Genel CerrahiGöğüs CerrahisiNörolojiAnestezi ve ReanimasyonKardiyoloji

Ameliyat Sonrası Yoğun Bakımda Dikkat Edilmesi Gerekenler: Hastanın Hızlı İyileşmesi İçin Kritik Bilgiler

Ameliyat sonrası dönem, hastanın sağlığına kavuşma sürecinde kritik bir evredir. Özellikle büyük ve karmaşık ameliyatlar sonrasında, hastalar genellikle yoğun bakım ünitelerinde (YBÜ) takip edilirler. Yoğun bakım, hastaların hayati fonksiyonlarının yakından izlendiği, gerektiğinde müdahale ve desteklerin sağlandığı özel birimlerdir. Bu süreçte, hastanın hızlı ve sağlıklı bir şekilde iyileşmesi için dikkat edilmesi gereken birçok önemli faktör bulunmaktadır. Bu blog yazısında, ameliyat sonrası yoğun bakım sürecinde hastanın iyileşmesini destekleyecek kritik bilgileri ve dikkat edilmesi gereken noktaları detaylı bir şekilde ele alacağız.

Yoğun Bakım Ünitesinin Amacı ve Önemi

Yoğun bakım üniteleri, hayati tehlikesi olan veya hayati fonksiyonlarında ciddi bozukluklar bulunan hastaların sürekli olarak izlenip tedavi edildiği özel donanımlı birimlerdir. Ameliyat sonrası yoğun bakım, özellikle büyük cerrahi operasyonlar geçiren hastalar için hayati öneme sahiptir. Bu ünitelerde, hastaların solunum, dolaşım, böbrek fonksiyonları gibi yaşamsal belirtileri sürekli olarak takip edilir ve gerektiğinde hızlı müdahaleler yapılır.

Yoğun Bakımın Temel Amaçları:

• Hayati fonksiyonları stabilize etmek ve desteklemek.
• Ameliyat sonrası komplikasyonları erken teşhis etmek ve tedavi etmek.
• Ağrı ve rahatsızlığı yönetmek.
• Hastanın genel durumunu iyileştirmek ve iyileşme sürecini hızlandırmak.

Ameliyat Sonrası Yoğun Bakım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ameliyat sonrası yoğun bakım süreci, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Doktorlar, hemşireler, fizyoterapistler, diyetisyenler ve diğer sağlık profesyonelleri, hastanın iyileşmesi için birlikte çalışırlar. Bu süreçte, hastanın durumu sürekli olarak değerlendirilir ve tedavi planı buna göre güncellenir. Aşağıda, ameliyat sonrası yoğun bakım sürecinde dikkat edilmesi gereken temel konuları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

1. Solunum Desteği ve Yönetimi

Ameliyat sonrası dönemde, özellikle genel anestezi alan hastalarda solunum problemleri sıkça görülebilir. Anestezi ilaçları, solunum kaslarının geçici olarak zayıflamasına ve akciğerlerde sıvı birikmesine neden olabilir. Bu nedenle, yoğun bakımda solunum desteği hayati öneme sahiptir.

Solunum Desteği Yöntemleri:

• Mekanik Ventilasyon: Hastanın kendi başına yeterli solunum yapamadığı durumlarda, solunum cihazı (ventilatör) kullanılarak akciğerlere hava verilir. Ventilatör, hastanın solunum hızını, hacmini ve oksijen seviyesini kontrol ederek solunum fonksiyonlarını destekler.
• Non-invaziv Ventilasyon (NIV): Maske veya burunluk aracılığıyla uygulanan bir solunum destek yöntemidir. Hastanın solunumunu kolaylaştırmaya yardımcı olur ve entübasyon ihtiyacını azaltabilir.
• Oksijen Tedavisi: Burun kanülü veya maske aracılığıyla hastaya ek oksijen verilir. Kandaki oksijen seviyesini yükseltmeye ve dokuların yeterli oksijen almasını sağlamaya yardımcı olur.

