İç HastalıklarıÇocuk EndokrinolojisiEndokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları

Tip 1 Diyabet Nasıl Tedavi Edilir? Kapsamlı Bir Rehber

Tip 1 diyabet, pankreasın yeterli insülin üretememesi sonucu ortaya çıkan kronik bir hastalıktır. İnsülin, glikozun (şeker) kandan hücrelere taşınmasına yardımcı olan bir hormondur. İnsülin eksikliği, kanda glikoz birikmesine (hiperglisemi) ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu yazıda, tip 1 diyabetin nasıl tedavi edildiğine dair kapsamlı bir rehber sunacağız. Bu rehber, hastalığın yönetimi, insülin tedavisi, beslenme, egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi önemli konuları içermektedir.

İçindekiler

• Tip 1 Diyabet Eğitimi
• İnsülin Tedavisi
  • İnsülin Türleri
  • İnsülin Dozajı
  • İnsülin Teslim Yöntemleri
  • İnsülin Saklama
• Kan Şekeri Takibi
  • Kan Şekeri Testinin Önemi
  • Kan Şekeri Test Cihazları (Glukometreler)
  • Sürekli Kan Glikoz İzleme Sistemleri (SKGİ)
• Beslenme
  • Karbonhidrat Hesabı
  • Glisemik İndeks ve Glisemik Yük
  • Diyet Planlama ve Sağlıklı Yemek Seçenekleri
  • Bir Diyetisyenden Yardım Almak
• Egzersiz
  • Egzersizin Faydaları
  • Egzersiz Öncesinde ve Sırasında Alınması Gereken Önlemler
  • Egzersiz Planlaması
• Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri)
  • Hipoglisemi Belirtileri
  • Hipoglisemi Tedavisi
  • Hipoglisemiyi Önleme
• Hiperglisemi (Yüksek Kan Şekeri)
  • Hiperglisemi Belirtileri
  • Hiperglisemi Tedavisi
  • Diyabetik Ketoasidoz (DKA)
• Komplikasyonlar
  • Uzun Vadeli Komplikasyonlar
  • Komplikasyonları Önleme
  • Düzenli Kontroller
• Psikolojik Yapılanma ve Destek
  • Psikolojik Zorluklar
  • Destek Grupları ve Danışmanlık
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri
  • Sigarayı Bırakma
  • Alkol Kontrolü
  • Stres Yönetimi
• Gebelikte Diyabet
• Çocuklarda Diyabet
• Yeni Teknolojiler ve Araştırmalar
• Sonuç

Tip 1 Diyabet Eğitimi

Tip 1 diyabet tanısı konulduktan sonra, hastalığın yönetimi hakkında kapsamlı bir eğitim almak çok önemlidir. Bu eğitim, hastanın ve ailesinin hastalığı anlamasına, tedavi planına uyum sağlamasına ve olası komplikasyonları önlemesine yardımcı olur. Eğitim programları genellikle bir doktor, diyabet eğitim hemşiresi ve diyetisyen tarafından verilir. Eğitimde aşağıdaki konular ele alınır:

• Diyabetin ne olduğu ve vücudu nasıl etkilediği
• İnsülinin rolü ve nasıl kullanıldığı
• Kan şekeri takibi ve hedefleri
• Beslenme ve diyet planlaması
• Egzersiz ve fiziksel aktivite
• Hipoglisemi ve hiperglisemi belirtileri, tedavisi ve önlenmesi
• Diyabetin uzun vadeli komplikasyonları ve nasıl önleneceği
• Seyahat ederken diyabet yönetimi
• Acil durumlar için hazırlık
• Psikolojik destek kaynakları

Eğitim sadece başlangıçta değil, düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır. Diyabet yönetimi sürekli değişen bir süreçtir ve yeni bilgiler, teknolojiler ve tedavi yöntemleri ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, güncel kalmak ve tedavi planını gerektiğinde ayarlamak önemlidir.

