baş kısmını 15-20 cm yükseltmek, mide asidinin yemek borusuna kaçmasını zorlaştırır.
• Tetkikleyici Gıdalardan Kaçınmak: Yağlı, baharatlı yiyecekler, çikolata, nane, alkol ve kafein gibi reflüyü tetikleyen gıdalardan kaçının.
• Sigarayı Bırakmak: Sigara, AÖS'nin gevşemesine ve mide asidinin üretiminin artmasına neden olabilir.
• Küçük ve Sık Öğünler Yemek: Büyük öğünler yerine daha küçük ve sık öğünler tüketmek, mide basıncını azaltarak reflüyü önleyebilir.
• Sıkı Giysilerden Kaçınmak: Karın bölgesini sıkan giysiler, karın içi basıncını artırarak reflüye neden olabilir.

İlaç Tedavisi

Yaşam tarzı değişiklikleri yeterli olmadığında, ilaç tedavisi reflü belirtilerini kontrol altına almada önemli bir rol oynar. GÖRH tedavisinde kullanılan başlıca ilaçlar şunlardır:

• Antasitler: Mide asidini nötralize ederek hızlı rahatlama sağlarlar. Ancak, uzun süreli kullanımda yan etkileri olabilir.
• H2 Reseptör Blokerleri: Mide asidi üretimini azaltırlar. Daha uzun süreli etkilidirler, ancak proton pompa inhibitörleri (PPI'lar) kadar etkili değildirler.
• Proton Pompa İnhibitörleri (PPI'lar): Mide asidi üretimini önemli ölçüde azaltırlar ve GÖRH tedavisinde en etkili ilaçlardır. Uzun süreli kullanımda bazı yan etkileri olabilir, bu nedenle doktor kontrolünde kullanılması önemlidir.
• Prokinetik İlaçlar: Mide boşalmasını hızlandırarak ve AÖS basıncını artırarak reflüyü azaltmaya yardımcı olabilirler. Ancak, yan etkileri nedeniyle daha az kullanılırlar.

Reflü Cerrahisi: Ne Zaman Gerekli?

Yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile reflü belirtileri kontrol altına alınamıyorsa veya uzun süreli ilaç kullanımının yan etkileri ortaya çıkıyorsa, reflü cerrahisi bir seçenek olabilir. Reflü cerrahisi, AÖS'nin fonksiyonunu güçlendirerek ve mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını engelleyerek reflüyü kalıcı olarak tedavi etmeyi amaçlar.

Reflü Cerrahisi İçin Uygun Adaylar

Reflü cerrahisi, her GÖRH hastası için uygun bir seçenek değildir. Aşağıdaki durumlarda reflü cerrahisi düşünülebilir:

• İlaç Tedavisine Yanıt Vermeyen Hastalar: Yüksek dozda ilaç tedavisine rağmen reflü belirtileri devam eden veya iyileşmeyen hastalar.
• İlaçların Yan Etkilerinden Rahatsız Olan Hastalar: Uzun süreli ilaç kullanımının yan etkilerinden dolayı ilaçları bırakmak isteyen hastalar.
• Yemek Borusunda Ciddi Hasar Olan Hastalar: Barrett özofagusu gibi reflüye bağlı ciddi komplikasyonları olan hastalar.
• Büyük Hiatal Hernisi Olan Hastalar: Midenin büyük bir kısmının diyaframdan yukarı kaydığı durumlarda.
• Genç ve Uzun Süre İlaç Kullanmak İstemeyen Hastalar: Uzun yıllar boyunca ilaç kullanmak yerine cerrahi ile kalıcı bir çözüm arayan genç hastalar.
• Astım veya Kronik Öksürük Gibi Reflüye Bağlı Solunum Problemleri Olan Hastalar: Reflüye bağlı olarak astım belirtileri kötüleşen veya kronik öksürüğü olan hastalar.

Ancak, reflü cerrahisi için uygun olup olmadığınızı belirlemek için doktorunuzla detaylı bir değerlendirme yapmanız önemlidir. Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi, belirtilerinizi, fiziksel muayenenizi ve bazı tanı testlerini değerlendirerek sizin için en uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.

Reflü Cerrahisi Çeşitleri

Reflü cerrahisinde kullanılan çeşitli yöntemler bulunmaktadır. En yaygın yöntemler şunlardır:

Laparoskopik Nissen Fundoplikasyonu

Laparoskopik Nissen fundoplikasyonu, reflü cerrahisinde en sık kullanılan yöntemdir. Bu yöntemde, karın bölgesinde küçük kesiler açılarak laparoskop adı verilen ince bir kamera ve cerrahi aletler kullanılarak ameliyat gerçekleştirilir. Midenin üst kısmı (fundus) yemek borusunun etrafına sarılır ve dikilerek AÖS güçlendirilir. Bu, mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını engeller.