Solunum Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Aspirasyon: Solunum yollarında biriken sıvı ve sekresyonların temizlenmesi, enfeksiyon riskini azaltır ve solunumu kolaylaştırır.
• Pozisyon Verme: Hastanın belirli aralıklarla pozisyonunun değiştirilmesi, akciğerlerin daha iyi havalanmasını sağlar ve basınç ülseri oluşumunu engeller.
• Solunum Egzersizleri: Hastanın durumuna göre solunum egzersizleri yaptırılması, akciğer kapasitesini artırır ve solunum kaslarını güçlendirir.
• Nemlendirme: Solunum yollarının nemli tutulması, sekresyonların daha kolay atılmasını sağlar ve solunum yolu enfeksiyonlarını önler.

2. Dolaşım Takibi ve Yönetimi

Ameliyat sonrası dönemde, hastanın dolaşım sistemi de yakından takip edilmelidir. Ameliyat sırasında kan kaybı, sıvı dengesizlikleri ve anestezi ilaçlarının etkisi, kan basıncında düşüşe ve kalp ritminde bozukluklara neden olabilir. Bu nedenle, yoğun bakımda dolaşım takibi ve yönetimi hayati öneme sahiptir.

Dolaşım Takibi Yöntemleri:

• Kan Basıncı Takibi: Arteriyel kateter veya non-invaziv yöntemlerle kan basıncı sürekli olarak izlenir.
• Kalp Ritmi Takibi (EKG): Kalp ritmi sürekli olarak izlenir ve anormallikler tespit edilir.
• Santral Venöz Basınç (SVB) Takibi: Santral venöz kateter aracılığıyla kan hacmi ve kalbin doluş basıncı takip edilir.
• İdrar Çıkışı Takibi: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi için idrar çıkışı düzenli olarak ölçülür.
• Kan Gazı Analizi: Kandaki oksijen, karbondioksit ve pH seviyeleri ölçülerek dolaşım ve solunum sistemlerinin etkinliği değerlendirilir.

Dolaşım Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Sıvı Tedavisi: Kan hacmini ve kan basıncını korumak için intravenöz sıvılar verilir. Sıvı tedavisi, hastanın durumuna ve sıvı dengesine göre ayarlanır.
• Kan Transfüzyonu: Ameliyat sırasında aşırı kan kaybı olan hastalara kan transfüzyonu yapılır.
• Vazopressörler: Kan basıncını yükseltmek için kullanılan ilaçlardır. Düşük kan basıncı olan hastalarda dolaşımı desteklemek için kullanılırlar.
• Anti-aritmik İlaçlar: Kalp ritmindeki bozuklukları düzeltmek için kullanılan ilaçlardır.
• Tromboz Profilaksisi: Ameliyat sonrası dönemde kan pıhtılaşması riski artar. Bu nedenle, kan sulandırıcı ilaçlar (antikoagülanlar) kullanılarak tromboz riski azaltılır.

3. Ağrı Yönetimi

Ameliyat sonrası ağrı, hastanın iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir. Ağrı, uyku düzenini bozabilir, stresi artırabilir ve solunumu zorlaştırabilir. Bu nedenle, yoğun bakımda etkili bir ağrı yönetimi sağlanmalıdır.

Ağrı Yönetimi Yöntemleri:

• İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler (analjezikler), ağrıyı hafifletmek için kullanılır. Ağrı kesiciler, oral, intravenöz veya epidural yolla uygulanabilir.
• Epidural Analjezi: Omuriliğe yerleştirilen bir kateter aracılığıyla ağrı kesici ilaçlar verilir. Özellikle büyük ameliyatlar sonrasında etkili bir ağrı kontrolü sağlar.
• Hasta Kontrollü Analjezi (PCA): Hastanın kendi kendine ağrı kesici ilaç verebildiği bir sistemdir. Hastanın ağrıyı daha iyi kontrol etmesini sağlar.
• Non-farmakolojik Yöntemler: Masaj, sıcak-soğuk uygulamaları, rahatlatıcı müzik ve meditasyon gibi yöntemler, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.