İnsülin Tedavisi

Tip 1 diyabetin temel tedavisi insülindir. Çünkü tip 1 diyabetli kişiler, pankreasları yeterli insülin üretemediği için, vücutlarına insülin enjekte etmeleri gerekir. İnsülin, kan şekerini düşürerek enerji üretimi için glikozun hücrelere girmesini sağlar.

İnsülin Türleri

Farklı insülin türleri, etki sürelerine göre sınıflandırılır. Her türün kendine özgü bir başlangıç ​​süresi, tepe noktası ve etki süresi vardır. Doktorunuz, ihtiyaçlarınıza en uygun insülin türlerini ve kombinasyonlarını belirleyecektir.

• Hızlı Etkili İnsülinler: Yemeklerden hemen önce veya yemeklerle birlikte kullanılır. Etkisi 15-30 dakika içinde başlar, 1-2 saatte tepe noktasına ulaşır ve 3-5 saat sürer. Örnekler: Lispro (Humalog), Aspart (Novolog), Glulisine (Apidra).
• Kısa Etkili İnsülinler (Regüler İnsülin): Yemeklerden 30 dakika önce kullanılır. Etkisi 30 dakika - 1 saat içinde başlar, 2-4 saatte tepe noktasına ulaşır ve 5-8 saat sürer. Örnek: Humulin R, Novolin R.
• Orta Etkili İnsülinler (NPH İnsülin): Genellikle günde bir veya iki kez kullanılır. Etkisi 1-2 saat içinde başlar, 4-12 saatte tepe noktasına ulaşır ve 12-18 saat sürer. Örnek: Humulin N, Novolin N.
• Uzun Etkili İnsülinler: Günde bir veya iki kez kullanılır. Etkisi 1-2 saat içinde başlar ve 24 saate kadar sürebilir. Tepe noktası yoktur veya çok düşüktür. Örnekler: Glargin (Lantus, Basaglar, Toujeo), Detemir (Levemir), Degludec (Tresiba).
• Ultra Uzun Etkili İnsülinler: Degludec (Tresiba), 42 saate kadar etki süresine sahiptir ve günde bir kez kullanılır.
• Karışım İnsülinler (Premiks İnsülinler): Farklı etki sürelerine sahip insülinlerin karışımıdır. Genellikle yemeklerden önce kullanılır. Örnekler: Humalog Mix 75/25, Novolog Mix 70/30, Humulin 70/30, Novolin 70/30.

İnsülin Dozajı

İnsülin dozu, kişinin yaşı, kilosu, aktivite düzeyi, beslenme alışkanlıkları ve kan şekeri düzeylerine göre belirlenir. İnsülin dozu, doktor tarafından belirlenmeli ve düzenli olarak gözden geçirilmelidir. İnsülin dozu, aşağıdaki faktörlere göre ayarlanabilir:

• Kan şekeri düzeyleri: Kan şekeri düzeyleri düzenli olarak takip edilmeli ve insülin dozu buna göre ayarlanmalıdır.
• Yemekler: Yemeklerdeki karbonhidrat miktarı, insülin dozunu etkiler. Karbonhidrat sayımı, insülin dozunu ayarlamak için kullanılan bir yöntemdir.
• Egzersiz: Egzersiz, kan şekerini düşürebilir. Bu nedenle, egzersiz öncesinde, sırasında ve sonrasında insülin dozu ayarlanabilir.
• Hastalık: Hastalık sırasında vücudun insülin ihtiyacı artabilir. Bu nedenle, hastalık sırasında insülin dozu artırılabilir.
• Stres: Stres, kan şekerini yükseltebilir. Bu nedenle, stresli durumlarda insülin dozu artırılabilir.

