İç HastalıklarıKardiyoloji

Taşikardi Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Kalp çarpıntısı, göğüste rahatsızlık hissi veya nefes darlığı… Bu belirtiler, taşikardi olarak bilinen kalp ritmi bozukluğunun işaretleri olabilir. Bu yazıda, taşikardinin ne olduğunu, nedenlerini, belirtilerini ve tedavi yöntemlerini ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Taşikardiye Giriş

Taşikardi, kalbin normalden daha hızlı atması durumudur. Yetişkinlerde normal kalp atış hızı dakikada 60 ila 100 arasındadır. Taşikardi durumunda ise bu hız dakikada 100'ün üzerine çıkar. Kalbin çok hızlı atması, vücuda yeterli kan pompalayamamasına ve çeşitli belirtilere yol açabilir.

Taşikardi, her zaman ciddi bir sağlık sorununa işaret etmeyebilir. Örneğin, egzersiz yaparken, stres altındayken veya ateşiniz yükseldiğinde kalp atış hızınızın artması normaldir. Ancak, sebepsiz yere veya sık sık tekrarlayan taşikardi atakları, altta yatan bir kalp rahatsızlığının belirtisi olabilir ve mutlaka bir doktora danışılmalıdır.

Taşikardinin Nedenleri

Taşikardiye yol açan birçok farklı faktör bulunmaktadır. Bu faktörler, kalp rahatsızlıklarından, tiroid problemlerine, elektrolit dengesizliklerinden, psikolojik sorunlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. İşte taşikardiye neden olabilecek bazı yaygın sebepler:

Kalp Hastalıkları

Kalp hastalıkları, taşikardinin en önemli nedenlerinden biridir. Kalp kasının hasar görmesi, kalp kapakçıklarında sorunlar olması veya kalp yetmezliği gibi durumlar, kalbin normal ritmini bozarak taşikardiye yol açabilir.

• Koroner Arter Hastalığı: Kalbi besleyen damarlarda daralma veya tıkanma, kalp kasının yeterince oksijen alamamasına ve ritim bozukluklarına neden olabilir.
• Kalp Kapak Hastalıkları: Kalp kapakçıklarının düzgün çalışmaması, kanın geriye kaçmasına veya kalbin daha fazla çalışmasına neden olarak taşikardiye yol açabilir.
• Kalp Yetmezliği: Kalbin vücuda yeterli kan pompalayamaması durumu, kalbin daha hızlı atmasına ve taşikardiye neden olabilir.
• Doğuştan Kalp Hastalıkları: Doğumdan itibaren var olan kalp anomalileri, kalbin elektriksel sistemini etkileyerek taşikardiye yol açabilir.
• Kardiyomiyopati: Kalp kasının kalınlaşması veya zayıflaması, kalbin normal ritmini bozarak taşikardiye neden olabilir.

Diğer Tıbbi Durumlar

Kalp hastalıklarının yanı sıra, bazı diğer tıbbi durumlar da taşikardiye neden olabilir. Bu durumlar arasında tiroid problemleri, anemi, elektrolit dengesizlikleri ve akciğer hastalıkları sayılabilir.

• Hipertiroidizm: Tiroid bezinin aşırı aktif olması, metabolizmayı hızlandırarak kalp atış hızını artırabilir.
• Anemi: Kanda yeterli oksijen taşıyan kırmızı kan hücresi bulunmaması, kalbin daha fazla çalışmasına ve taşikardiye neden olabilir.
• Elektrolit Dengesizlikleri: Potasyum, sodyum, kalsiyum ve magnezyum gibi elektrolitlerin dengesizliği, kalbin elektriksel aktivitesini etkileyerek taşikardiye yol açabilir.
• Akciğer Hastalıkları: KOAH veya astım gibi akciğer hastalıkları, kandaki oksijen seviyesini düşürerek kalbin daha fazla çalışmasına ve taşikardiye neden olabilir.
• Enfeksiyonlar: Bazı enfeksiyonlar, vücutta inflamasyonu artırarak kalp atış hızını hızlandırabilir.

Yaşam Tarzı Faktörleri

Yaşam tarzı alışkanlıkları da taşikardi riskini artırabilir. Kafein ve alkol tüketimi, sigara içmek ve stres, kalp atış hızını etkileyerek taşikardiye yol açabilir.