Ağrı Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Ağrı Değerlendirmesi: Hastanın ağrısı düzenli olarak değerlendirilmeli ve ağrı şiddeti kaydedilmelidir. Ağrı değerlendirmesi, tedavi planının etkinliğini değerlendirmek için önemlidir.
• Bireyselleştirilmiş Tedavi: Ağrı yönetimi, hastanın yaşı, genel sağlık durumu, ameliyat türü ve ağrı toleransı gibi faktörlere göre bireyselleştirilmelidir.
• Yan Etki Takibi: Ağrı kesicilerin yan etkileri (bulantı, kusma, kabızlık, solunum depresyonu) yakından takip edilmelidir.
• Hasta Eğitimi: Hastaya ağrı yönetimi yöntemleri hakkında bilgi verilmeli ve ağrısını nasıl ifade edeceği öğretilmelidir.

4. Beslenme ve Sıvı Dengesinin Sağlanması

Ameliyat sonrası dönemde, hastanın yeterli beslenmesi ve sıvı dengesinin sağlanması, iyileşme sürecini hızlandırır ve komplikasyon riskini azaltır. Ameliyat, vücudun enerji ihtiyacını artırır ve protein yıkımına neden olur. Bu nedenle, hastanın yeterli kalori, protein ve diğer besin maddelerini alması önemlidir.

Beslenme Yöntemleri:

• Oral Beslenme: Hastanın yutma fonksiyonları normal ise, ağızdan beslenmesi tercih edilir. Başlangıçta sıvı gıdalar verilir, ardından katı gıdalara geçilir.
• Enteral Beslenme: Hastanın ağızdan beslenemediği durumlarda, mide veya ince bağırsağa yerleştirilen bir tüp aracılığıyla besin verilir. Enteral beslenme, sindirim sisteminin çalışmasını sağlar ve bağırsak florasının korunmasına yardımcı olur.
• Parenteral Beslenme: Hastanın sindirim sistemi çalışmıyorsa veya enteral beslenme mümkün değilse, damar yoluyla besin verilir. Parenteral beslenme, hastanın enerji ve besin ihtiyacını karşılar.

Beslenme ve Sıvı Dengesinin Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Beslenme Değerlendirmesi: Hastanın beslenme durumu değerlendirilmeli ve beslenme ihtiyacı belirlenmelidir.
• Beslenme Planı: Hastanın ihtiyacına göre bir beslenme planı oluşturulmalıdır. Beslenme planı, kalori, protein, vitamin ve mineral ihtiyacını karşılamalıdır.
• Sıvı Takibi: Hastanın sıvı alımı ve kaybı düzenli olarak takip edilmelidir. Sıvı dengesizlikleri (dehidratasyon veya aşırı sıvı yüklenmesi) önlenmelidir.
• Elektrolit Takibi: Kandaki elektrolit seviyeleri (sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum) düzenli olarak takip edilmeli ve dengesizlikler düzeltilmelidir.
• Beslenme Toleransı: Enteral veya parenteral beslenme uygulanan hastalarda, beslenme toleransı yakından takip edilmelidir. Bulantı, kusma, karın şişliği ve ishal gibi belirtiler, beslenme intoleransının işaretleri olabilir.

5. Enfeksiyon Kontrolü

Yoğun bakım ünitelerinde enfeksiyon riski yüksektir. Bağışıklık sistemi zayıflamış ve invaziv tıbbi cihazlar (kateterler, ventilatörler) kullanan hastalar, enfeksiyonlara karşı daha duyarlıdır. Enfeksiyonlar, hastanın iyileşme sürecini geciktirebilir ve ölüm riskini artırabilir. Bu nedenle, yoğun bakımda etkili bir enfeksiyon kontrolü sağlanmalıdır.

Enfeksiyon Kontrolü Yöntemleri:

• El Hijyeni: Sağlık çalışanları, hastalarla temas etmeden önce ve sonra ellerini yıkamalı veya alkol bazlı el antiseptiği kullanmalıdır. El hijyeni, enfeksiyonların yayılmasını önlemenin en etkili yoludur.
• İzolasyon Önlemleri: Enfeksiyonu olan hastalar, diğer hastalardan izole edilmelidir. İzolasyon, enfeksiyonların yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
• Kateter Bakımı: Kateterlerin (üriner kateter, santral venöz kateter, arteriyel kateter) enfeksiyon riskini azaltmak için düzenli olarak bakımı yapılmalıdır. Kateterlerin yerleştirildiği bölge temiz ve kuru tutulmalıdır.
• Ventilatör Bakımı: Ventilatörlerin düzenli olarak bakımı yapılmalı ve filtreleri değiştirilmelidir. Ventilatör ilişkili pnömoni (VAP) riskini azaltmak için özel önlemler alınmalıdır.
• Antibiyotik Yönetimi: Antibiyotikler, sadece gerekli durumlarda ve uygun dozlarda kullanılmalıdır. Aşırı antibiyotik kullanımı, dirençli bakteri suşlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.