İnsülin Teslim Yöntemleri

İnsülin, aşağıdaki yöntemlerle vücuda verilebilir:

• İnsülin Şırıngaları: İnsülin, genellikle deri altına (subkutan) enjekte edilir. İnsülin şırıngaları, farklı boyutlarda ve iğne uzunluklarında bulunur.
• İnsülin Kalemleri: İnsülin kalemleri, önceden doldurulmuş veya yeniden doldurulabilir kartuşlar içerir. İnsülin kalemi, insülini doğru dozda vermeyi kolaylaştırır.
• İnsülin Pompaları: İnsülin pompaları, sürekli olarak küçük dozlarda insülin veren küçük, taşınabilir cihazlardır. İnsülin pompaları, kan şekeri kontrolünü iyileştirebilir ve insülin enjeksiyonlarının sayısını azaltabilir.
• İnsülin Jet Enjektörleri: İnsülini basınçla deri altına gönderen iğnesiz enjektörlerdir.

İnsülin Saklama

İnsülinin doğru şekilde saklanması, etkinliğini koruması için önemlidir. İnsülin, aşağıdaki şekilde saklanmalıdır:

• Açılmamış insülinler buzdolabında (2-8°C) saklanmalıdır. Dondurulmamalıdır.
• Açılmış insülin kalemleri veya flakonlar oda sıcaklığında (15-30°C) saklanabilir. Oda sıcaklığında saklanan insülin, türüne bağlı olarak genellikle 28-56 gün içinde kullanılmalıdır.
• İnsülin, doğrudan güneş ışığından ve aşırı sıcaklıklardan korunmalıdır.
• İnsülinin son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.

Kan Şekeri Takibi

Kan şekeri takibi, tip 1 diyabet tedavisinin önemli bir parçasıdır. Kan şekeri düzeylerini düzenli olarak kontrol etmek, insülin dozunu ayarlamaya, beslenme ve egzersiz planlarını yönetmeye ve hipoglisemi veya hiperglisemi gibi sorunları erken tespit etmeye yardımcı olur.

Kan Şekeri Testinin Önemi

Kan şekeri testi, kanınızdaki glikoz miktarını ölçer. Bu test, diyabetinizi yönetmenize yardımcı olur. Düzenli kan şekeri testleri şunları sağlar:

• Tedavi planınızın ne kadar iyi işlediğini anlamak.
• Beslenme ve egzersizin kan şekerinizi nasıl etkilediğini anlamak.
• İnsülin dozunuzu ayarlamak.
• Yüksek veya düşük kan şekeri belirtilerini tanımak.
• Stres veya hastalık gibi faktörlerin kan şekerinizi nasıl etkilediğini anlamak.

Kan Şekeri Test Cihazları (Glukometreler)

Kan şekeri test cihazları (glukometreler), parmaktan alınan küçük bir kan örneğiyle kan şekeri düzeyini ölçer. Glukometreler, kullanımı kolay ve taşınabilir cihazlardır. Kan şekeri testi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir:

1. Ellerinizi yıkayın ve kurulayın.
2. Parmak ucunu alkollü bir mendille temizleyin.
3. Parmak ucunu lanset adı verilen küçük bir iğneyle delin.
4. Bir damla kanı test şeridine damlatın.
5. Test şeridini glukometreye yerleştirin.
6. Glukometrenin sonucu okuyun.

Glukometreler düzenli olarak kalibre edilmeli ve doğru sonuçlar verdiğinden emin olunmalıdır. Farklı glukometre markaları ve modelleri mevcuttur. Doktorunuz veya diyabet eğitim hemşireniz, size en uygun glukometreyi seçmenize yardımcı olabilir.

Sürekli Kan Glikoz İzleme Sistemleri (SKGİ)

Sürekli kan glikoz izleme sistemleri (SKGİ), cilt altına yerleştirilen küçük bir sensör aracılığıyla kan şekeri düzeyini sürekli olarak ölçer. SKGİ, glukometrelerden daha fazla veri sağlar ve kan şekeri düzeylerindeki eğilimleri gösterir. SKGİ, hipoglisemi ve hiperglisemi riskini azaltmaya ve kan şekeri kontrolünü iyileştirmeye yardımcı olabilir.

SKGİ cihazları, kan şekeri düzeylerini belirli aralıklarla ölçer ve verileri bir alıcıya veya akıllı telefona gönderir. Bazı SKGİ cihazları, kan şekeri düzeyleri çok yüksek veya çok düşük olduğunda alarm verebilir. SKGİ cihazları, insülin pompalarıyla entegre edilebilir ve insülin dozunu otomatik olarak ayarlayabilir (hibrit kapalı devre sistemler).