• Kafein: Kahve, çay ve enerji içecekleri gibi kafeinli içecekler, sinir sistemini uyararak kalp atış hızını artırabilir.
• Alkol: Aşırı alkol tüketimi, kalp ritmini bozarak taşikardiye neden olabilir.
• Sigara: Sigara içmek, kan damarlarını daraltarak ve kalp atış hızını artırarak taşikardi riskini artırır.
• Stres ve Anksiyete: Stres ve anksiyete, vücutta adrenalin salgılanmasına neden olarak kalp atış hızını hızlandırabilir.
• Uyuşturucu Kullanımı: Kokain ve amfetamin gibi uyuşturucu maddeler, kalp atış hızını önemli ölçüde artırarak taşikardiye yol açabilir.

İlaçlar

Bazı ilaçlar, yan etki olarak taşikardiye neden olabilir. Astım ilaçları, soğuk algınlığı ilaçları ve bazı antidepresanlar bu ilaçlara örnek olarak verilebilir.

• Astım İlaçları: Bronkodilatörler olarak bilinen astım ilaçları, hava yollarını genişleterek nefes almayı kolaylaştırır, ancak aynı zamanda kalp atış hızını da artırabilir.
• Soğuk Algınlığı İlaçları: Dekonjestan içeren soğuk algınlığı ilaçları, burun tıkanıklığını gidermek için kan damarlarını daraltır, ancak bu durum kalp atış hızını da etkileyebilir.
• Antidepresanlar: Bazı antidepresanlar, özellikle trisiklik antidepresanlar, kalp ritmini etkileyerek taşikardiye neden olabilir.
• Tiroid İlaçları: Tiroid hormon replasman tedavisi gören kişilerde, dozun fazla olması durumunda taşikardi görülebilir.

Psikolojik Faktörler

Panik atak, anksiyete bozukluğu ve diğer psikolojik sorunlar, taşikardiye neden olabilir. Bu durumlarda, stres hormonlarının salgılanması kalp atış hızını artırır.

• Panik Atak: Ani ve yoğun korku nöbetleri sırasında, kalp çarpıntısı, terleme, titreme ve nefes darlığı gibi belirtilerle birlikte taşikardi de görülebilir.
• Anksiyete Bozukluğu: Sürekli endişe ve kaygı hali, vücutta stres hormonlarının salgılanmasına neden olarak kalp atış hızını artırabilir.

Taşikardi Türleri

Taşikardi, kalbin hangi bölgesinden kaynaklandığına ve ritmin nasıl olduğuna göre farklı türlere ayrılır. En yaygın taşikardi türleri şunlardır:

Supraventriküler Taşikardi (SVT)

SVT, kalbin karıncıklar (ventriküller) üzerindeki bölgelerinden kaynaklanan hızlı kalp ritmidir. Genellikle ani başlar ve ani biter. SVT atakları sırasında kalp atış hızı dakikada 150 ila 250'ye kadar çıkabilir.

• Atriyal Fibrilasyon: Kulakçıkların (atriyum) düzensiz ve hızlı bir şekilde kasılmasıdır. Bu durum, kalbin karıncıklara düzenli kan pompalamasını engeller.
• Atriyal Flutter: Kulakçıkların çok hızlı ve düzenli bir şekilde kasılmasıdır. Atriyal fibrilasyona benzer, ancak ritim daha düzenlidir.
• Paroksismal Supraventriküler Taşikardi (PSVT): Kalbin üst odacıklarında başlayan ve aniden ortaya çıkan hızlı kalp ritmidir.
• Wolff-Parkinson-White Sendromu (WPW): Kalpte fazladan bir elektriksel yolak bulunması durumudur. Bu yolak, elektriksel sinyallerin normalden daha hızlı iletilmesine ve taşikardiye neden olabilir.

Ventriküler Taşikardi (VT)

VT, kalbin karıncıklarından kaynaklanan hızlı kalp ritmidir. VT, SVT'den daha tehlikeli olabilir ve ani kalp durmasına yol açabilir. VT atakları sırasında kalp atış hızı dakikada 120 ila 250'ye kadar çıkabilir.

• Monomorfik Ventriküler Taşikardi: Her kalp atışı aynı görünüme sahiptir. Genellikle kalp hastalığı olan kişilerde görülür.
• Polimorfik Ventriküler Taşikardi: Her kalp atışı farklı görünüme sahiptir. Genellikle uzun QT sendromu gibi genetik bir durumla ilişkilidir.
• Ventriküler Fibrilasyon: Karıncıkların düzensiz ve hızlı bir şekilde kasılmasıdır. Bu durum, kalbin kan pompalamasını tamamen durdurur ve ani kalp durmasına neden olur.