Enfeksiyon Kontrolünde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Enfeksiyon Sürveyansı: Yoğun bakımda görülen enfeksiyonlar düzenli olarak takip edilmeli ve analiz edilmelidir. Enfeksiyon sürveyansı, enfeksiyon kontrol önlemlerinin etkinliğini değerlendirmek için önemlidir.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına enfeksiyon kontrolü konusunda düzenli eğitimler verilmelidir.
• Çevre Temizliği: Yoğun bakım ünitesinin düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi, enfeksiyon riskini azaltır.
• Hasta Eğitimi: Hastalara ve yakınlarına enfeksiyon kontrolü konusunda bilgi verilmelidir. Hastaların el hijyenine dikkat etmeleri ve ziyaretçilerin enfeksiyon kontrol kurallarına uymaları sağlanmalıdır.

6. Basınç Ülseri (Yatak Yarası) Önleme

Uzun süre hareketsiz kalan hastalarda, cilt üzerinde sürekli basınç nedeniyle basınç ülserleri (yatak yaraları) oluşabilir. Basınç ülserleri, hastanın iyileşme sürecini geciktirebilir, ağrıya neden olabilir ve enfeksiyon riskini artırabilir. Bu nedenle, yoğun bakımda basınç ülseri önleme önemlidir.

Basınç Ülseri Önleme Yöntemleri:

• Pozisyon Verme: Hastanın pozisyonu düzenli olarak (genellikle 2 saatte bir) değiştirilmelidir. Pozisyon verme, cilt üzerindeki basıncı azaltır ve kan dolaşımını iyileştirir.
• Cilt Bakımı: Cilt temiz ve kuru tutulmalıdır. Cilt nemlendiriciler kullanılarak cildin nemli kalması sağlanmalıdır.
• Basıncı Azaltıcı Yatak ve Minderler: Özel basıncı azaltıcı yatak ve minderler kullanılarak cilt üzerindeki basınç dağıtılmalıdır.
• Beslenme: Yeterli beslenme, cildin sağlıklı kalmasını sağlar ve basınç ülseri riskini azaltır.
• Hareketlendirme: Hastanın durumuna göre mümkün olduğunca hareketlendirilmesi, kan dolaşımını iyileştirir ve basınç ülseri riskini azaltır.

Basınç Ülseri Önlemede Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Risk Değerlendirmesi: Hastanın basınç ülseri riski düzenli olarak değerlendirilmelidir. Norton veya Braden skalası gibi risk değerlendirme araçları kullanılabilir.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına basınç ülseri önleme konusunda düzenli eğitimler verilmelidir.
• Belgeleme: Cilt durumu ve uygulanan önlemler düzenli olarak belgelenmelidir.
• Aile Katılımı: Aileye basınç ülseri önleme konusunda bilgi verilmeli ve aile üyelerinin de önlemlere katılımı sağlanmalıdır.

7. Derin Ven Trombozu (DVT) Profilaksisi

Ameliyat sonrası dönemde ve uzun süre hareketsiz kalan hastalarda, bacaklardaki derin toplardamarlarda kan pıhtısı oluşma riski (derin ven trombozu - DVT) artar. DVT, akciğerlere ulaşarak pulmoner emboliye neden olabilir ve hayatı tehdit edebilir. Bu nedenle, yoğun bakımda DVT profilaksisi önemlidir.