Beslenme

Tip 1 diyabetli kişiler için sağlıklı bir beslenme planı, kan şekeri kontrolünü sağlamak, sağlıklı kiloyu korumak ve komplikasyon riskini azaltmak için önemlidir. Beslenme planı, kişisel ihtiyaçlara, tercihlere ve yaşam tarzına göre uyarlanmalıdır. Bir diyetisyen, size özel bir beslenme planı oluşturmanıza yardımcı olabilir.

Karbonhidrat Hesabı

Karbonhidratlar, kan şekerini en çok etkileyen besinlerdir. Karbonhidrat hesabı, öğünlerdeki karbonhidrat miktarını tahmin etme ve buna göre insülin dozunu ayarlama yöntemidir. Karbonhidrat hesabı, kan şekeri kontrolünü iyileştirmeye ve daha esnek bir beslenme planı oluşturmaya yardımcı olabilir.

Karbonhidrat hesabı yapmak için, yiyeceklerin karbonhidrat içeriğini bilmek gerekir. Yiyeceklerin karbonhidrat içeriği, besin değerleri tablolarından, etiketlerden veya online kaynaklardan öğrenilebilir. Karbonhidrat hesabı yaparken, lif içeriğini de dikkate almak önemlidir. Lif, karbonhidratların emilimini yavaşlatır ve kan şekerinin daha dengeli yükselmesini sağlar.

Karbonhidrat hesabı yaparken, insülin/karbonhidrat oranını (I/C oranı) bilmek gerekir. I/C oranı, 1 birim insülinin kaç gram karbonhidratı dengelediğini gösterir. I/C oranı, doktorunuz veya diyabet eğitim hemşireniz tarafından belirlenir ve günün farklı saatlerinde değişebilir.

Glisemik İndeks ve Glisemik Yük

Glisemik indeks (GI), bir yiyeceğin kan şekerini ne kadar hızlı yükselttiğinin bir ölçüsüdür. Yüksek GI'li yiyecekler kan şekerini hızla yükseltirken, düşük GI'li yiyecekler kan şekerini daha yavaş yükseltir. Glisemik yük (GL), bir porsiyon yiyecekteki karbonhidrat miktarıyla GI'nin çarpımıdır. GL, yiyeceklerin kan şekerini üzerindeki etkisini daha doğru bir şekilde gösterir.

Tip 1 diyabetli kişiler, düşük GI ve GL'li yiyecekleri tercih etmelidir. Bu yiyecekler, kan şekerinin daha dengeli yükselmesini sağlar ve hipoglisemi riskini azaltır. Düşük GI ve GL'li yiyeceklere örnek olarak sebzeler, meyveler (bazıları), tam tahıllar, baklagiller ve kuruyemişler verilebilir.

Diyet Planlama ve Sağlıklı Yemek Seçenekleri

Tip 1 diyabetli kişiler için sağlıklı bir diyet planı, dengeli ve çeşitli besinler içermelidir. Diyet planı, aşağıdaki besin gruplarını içermelidir:

• Karbonhidratlar: Tam tahıllar, sebzeler, meyveler, baklagiller gibi kompleks karbonhidratlar tercih edilmelidir.
• Proteinler: Yağsız et, tavuk, balık, yumurta, tofu, kuruyemişler ve baklagiller gibi protein kaynakları tüketilmelidir.
• Yağlar: Zeytinyağı, avokado, kuruyemişler ve tohumlar gibi sağlıklı yağlar tüketilmelidir.
• Lif: Sebzeler, meyveler, tam tahıllar ve baklagiller gibi lifli yiyecekler tüketilmelidir.

Tip 1 diyabetli kişiler, şekerli içecekler, işlenmiş gıdalar, trans yağlar ve doymuş yağlar gibi sağlıksız yiyeceklerden kaçınmalıdır.