Sinüs Taşikardisi

Sinüs taşikardisi, kalbin normal elektriksel uyarı merkezinden (sinüs düğümü) kaynaklanan hızlı kalp ritmidir. Sinüs taşikardisi, genellikle egzersiz, stres, ateş veya anemi gibi durumlara bağlı olarak ortaya çıkar.

Sinüs taşikardisi genellikle zararsızdır ve tedavi gerektirmez. Ancak, altta yatan nedenin tedavi edilmesi önemlidir.

Taşikardinin Belirtileri

Taşikardinin belirtileri, kalp atış hızının ne kadar hızlı olduğuna, taşikardinin türüne ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmeyebilirken, bazılarında ise şiddetli belirtiler ortaya çıkabilir. İşte taşikardinin en yaygın belirtileri:

• Kalp Çarpıntısı: Göğüste hızlı, güçlü veya düzensiz kalp atışları hissetme.
• Nefes Darlığı: Havanın yetersiz geldiği hissi.
• Baş Dönmesi veya Sersemlik: Kan basıncının düşmesi nedeniyle ortaya çıkan denge sorunları.
• Bayılma veya Bayılma Hissi: Şiddetli taşikardi durumlarında, beyne yeterli kan gitmemesi nedeniyle bilinç kaybı yaşanabilir.
• Göğüs Ağrısı veya Rahatsızlık: Kalbin yeterince oksijen alamaması nedeniyle göğüste sıkışma veya ağrı hissi.
• Halsizlik veya Yorgunluk: Kalbin vücuda yeterli kan pompalayamaması nedeniyle ortaya çıkan enerji eksikliği.
• Terleme: Vücudun aşırı efor sarf etmesi nedeniyle terleme.
• Anksiyete: Kalp çarpıntısının neden olduğu endişe ve korku hissi.

Eğer bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, mutlaka bir doktora danışmanız önemlidir. Özellikle göğüs ağrısı, nefes darlığı ve bayılma gibi belirtiler, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi durumların işareti olabilir.

Taşikardi Teşhisi

Taşikardi teşhisi, bir doktor tarafından fiziksel muayene, tıbbi öykü ve çeşitli testler yapılarak konulur. Doktor, öncelikle hastanın kalp atış hızını ve ritmini dinler. Ardından, hastanın tıbbi geçmişini, kullandığı ilaçları ve yaşam tarzı alışkanlıklarını öğrenir.

Taşikardi teşhisi için kullanılan en yaygın testler şunlardır:

Elektrokardiyogram (EKG)

EKG, kalbin elektriksel aktivitesini ölçen bir testtir. EKG, kalbin ritmini, hızını ve elektriksel sinyallerin iletimini gösterir. EKG, taşikardi türünü belirlemeye ve altta yatan kalp rahatsızlıklarını tespit etmeye yardımcı olabilir.

EKG, genellikle kısa süreli bir testtir ve ağrısızdır. Elektrotlar, göğse, kollara ve bacaklara yerleştirilir. Elektrotlar, kalbin elektriksel aktivitesini kaydeden bir cihaza bağlanır.

Holter Monitörü

Holter monitörü, EKG'nin 24 saat veya daha uzun süreyle kaydedilmesini sağlayan bir cihazdır. Holter monitörü, taşikardi ataklarının ne zaman ve ne sıklıkta meydana geldiğini belirlemeye yardımcı olabilir.

Holter monitörü takarken, normal aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Ancak, cihazı sudan korumanız ve doktorunuzun talimatlarına uymanız önemlidir.

Olay Kaydedici

Olay kaydedici, Holter monitörüne benzer bir cihazdır, ancak sadece belirtileriniz olduğunda kayda başlar. Olay kaydedici, taşikardi ataklarının ne zaman ve ne sıklıkta meydana geldiğini belirlemeye yardımcı olabilir.

Olay kaydedici, genellikle birkaç hafta boyunca kullanılır. Belirtileriniz olduğunda, cihaz üzerindeki bir düğmeye basarak kayda başlarsınız.

Ekokardiyogram

Ekokardiyogram, kalbin ultrason ile görüntülenmesidir. Ekokardiyogram, kalbin yapısını, boyutunu ve fonksiyonunu değerlendirmeye yardımcı olur. Ekokardiyogram, kalp kapak hastalıkları, kalp yetmezliği ve diğer kalp rahatsızlıklarını tespit etmeye yardımcı olabilir.