DVT Profilaksisi Yöntemleri:

• Farmakolojik Profilaksi: Kan sulandırıcı ilaçlar (antikoagülanlar), kan pıhtılaşmasını önlemek için kullanılır. Düşük moleküler ağırlıklı heparin (LMWH) veya fondaparinuks gibi ilaçlar yaygın olarak kullanılır.
• Mekanik Profilaksi: Aralıklı pnömatik kompresyon (IPC) cihazları, bacaklara uygulanan basınçla kan dolaşımını hızlandırır ve pıhtı oluşumunu önler.
• Hareketlendirme: Hastanın durumuna göre mümkün olduğunca hareketlendirilmesi, kan dolaşımını iyileştirir ve DVT riskini azaltır.
• Sıvı Dengesinin Sağlanması: Yeterli sıvı alımı, kanın viskozitesini azaltır ve pıhtı oluşumunu önler.

DVT Profilaksisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Risk Değerlendirmesi: Hastanın DVT riski düzenli olarak değerlendirilmelidir. Caprini veya Padua skorları gibi risk değerlendirme araçları kullanılabilir.
• Bireyselleştirilmiş Tedavi: DVT profilaksisi, hastanın risk faktörleri, genel sağlık durumu ve ameliyat türüne göre bireyselleştirilmelidir.
• Kanama Riski: Kan sulandırıcı ilaçların kullanımıyla ilişkili kanama riski yakından takip edilmelidir.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına DVT profilaksisi konusunda düzenli eğitimler verilmelidir.
• Hasta Eğitimi: Hastalara ve yakınlarına DVT belirtileri ve önleme yöntemleri hakkında bilgi verilmelidir.

8. Deliryum Yönetimi

Yoğun bakımda yatan hastalarda deliryum (bilinç bulanıklığı, dikkat eksikliği, oryantasyon bozukluğu) sıkça görülebilir. Deliryum, hastanın iyileşme sürecini geciktirebilir, hastanede kalış süresini uzatabilir ve ölüm riskini artırabilir. Bu nedenle, yoğun bakımda deliryum yönetimi önemlidir.

Deliryum Yönetimi Yöntemleri:

• Non-farmakolojik Yaklaşımlar:
  • Oryantasyon Sağlama: Hastaya zaman, yer ve kişi hakkında sürekli bilgi verilerek oryantasyonu sağlanmalıdır. Takvim, saat ve aile fotoğrafları kullanılabilir.
  • Uyku Düzenini Sağlama: Gürültüyü azaltmak, gece lambası kullanmak ve gündüzleri uykuyu engellemek, uyku düzenini sağlamaya yardımcı olabilir.
  • Duyusal Uyarım: Hastaya tanıdık sesler, müzik veya aile üyelerinin ses kayıtları dinletilebilir.
  • Erken Hareketlendirme: Hastanın durumuna göre mümkün olduğunca erken hareketlendirilmesi, deliryum riskini azaltır.
• Farmakolojik Yaklaşımlar: Deliryumu tedavi etmek için bazı ilaçlar kullanılabilir (örneğin, haloperidol veya risperidon). Ancak, ilaçların yan etkileri dikkatlice değerlendirilmelidir.

Deliryum Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Risk Değerlendirmesi: Hastanın deliryum riski düzenli olarak değerlendirilmelidir. CAM-ICU veya ICDSC gibi risk değerlendirme araçları kullanılabilir.
• Altta Yatan Nedenlerin Tedavisi: Deliryuma neden olabilecek altta yatan tıbbi durumlar (enfeksiyon, elektrolit dengesizlikleri, ağrı, ilaç yan etkileri) tedavi edilmelidir.
• İlaç Gözden Geçirilmesi: Deliryuma katkıda bulunabilecek ilaçlar (örneğin, benzodiazepinler, opioidler) azaltılmalı veya kesilmelidir.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına deliryum tanısı, önlenmesi ve tedavisi konusunda düzenli eğitimler verilmelidir.
• Aile Katılımı: Aileye deliryum hakkında bilgi verilmeli ve ailenin de deliryum önleme ve yönetiminde rol alması sağlanmalıdır.

9. Psikolojik Destek

Yoğun bakımda yatmak, hastalar için stresli ve travmatik bir deneyim olabilir. Hastalar, korku, endişe, yalnızlık ve çaresizlik gibi duygular yaşayabilirler. Bu nedenle, yoğun bakımda psikolojik destek sağlanması önemlidir.