Bir Diyetisyenden Yardım Almak

Bir diyetisyen, size özel bir beslenme planı oluşturmanıza, karbonhidrat hesabı yapmayı öğrenmenize ve sağlıklı yemek seçenekleri konusunda size rehberlik etmenize yardımcı olabilir. Bir diyetisyenle çalışmak, kan şekeri kontrolünü iyileştirmeye ve diyabetle sağlıklı bir yaşam sürmeye yardımcı olabilir.

Egzersiz

Egzersiz, tip 1 diyabetli kişiler için kan şekeri kontrolünü iyileştirmek, kalp sağlığını korumak, kilo kontrolünü sağlamak ve genel sağlığı iyileştirmek için önemlidir. Egzersiz, vücudun insüline duyarlılığını artırır ve kan şekerini düşürmeye yardımcı olur.

Egzersizin Faydaları

Egzersizin tip 1 diyabetli kişiler için birçok faydası vardır:

• Kan şekeri kontrolünü iyileştirir.
• Kalp sağlığını korur.
• Kilo kontrolünü sağlar.
• Kemik yoğunluğunu artırır.
• Stresi azaltır.
• Enerji düzeyini artırır.
• Uyku kalitesini iyileştirir.
• Genel yaşam kalitesini artırır.

Egzersiz Öncesinde ve Sırasında Alınması Gereken Önlemler

Tip 1 diyabetli kişiler, egzersiz yapmadan önce ve sırasında bazı önlemler almalıdır:

• Kan şekeri düzeyini kontrol edin: Egzersizden önce kan şekeri düzeyinizi kontrol edin. Kan şekeri düzeyi çok düşükse (70 mg/dL'nin altında), egzersizden önce karbonhidratlı bir atıştırmalık yiyin. Kan şekeri düzeyi çok yüksekse (250 mg/dL'nin üzerinde), egzersiz yapmadan önce insülin dozunuzu ayarlayın.
• Yanınızda karbonhidratlı atıştırmalık bulundurun: Egzersiz sırasında hipoglisemi riskini azaltmak için yanınızda karbonhidratlı bir atıştırmalık bulundurun.
• Su için: Egzersiz sırasında dehidrasyonu önlemek için bol su için.
• Egzersiz sırasında kan şekeri düzeyinizi kontrol edin: Özellikle uzun süreli veya yoğun egzersizlerde, egzersiz sırasında kan şekeri düzeyinizi düzenli olarak kontrol edin.
• Kimliğinizi ve diyabet bilekliğinizi taşıyın: Egzersiz yaparken kimliğinizi ve diyabet bilekliğinizi yanınızda bulundurun.

Egzersiz Planlaması

Tip 1 diyabetli kişiler için en iyi egzersiz planı, kişisel tercihlere, sağlık durumuna ve yaşam tarzına göre uyarlanmış bir plandır. Egzersiz planı, kardiyo egzersizleri (yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme) ve direnç egzersizleri (ağırlık kaldırma, vücut ağırlığı egzersizleri) içermelidir. Haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli kardiyo egzersizi yapılması önerilir. Direnç egzersizleri, haftada en az iki gün yapılmalıdır.

Egzersiz planınızı oluştururken doktorunuz veya diyabet eğitim hemşirenizle görüşün. Egzersiz planınızı yavaş yavaş başlayın ve zamanla süresini ve yoğunluğunu artırın. Egzersiz sırasında herhangi bir rahatsızlık hissederseniz, egzersizi durdurun ve doktorunuza danışın.

Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri)

Hipoglisemi, kan şekeri düzeyinin normalin altına düşmesi durumudur. Tip 1 diyabetli kişilerde, insülinin aşırı dozda alınması, öğün atlanması, yeterli karbonhidrat tüketilmemesi veya aşırı egzersiz yapılması gibi nedenlerle hipoglisemi gelişebilir.