Ekokardiyogram, genellikle ağrısız bir testtir. Bir prob, göğsünüze yerleştirilir ve kalbinizin görüntülerini oluşturmak için ses dalgaları gönderir.

Kan Testleri

Kan testleri, tiroid hormon seviyelerini, elektrolit seviyelerini ve diğer maddelerin seviyelerini ölçmeye yardımcı olabilir. Kan testleri, taşikardiye neden olabilecek altta yatan tıbbi durumları tespit etmeye yardımcı olabilir.

Elektrofizyolojik Çalışma (EPS)

EPS, kalbin elektriksel sistemini daha ayrıntılı olarak değerlendirmek için yapılan bir testtir. EPS, taşikardinin kaynağını belirlemeye ve ablasyon tedavisi için uygun olup olmadığınızı belirlemeye yardımcı olabilir.

EPS, genellikle bir kateter laboratuvarında yapılır. Kateterler, kasık veya koldaki bir damardan kalbe yerleştirilir. Kateterler, kalbin elektriksel aktivitesini ölçmek ve kalbi uyarmak için kullanılır.

Tilt Table Testi

Tilt table testi, bayılma veya bayılma hissi yaşayan kişilerde kan basıncının ve kalp atış hızının nasıl değiştiğini değerlendirmek için yapılan bir testtir. Tilt table testi, vazovagal senkop gibi durumları teşhis etmeye yardımcı olabilir.

Tilt table testi sırasında, bir masaya yatırılırsınız ve masa yavaşça yukarı doğru eğilir. Kan basıncınız ve kalp atış hızınız sürekli olarak izlenir.

Taşikardi Tedavisi

Taşikardi tedavisi, taşikardinin türüne, şiddetine ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri arasında ilaçlar, vagal manevralar, kardiyoversiyon, ablasyon ve cerrahi bulunmaktadır.

Vagal Manevralar

Vagal manevralar, vagus sinirini uyararak kalp atış hızını yavaşlatmaya yardımcı olan basit tekniklerdir. Vagal manevralar, genellikle SVT ataklarını sonlandırmak için kullanılır.

En yaygın vagal manevralar şunlardır:

• Öksürme: Güçlü bir şekilde öksürmek, vagus sinirini uyararak kalp atış hızını yavaşlatabilir.
• Valsalva Manevrası: Derin bir nefes alıp, nefesinizi tutarak ıkınmak, vagus sinirini uyararak kalp atış hızını yavaşlatabilir.
• Yüze Soğuk Su Uygulamak: Yüze soğuk su uygulamak, vagus sinirini uyararak kalp atış hızını yavaşlatabilir.
• Karotis Masajı: Boyundaki karotis arterine hafifçe masaj yapmak, vagus sinirini uyararak kalp atış hızını yavaşlatabilir. Bu manevra, sadece bir doktor tarafından yapılmalıdır.

İlaçlar

Taşikardi tedavisinde kullanılan ilaçlar, kalp atış hızını yavaşlatmaya, ritmi düzenlemeye veya altta yatan nedenleri tedavi etmeye yardımcı olabilir. İlaçlar, taşikardi ataklarını önlemek veya kontrol altına almak için kullanılabilir.

Taşikardi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar şunlardır:

• Beta Blokerler: Kalp atış hızını yavaşlatır ve kan basıncını düşürür.
• Kalsiyum Kanal Blokerleri: Kalp atış hızını yavaşlatır ve kan damarlarını genişletir.
• Anti-aritmik İlaçlar: Kalbin ritmini düzenler ve taşikardi ataklarını önler.
• Digoksin: Kalp kasının kasılma gücünü artırır ve kalp atış hızını yavaşlatır.

Kardiyoversiyon

Kardiyoversiyon, kalbin normal ritmine geri döndürülmesi için elektrik şoku verilmesidir. Kardiyoversiyon, genellikle acil durumlarda veya ilaçların etkili olmadığı durumlarda kullanılır.

Kardiyoversiyon, genellikle sedasyon altında yapılır. Elektrotlar, göğse yerleştirilir ve kalbe kısa süreli bir elektrik şoku verilir.