Laparoskopik Nissen Fundoplikasyonunun Avantajları:

• Daha Az Ağrı: Küçük kesiler sayesinde ameliyat sonrası ağrı daha azdır.
• Daha Kısa Hastanede Kalış Süresi: Hastalar genellikle 1-2 gün içinde taburcu olabilirler.
• Daha Hızlı İyileşme: Açık cerrahiye göre iyileşme süreci daha hızlıdır.
• Daha Az Yara İzi: Küçük kesiler sayesinde daha az yara izi kalır.

Laparoskopik Nissen Fundoplikasyonunun Dezavantajları:

• Yutma Güçlüğü (Disfaji): Ameliyat sonrası dönemde geçici yutma güçlüğü yaşanabilir.
• Gaz Şişkinliği: Ameliyat sonrası gaz şişkinliği ve karında rahatsızlık hissi olabilir.
• Kusma Zorluğu: Midenin yemek borusuna sıkıca sarılması nedeniyle kusmakta zorlanma yaşanabilir.

Parsiyel Fundoplikasyon

Parsiyel fundoplikasyon, Nissen fundoplikasyonuna benzer bir yöntemdir, ancak midenin üst kısmı yemek borusunun etrafına tam olarak sarılmaz, sadece kısmi olarak sarılır. Bu, yutma güçlüğü ve gaz şişkinliği gibi yan etkileri azaltmaya yardımcı olabilir. En sık kullanılan parsiyel fundoplikasyon yöntemleri şunlardır:

• Toupet Fundoplikasyonu: Midenin üst kısmı yemek borusunun arkasına 270 derece sarılır.
• Dor Fundoplikasyonu: Midenin üst kısmı yemek borusunun önüne 180 derece sarılır.

Parsiyel fundoplikasyon, özellikle yutma güçlüğü riski yüksek olan hastalarda veya AÖS'nin çok zayıf olmadığı durumlarda tercih edilebilir.

LINX Sistemi

LINX sistemi, reflü cerrahisinde daha yeni bir yaklaşımdır. Bu yöntemde, titanyum boncuklardan oluşan küçük bir halka, manyetik çekim gücüyle birbirine bağlıdır. Bu halka, laparoskopik yöntemle yemek borusunun alt kısmına, AÖS bölgesine yerleştirilir. Halka, normalde AÖS'nin kapalı kalmasını sağlayarak mide içeriğinin yemek borusuna kaçmasını engeller. Ancak, yutkunma sırasında halka genişleyerek yiyeceklerin mideye geçmesine izin verir.

LINX Sisteminin Avantajları:

• Daha Az Yutma Güçlüğü: Nissen fundoplikasyonuna göre yutma güçlüğü riski daha düşüktür.
• Daha Az Gaz Şişkinliği: Ameliyat sonrası gaz şişkinliği daha az görülür.
• Geri Dönüşümlü: Gerekirse halka çıkarılabilir.

LINX Sisteminin Dezavantajları:

• Yeni Bir Yöntem: Uzun dönem sonuçları henüz tam olarak bilinmemektedir.
• MR Uyumluluğu: Bazı MR cihazlarıyla uyumlu olmayabilir.
• Maliyet: Nissen fundoplikasyonuna göre daha maliyetli olabilir.

Robotik Cerrahi

Robotik cerrahi, laparoskopik cerrahinin bir türüdür ve cerrahi aletlerin robotik kollar tarafından kontrol edildiği bir yöntemdir. Robotik cerrahi, cerraha daha hassas ve kontrollü hareketler yapma imkanı sunar. Bu, özellikle karmaşık reflü cerrahisi vakalarında avantaj sağlayabilir. Ancak, robotik cerrahi genellikle daha maliyetlidir ve özel eğitimli cerrahlar tarafından yapılması gerekir.

Reflü Cerrahisi Öncesi Değerlendirme

Reflü cerrahisi kararı vermeden önce, doktorunuz size kapsamlı bir değerlendirme yapacaktır. Bu değerlendirme şunları içerebilir:

• Tıbbi Geçmiş: Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi, kullandığınız ilaçları ve daha önce geçirdiğiniz ameliyatları detaylı olarak soracaktır.
• Fiziksel Muayene: Doktorunuz, genel sağlık durumunuzu değerlendirmek için fiziksel bir muayene yapacaktır.
• Endoskopi: Yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağının iç yüzeyini görüntülemek için endoskopi yapılır. Bu, yemek borusunda hasar olup olmadığını ve diğer olası sorunları belirlemeye yardımcı olur.
• pH Metre Testi: Yemek borusundaki asit seviyesini ölçmek için pH metre testi yapılır. Bu, reflünün şiddetini belirlemeye yardımcı olur.
• Manometri: Yemek borusunun kasılma gücünü ve AÖS'nin basıncını ölçmek için manometri yapılır. Bu, yemek borusunun fonksiyonunu değerlendirmeye yardımcı olur.
• Baryumlu Röntgen: Baryum adı verilen bir sıvı içtikten sonra yemek borusu ve midenin röntgeni çekilir. Bu, hiatal herni gibi yapısal anormallikleri belirlemeye yardımcı olabilir.