Hipoglisemi Belirtileri

Hipoglisemi belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Yaygın hipoglisemi belirtileri şunlardır:

• Titreme
• Terleme
• Açlık
• Baş dönmesi
• Hızlı kalp atışı
• Huzursuzluk
• Sinirlilik
• Konsantrasyon güçlüğü
• Bulanık görme
• Konuşma güçlüğü
• Uyuşukluk
• Bilinç kaybı
• Nöbet

Hipoglisemi Tedavisi

Hipoglisemi tedavisi, kan şekerini hızlı bir şekilde yükseltmeyi amaçlar. Hipoglisemi belirtileri fark edildiğinde, aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

1. Kan şekerini ölçün.
2. Kan şekeri 70 mg/dL'nin altındaysa, 15-20 gram hızlı etkili karbonhidrat tüketin. Hızlı etkili karbonhidratlara örnek olarak meyve suyu, şekerli içecekler, glikoz tabletleri veya bal verilebilir.
3. 15 dakika bekleyin ve kan şekerini tekrar ölçün.
4. Kan şekeri hala 70 mg/dL'nin altındaysa, 15-20 gram daha hızlı etkili karbonhidrat tüketin.
5. Kan şekeri normale döndükten sonra, bir öğün veya atıştırmalık yiyin.

Bilinç kaybı yaşayan veya yutkunma güçlüğü çeken kişilerde, glukagon enjeksiyonu yapılmalıdır. Glukagon, karaciğerin glikoz salgılamasını sağlayarak kan şekerini yükseltir. Glukagon enjeksiyonu, doktorunuz veya diyabet eğitim hemşireniz tarafından size ve ailenize öğretilmelidir.

Hipoglisemiyi Önleme

Hipoglisemiyi önlemek için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• İnsülin dozunu doktorunuzun önerdiği şekilde alın.
• Öğünleri düzenli olarak yiyin ve öğün atlamayın.
• Yeterli karbonhidrat tüketin.
• Egzersiz yapmadan önce ve sırasında kan şekeri düzeyinizi kontrol edin.
• Alkol tüketimini sınırlandırın.
• Diyabet bilekliğinizi taşıyın.

Hiperglisemi (Yüksek Kan Şekeri)

Hiperglisemi, kan şekeri düzeyinin normalin üzerine çıkması durumudur. Tip 1 diyabetli kişilerde, insülinin yetersiz dozda alınması, aşırı karbonhidrat tüketimi, enfeksiyon, stres veya hareketsizlik gibi nedenlerle hiperglisemi gelişebilir.

Hiperglisemi Belirtileri

Hiperglisemi belirtileri şunlardır:

• Sık idrara çıkma
• Aşırı susama
• Bulanık görme
• Baş ağrısı
• Yorgunluk
• Ağız kuruluğu
• Cilt kuruluğu
• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Nefeste aseton kokusu

Hiperglisemi Tedavisi

Hiperglisemi tedavisi, kan şekerini düşürmeyi amaçlar. Hiperglisemi belirtileri fark edildiğinde, aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

1. Kan şekerini ölçün.
2. Kan şekeri doktorunuzun belirttiği hedefin üzerindeyse, doktorunuzun önerdiği şekilde insülin takviyesi yapın.
3. Bol su için.
4. Kan şekerini düzenli olarak kontrol edin.
5. Eğer kusma, karın ağrısı veya nefeste aseton kokusu gibi belirtiler varsa, derhal tıbbi yardım alın. Bu belirtiler, diyabetik ketoasidoz (DKA) adı verilen ciddi bir durumun işareti olabilir.

Diyabetik Ketoasidoz (DKA)

Diyabetik ketoasidoz (DKA), vücudun enerji için glikoz yerine yağ yakmaya başlaması sonucu ortaya çıkan ciddi bir komplikasyondur. DKA, tip 1 diyabetli kişilerde insülin eksikliği veya yetersizliği nedeniyle gelişebilir. DKA belirtileri şunlardır:

• Sık idrara çıkma
• Aşırı susama
• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Nefeste aseton kokusu
• Hızlı ve derin solunum
• Bilinç bulanıklığı
• Bilinç kaybı

DKA, acil tıbbi müdahale gerektiren hayatı tehdit eden bir durumdur. DKA belirtileri fark edildiğinde, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Komplikasyonlar