Ablasyon

Ablasyon, taşikardiye neden olan anormal elektriksel yolu yok etmek için yapılan bir işlemdir. Ablasyon, genellikle kateter yoluyla yapılır. Kateter, kasık veya koldaki bir damardan kalbe yerleştirilir. Kateterin ucundaki enerji, anormal elektriksel yolu yakmak veya dondurmak için kullanılır.

Ablasyon, genellikle başarılı bir tedavidir ve taşikardi ataklarını tamamen ortadan kaldırabilir.

Cerrahi

Cerrahi, taşikardi tedavisinde nadiren kullanılır. Cerrahi, genellikle ablasyonun başarısız olduğu veya yapısal kalp sorunlarının düzeltilmesi gerektiği durumlarda kullanılır.

Cerrahi yöntemler arasında, maze prosedürü ve koroner arter bypass ameliyatı sayılabilir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Yaşam tarzı değişiklikleri, taşikardi riskini azaltmaya ve semptomları kontrol altına almaya yardımcı olabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri arasında şunlar yer alır:

• Kafein ve Alkol Tüketimini Sınırlandırmak: Kafein ve alkol, kalp atış hızını artırabilir ve taşikardi ataklarını tetikleyebilir.
• Sigarayı Bırakmak: Sigara içmek, kalp atış hızını artırır ve kalp hastalığı riskini artırır.
• Stresi Yönetmek: Stres, kalp atış hızını artırabilir ve taşikardi ataklarını tetikleyebilir. Yoga, meditasyon ve derin nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri faydalı olabilir.
• Düzenli Egzersiz Yapmak: Düzenli egzersiz, kalp sağlığını iyileştirir ve kalp atış hızını düzenler. Ancak, egzersize başlamadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir.
• Sağlıklı Beslenmek: Sağlıklı beslenme, kalp sağlığını iyileştirir ve taşikardi riskini azaltır. Bol meyve, sebze, tam tahıllı ürünler ve sağlıklı yağlar tüketmek önemlidir.
• Uyku Düzenine Dikkat Etmek: Yeterli uyku almak, kalp sağlığını iyileştirir ve taşikardi riskini azaltır.

Taşikardi ile Yaşamak

Taşikardi ile yaşamak, bazı zorlukları beraberinde getirebilir. Ancak, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomları kontrol altına almak ve normal bir yaşam sürmek mümkündür.

İşte taşikardi ile yaşarken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

• Doktorunuzun Talimatlarına Uyun: İlaçlarınızı düzenli olarak alın ve doktorunuzun önerdiği yaşam tarzı değişikliklerine uyun.
• Belirtilerinizi Takip Edin: Taşikardi ataklarının ne zaman ve ne sıklıkta meydana geldiğini takip edin. Bu bilgiler, doktorunuzun tedaviyi ayarlamasına yardımcı olabilir.
• Tet tetikleyicilerden Kaçının: Kafein, alkol, sigara ve stres gibi taşikardi ataklarını tetikleyebilecek faktörlerden kaçının.
• Acil Durum Planı Oluşturun: Taşikardi atağı sırasında ne yapmanız gerektiğini ve kime başvuracağınızı belirleyin.
• Destek Gruplarına Katılın: Taşikardi ile yaşayan diğer insanlarla deneyimlerinizi paylaşmak, moralinizi yükseltebilir ve size yardımcı olabilir.
• Sağlıklı Bir Yaşam Tarzı Sürdürün: Düzenli egzersiz yapın, sağlıklı beslenin, yeterli uyku alın ve stresi yönetin.

Sonuç

Taşikardi, kalbin normalden daha hızlı atması durumudur. Taşikardiye yol açan birçok farklı faktör bulunmaktadır. Bu faktörler, kalp rahatsızlıklarından, tiroid problemlerine, elektrolit dengesizliklerinden, psikolojik sorunlara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Taşikardinin belirtileri, kalp atış hızının ne kadar hızlı olduğuna, taşikardinin türüne ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Taşikardi teşhisi, bir doktor tarafından fiziksel muayene, tıbbi öykü ve çeşitli testler yapılarak konulur. Taşikardi tedavisi, taşikardinin türüne, şiddetine ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri arasında ilaçlar, vagal manevralar, kardiyoversiyon, ablasyon ve cerrahi bulunmaktadır.

Taşikardi ile yaşamak, bazı zorlukları beraberinde getirebilir. Ancak, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomları kontrol altına almak ve normal bir yaşam sürmek mümkündür. Eğer taşikardi belirtileri yaşıyorsanız, mutlaka bir doktora danışmanız önemlidir.