Psikolojik Destek Yöntemleri:

• Empati ve İletişim: Sağlık çalışanları, hastalara karşı empatik olmalı ve açık ve dürüst bir iletişim kurmalıdır. Hastaların soruları yanıtlanmalı ve endişeleri giderilmelidir.
• Aile Ziyaretleri: Aile ziyaretleri, hastaların moralini yükseltir ve yalnızlık hissini azaltır. Ziyaret saatleri esnek tutulmalı ve ailelerin hastalarına destek olmaları sağlanmalıdır.
• Rahatlatıcı Teknikler: Meditasyon, derin nefes egzersizleri, rahatlatıcı müzik ve masaj gibi teknikler, hastaların stresini azaltmaya yardımcı olabilir.
• Profesyonel Destek: Gerektiğinde, psikolog veya psikiyatristten profesyonel destek alınmalıdır.

Psikolojik Destekte Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Bireyselleştirilmiş Yaklaşım: Psikolojik destek, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmalıdır.
• Gizlilik: Hastaların kişisel bilgileri ve duygusal deneyimleri gizli tutulmalıdır.
• Eğitim: Sağlık çalışanlarına psikolojik destek konusunda düzenli eğitimler verilmelidir.
• Aile Katılımı: Aileye psikolojik destek konusunda bilgi verilmeli ve ailenin de hastalarına destek olmaları sağlanmalıdır.

10. Yoğun Bakım Sonrası Takip

Yoğun bakımdan çıktıktan sonra, hastaların iyileşme süreci devam eder. Bazı hastalar, yoğun bakım sonrası sendromu (PICS) olarak bilinen fiziksel, bilişsel ve psikolojik sorunlar yaşayabilirler. Bu nedenle, yoğun bakım sonrası takip önemlidir.

Yoğun Bakım Sonrası Takip Yöntemleri:

• Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Fiziksel güç ve hareketliliği yeniden kazanmak için fizik tedavi ve rehabilitasyon programları uygulanmalıdır.
• Bilişsel Rehabilitasyon: Bellek, dikkat ve problem çözme becerilerini geliştirmek için bilişsel rehabilitasyon programları uygulanmalıdır.
• Psikolojik Destek: Anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi psikolojik sorunları tedavi etmek için psikolojik destek sağlanmalıdır.
• Düzenli Kontroller: Hastaların genel sağlık durumu ve olası komplikasyonlar için düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeleri sağlanmalıdır.

Yoğun Bakım Sonrası Takipte Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Erken Tanı: PICS belirtileri erken teşhis edilmeli ve tedaviye başlanmalıdır.
• Multidisipliner Yaklaşım: Yoğun bakım sonrası takip, doktorlar, fizyoterapistler, psikologlar ve diğer sağlık profesyonellerinden oluşan bir ekip tarafından yürütülmelidir.
• Hasta ve Aile Eğitimi: Hastalara ve ailelerine PICS hakkında bilgi verilmeli ve tedavi seçenekleri anlatılmalıdır.
• Kaynaklara Erişim: Hastalara ve ailelerine PICS ile başa çıkmalarına yardımcı olacak kaynaklara erişim sağlanmalıdır (örneğin, destek grupları, web siteleri, kitaplar).

Sonuç

Ameliyat sonrası yoğun bakım süreci, hastanın sağlığına kavuşması için kritik bir evredir. Bu süreçte, solunum desteği, dolaşım takibi, ağrı yönetimi, beslenme, enfeksiyon kontrolü, basınç ülseri önleme, DVT profilaksisi, deliryum yönetimi, psikolojik destek ve yoğun bakım sonrası takip gibi birçok önemli faktöre dikkat etmek gerekmektedir. Bu faktörlere dikkat ederek, hastanın hızlı ve sağlıklı bir şekilde iyileşmesi sağlanabilir. Unutulmamalıdır ki, her hasta farklıdır ve tedavi planı hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uyarlanmalıdır. Yoğun bakım ekibi, hastanın iyileşme sürecini en iyi şekilde desteklemek için multidisipliner bir yaklaşımla çalışmalıdır.