Tip 1 diyabet, uzun vadede çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar, kan şekerinin uzun süre yüksek seyretmesi sonucu ortaya çıkar. İyi bir kan şekeri kontrolü, komplikasyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Uzun Vadeli Komplikasyonlar

Tip 1 diyabetin uzun vadeli komplikasyonları şunlardır:

• Kardiyovasküler hastalıklar: Kalp krizi, inme, periferik arter hastalığı gibi kalp ve damar hastalıkları riski artar.
• Nefropati (Böbrek Hastalığı): Böbreklerin süzme yeteneği azalır ve böbrek yetmezliğine kadar ilerleyebilir.
• Nöropati (Sinir Hasarı): Sinirlerde hasar meydana gelir ve uyuşma, karıncalanma, ağrı, sindirim sorunları, ereksiyon sorunları gibi belirtilere yol açabilir.
• Retinopati (Göz Hastalığı): Gözün retina tabakasında hasar meydana gelir ve görme kaybına kadar ilerleyebilir.
• Ayak Sorunları: Sinir hasarı ve dolaşım bozukluğu nedeniyle ayaklarda yaralar, enfeksiyonlar ve amputasyon riski artar.
• Cilt Sorunları: Ciltte kuruluk, kaşıntı, enfeksiyonlar ve mantar hastalıkları görülebilir.
• Diş ve Diş Eti Sorunları: Diş eti iltihabı, diş çürükleri ve diş kaybı riski artar.

Komplikasyonları Önleme

Tip 1 diyabetin komplikasyonlarını önlemek veya geciktirmek için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Kan şekeri kontrolünü sağlayın: Kan şekeri düzeyinizi doktorunuzun önerdiği hedef aralığında tutun.
• Kan basıncınızı kontrol altında tutun: Yüksek tansiyon, diyabet komplikasyonları riskini artırır.
• Kolesterol düzeyinizi kontrol altında tutun: Yüksek kolesterol, kalp ve damar hastalıkları riskini artırır.
• Sigara içmeyin: Sigara, diyabet komplikasyonları riskini önemli ölçüde artırır.
• Sağlıklı beslenin: Dengeli ve çeşitli bir diyet uygulayın.
• Düzenli egzersiz yapın: Haftada en az 150 dakika orta şiddetli veya 75 dakika yüksek şiddetli egzersiz yapın.
• Ayaklarınızı düzenli olarak kontrol edin: Ayaklarınızda yara, enfeksiyon veya kızarıklık varsa, derhal doktorunuza başvurun.
• Gözlerinizi düzenli olarak kontrol ettirin: Yılda en az bir kez göz muayenesi yaptırın.
• Böbreklerinizi düzenli olarak kontrol ettirin: Yıllık böbrek fonksiyon testleri yaptırın.
• Dişlerinizi düzenli olarak kontrol ettirin: Dişlerinizi günde iki kez fırçalayın ve düzenli olarak diş hekimine gidin.

Düzenli Kontroller

Tip 1 diyabetli kişilerin düzenli olarak doktor kontrolüne gitmesi önemlidir. Doktor kontrollerinde, kan şekeri kontrolü, kan basıncı, kolesterol düzeyleri, böbrek fonksiyonları, göz sağlığı ve ayak sağlığı değerlendirilir. Doktorunuz, tedavi planınızı gerektiğinde ayarlayacak ve size komplikasyonları önleme konusunda tavsiyelerde bulunacaktır.

Psikolojik Yapılanma ve Destek

Tip 1 diyabet, sadece fiziksel sağlığı değil, psikolojik sağlığı da etkileyebilen bir hastalıktır. Diyabetle yaşamak, sürekli kan şekeri takibi, insülin enjeksiyonları, diyet kısıtlamaları ve komplikasyon riski nedeniyle stres, kaygı, depresyon ve öfke gibi duygulara yol açabilir.

#DiyabetBeslenmesi#Tip1Diyabet#KanŞekeriKontrolü#insulintedavisi#diyabetegitimi