Bu testlerin sonuçlarına göre, doktorunuz reflü cerrahisi için uygun bir aday olup olmadığınızı ve hangi cerrahi yöntemin sizin için en uygun olduğunu belirleyecektir.

Reflü Cerrahisi Sonrası Bakım

Reflü cerrahisi sonrası dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar vardır. Bu, iyileşme sürecini hızlandırmaya ve ameliyatın başarısını artırmaya yardımcı olacaktır.

• Beslenme: Ameliyat sonrası ilk birkaç hafta sıvı ve yumuşak gıdalarla beslenmeniz gerekebilir. Doktorunuz, yavaş yavaş katı gıdalara geçmenize izin verecektir. Yutma güçlüğünü önlemek için yiyecekleri iyice çiğnemek önemlidir.
• İlaçlar: Doktorunuz, ağrı kesiciler ve mide koruyucu ilaçlar reçete edebilir. İlaçlarınızı düzenli olarak kullanın ve doktorunuzun talimatlarına uyun.
• Aktivite: Ameliyat sonrası ilk birkaç hafta ağır kaldırmaktan ve yorucu aktivitelerden kaçının. Yavaş yavaş normal aktivitelerinize dönebilirsiniz.
• Takip Kontrolleri: Doktorunuzla düzenli takip kontrollerine gidin. Bu, iyileşme sürecinizi izlemeye ve olası sorunları erken teşhis etmeye yardımcı olacaktır.
• Belirtiler: Ameliyat sonrası yutma güçlüğü, gaz şişkinliği, karın ağrısı veya diğer belirtiler yaşarsanız, doktorunuza başvurun.

Reflü Cerrahisinin Riskleri ve Komplikasyonları

Her cerrahi işlemde olduğu gibi, reflü cerrahisinin de bazı riskleri ve komplikasyonları vardır. Bu riskler şunları içerebilir:

• Yutma Güçlüğü (Disfaji): Ameliyat sonrası dönemde geçici veya kalıcı yutma güçlüğü yaşanabilir.
• Gaz Şişkinliği: Ameliyat sonrası gaz şişkinliği ve karında rahatsızlık hissi olabilir.
• Kusma Zorluğu: Midenin yemek borusuna sıkıca sarılması nedeniyle kusmakta zorlanma yaşanabilir.
• Enfeksiyon: Ameliyat bölgesinde enfeksiyon gelişebilir.
• Kanama: Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama olabilir.
• Pnömotoraks: Akciğerlerin etrafında hava birikmesi (özellikle hiatal herni onarımı sırasında).
• Dikiş Kaçakları: Midenin yemek borusuna sarıldığı dikişlerde kaçak olabilir.
• Tekrarlama: Nadiren reflü belirtileri ameliyattan sonra tekrar ortaya çıkabilir.
• LINX Sistemi ile İlgili Komplikasyonlar: Halkanın yerinden kayması, erozyon veya enfeksiyon gibi komplikasyonlar görülebilir.

Bu riskler nadir görülür ve genellikle tedavi edilebilir. Ancak, reflü cerrahisi kararı vermeden önce bu riskleri doktorunuzla detaylı olarak konuşmanız önemlidir.

Reflü Cerrahisinin Başarı Oranı

Reflü cerrahisinin başarı oranı genellikle yüksektir. Çoğu hasta, ameliyattan sonra reflü belirtilerinde önemli bir azalma veya tamamen kaybolma yaşar. Araştırmalar, Nissen fundoplikasyonu gibi cerrahi yöntemlerin uzun dönemde reflü belirtilerini kontrol altına almada etkili olduğunu göstermiştir. Ancak, bazı hastalarda reflü belirtileri zamanla tekrar ortaya çıkabilir veya ameliyat sonrası yutma güçlüğü gibi yan etkiler devam edebilir.

LINX sistemi gibi daha yeni yöntemlerin uzun dönem başarı oranları henüz tam olarak bilinmemektedir, ancak kısa ve orta vadeli sonuçlar umut vericidir.

Sonuç

Reflü cerrahisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınamayan GÖRH hastaları için etkili bir tedavi seçeneği olabilir. Ancak, reflü cerrahisi kararı kişiye özeldir ve doktorunuzla detaylı bir değerlendirme yapmanız önemlidir. Doktorunuz, tıbbi geçmişinizi, belirtilerinizi, fiziksel muayenenizi ve tanı testlerini değerlendirerek sizin için en uygun tedavi yöntemini belirleyecektir.

Reflü cerrahisi, belirtileri hafifletmek, yemek borusunu iyileştirmek ve komplikasyonları önlemek için kalıcı bir çözüm sunabilir. Ancak, cerrahi riskleri ve potansiyel yan etkileri de göz önünde bulundurmak önemlidir. Doktorunuzla açık ve dürüst bir iletişim kurarak, reflü cerrahisinin sizin için doğru bir seçenek olup olmadığını belirleyebilirsiniz.